مهرگان؛ جشن ایرانیان که پس از نوروز می درخشد
رکنا: جشن مهرگان، دومین عید بزرگ ایرانی پس از نوروز، با قدمتی بیش از 4 هزار سال، فرصتی است برای سپاسگزاری از نعمت‌های الهی و تقویت پیوندهای مهر و دوستی میان انسان‌ها؛ آیینی که همچون نوروز با رسوم ویژه برگزار می‌شود.
به گزارش رکنا، یکی از جشن‌های دیرین و باشکوه ایران باستان، مهرگان است که با آیین‌های ویژه و در فصل پاییز برگزار می‌شد. این جشن، دومین عید بزرگ ایرانیان بعد از نوروز محسوب می‌شود.
فلسفه و رازهای نهفته در جشن مهرگان
جشن مهرگان یادبودی است برای سپاسگزاری از خداوند به خاطر نعمت‌هایی که به بشر عطا شده و فرصتی برای مستحکم کردن دوستی‌ها و مهرورزی میان انسان‌ها. این جشن کهن، همچون نوروز، آداب و رسوم خاصی داشته و با شکوهی خاص برگزار می‌شده است.
ریشه‌های تاریخی مهرگان
قدمت جشن مهرگان به بیش از ۴ هزار سال پیش و هزاره دوم پیش از میلاد برمی‌گردد. این مراسم در دوران شاهان بزرگ ایران برگزار می‌شده و فردوسی نیز در شاهنامه به آن اشاره‌هایی واضح دارد.
مهرگان در ابتدا با نام «بغ یادی» یا «بگ یادی» شناخته می‌شد که معنای آن، یاد خدا و سپاسگزاری از اوست. براساس متون موجود در اوستا، تقویم ایرانیان در گذشته دو فصل داشت؛ تابستان و زمستان. مهرگان جشن آغاز نیمه دوم سال و فصل زمستان بوده است.
زمان برگزاری جشن مهرگان
امروزه این جشن در روز دهم ماه مهر برگزار می‌شود، اما برخی پژوهشگران بر این باورند که این تاریخ اصالت ندارد. بر اساس شاهنامه فردوسی، زمان اصلی مهرگان در آغاز ماه مهر و شروع فصل پاییز بوده و این رویه دست‌کم تا دوران هخامنشی و اشکانی ادامه داشته است.
در دوره ساسانی، زمان برگزاری جشن به روز شانزدهم مهرماه، معروف به «مهر روز»، منتقل شد. مراسم مهرگان اغلب شش روز به طول انجام می‌کشید و در روز «رام روز» به پایان می‌رسید.
جشن مهرگان و پیوند با زندگی کشاورزی
ارتباط آغاز سال نو با اعتدال پاییزی به چرخه زندگی کشاورزی ایرانیان وابستگی داشته است. در گذشته، بسیاری از مناطق ایران، شروع پاییز را آغاز سال زراعی می‌دانستند و پایان تابستان به منزله خاتمه فصل کشاورزی بود. این سنت هنوز میان کشاورزان ایرانی پابرجا است و به همین مناسبت، جشن‌های مختلفی در آغاز سال نو زراعی برگزار می‌شود.
آداب و آیین‌های جشن مهرگان
در جشن مهرگان، ایرانیان لباس‌های ارغوانی به تن می‌کردند و هر یک چند کارت تبریک یا «نبشته‌ی شادباش» همراه با بوی خوش برای اهدا به دیگران داشتند. از پارچه‌ای به رنگ ارغوانی برای سفره مهرگانی استفاده می‌شد و گل‌های پاییزی زیبا در میان آن قرار می‌گرفت. ایرانیان از میوه‌هایی چون انار، انگور، سنجد و بادام نیز برای تزئین سفره بهره می‌بردند.
موسیقی و پایکوبی بخشی جدایی‌ناپذیر از این مراسم بود. در پایان جشن، آتش افروخته‌ای روشن می‌شد و افراد برای تاکید بر پایبندی به پیمان‌های قدیمی به طور جمعی دست‌هایشان را در هم می‌فشردند.
ارسال نظر