غذاهای سنتی ایرانی مخصوص شب یلدا؛ جشن رنگ ها و طعم ها
رکنا: غذاهای مخصوص شب یلدا با طعم و عطر دلپذیرشان سفری به دل فرهنگ ایرانی هستند؛ شبی به یادماندنی برای گردهم آمدن و لذت بردن از آشها و خوراکهای گرم، نمادی از روشنایی و فراوانی در بلندترین شب سال.
به گزارش رکنا، شب یلدا که به عنوان طولانیترین شب سال شناخته میشود، همیشه فرصتی ویژه برای گردهمایی، شادی و به اشتراک گذاشتن طعمهای بینظیر بوده است. این شب در فرهنگ ایرانی حال و هوای خاصی دارد، زیرا امتداد تاریکی به پایان میرسد و روزهای پرنور آغاز میشوند. غذاهای یلدایی نیز با این مضمون هماهنگ بوده و نمادی از فراوانی و نور هستند. در جای جای ایران، تنوع غذاها و طعمهای محلی رنگ و بوی خاصی به این شب میبخشد.
گوناگونی خوراکها در شب یلدا، بازتابی از فرهنگ پربار و سلیقههای خوراکی ایرانی است. در این گزارش به معرفی چندین غذای محبوب و خاص شب یلدا پرداخته و جزئیات مربوط به هر کدام را بررسی میکنیم.
1. کوفته انار و گردو یلدایی
این کوفتهها از جمله غذاهای مجلسی هستند که طعم دلنشین ترکیب شیرین و ترش را در شب یلدا به نمایش میگذارند.
مواد لازم اصلی:
گوشت چرخکرده (ترکیبی از گوسفند و گوساله)، پیاز رنده شده، آرد نخودچی یا پودر سوخاری، ادویهجات (زردچوبه، فلفل سیاه، دارچین)، و برای سس: رب انار، آبغوره، شکر یا شیره انگور، دانههای انار تازه و گردوی خرد شده.
روش آمادهسازی:
۱. ابتدا گوشت، پیاز، آرد و ادویهها را خوب ترکیب کرده و ورز دهید.
۲. مخلوط را به شکل دلخواه کوفته کنید و در روغن داغ کمی تفت دهید.
۳. سس را با مخلوط رب انار، آبغوره، شکر و کمی آب آماده کنید و به آن جوش دهید.
۴. کوفتهها را در سس بچینید و بگذارید با حرارت ملایم پخته شوند. در پایان گردو و دانههای انار را اضافه کنید.
2. مرغ ناردونی
یکی از زیباترین خورشهای شب یلدا که رنگ قرمز آن، الهام گرفته از رنگ دانههای انار است.
مواد لازم اصلی:
مرغ (ران یا سینه)، پیاز داغ، رب انار ، زعفران دم کرده، دانههای انار، ادویهجات (زردچوبه، دارچین، فلفل).
روش آمادهسازی:
۱. ابتدا مرغ را با پیاز داغ، زردچوبه و زعفران تفت داده تا بوی خامی آن گرفته شود.
۲. سپس رب انار را با کمی آب گرم ترکیب کرده و به مرغ اضافه کنید.
۳. اجازه دهید خورش با حرارت ملایم بپزد.
۴. در اواخر پخت، دانههای انار را اضافه کنید تا بافت و طعم آن حفظ شود.
3. مرغ ترش شمالی
این خوراک به سبک گیلانی با طعم سبزیجات معطر و گردو تهیه میشود.
مواد لازم اصلی:
مرغ، سبزیجات معطر شمالی (جعفری، گشنیز، تره و در صورت موجود، چوچاق)، گردوی آسیاب شده، آبغوره یا رب آلوچه.
روش آمادهسازی:
۱. مرغ را با پیاز، سیر و ادویه تفت داده و کمی رنگ دهید.
۲. سبزیهای معطر را اضافه کرده و با گردو ترکیب کنید.
۳. سپس آبغوره و آب کافی برای پخت مواد به قابلمه بیفزایید تا با حرارت کم جا بیفتند.
4. خورش کدو حلوایی
این خورش ظاهری زیبا و طعمی شیرین-ترش دارد که زینتبخش هر سفره یلدایی است.
مواد لازم اصلی:
کدو حلوایی، گوشت خورشتی، پیاز داغ، زردچوبه، رب انار و شیره خرما.
روش آمادهسازی:
۱. گوشت را با پیاز داغ و ادویهها تفت داده و سپس با آب بپزید.
۲. کدوهای خرد شده را به گوشت اضافه کنید و بگذارید با هم بپزند.
۳. ترکیب رب انار و شیره خرما را در انتها اضافه کرده و اجازه دهید خورش غلظت یابد.
۵. پیشغذای خشیل
خشیل، یک پیشغذای مقوی به سبک محلی گیلانی محسوب میشود.
مواد لازم اصلی:
آرد برنج، روغن حیوانی، آب یا آب مرغ، شکر یا رب انار برای طعم، پیاز داغ برای تزئین.
روش آمادهسازی:
۱. آرد برنج را با روغن روی حرارت کم تفت دهید تا بوی خامی از بین برود.
۲. به تدریج آب را اضافه کرده و هم بزنید تا بافتی یکنواخت و غلیظ حاصل شود.
۳. روی آن پیاز داغ یا گردو قرار دهید.
6. آش کارده
از غذاهای سنتی مناطق کوهستانی که در شبهای سرد بسیار دلچسب است.
مواد لازم اصلی:
سبزیهای محلی، گوشت گوسفندی، عدس یا بلغور، پیاز داغ، نعناع و کشک.
روش آمادهسازی:
۱. گوشت را با پیاز داغ و سبزیها بپزید.
۲. حبوبات را اضافه کرده و اجازه دهید همه مواد به اندازه کافی نرم شوند.
۳. با کشک و نعناع داغ سرو کنید.
7. آش لبو
رنگ سرخ این آش، به طور مستقیم نماد یلدا و رنگ انار است و طعم ملس و دلچسبی دارد.
مواد لازم اصلی:
لبوی پخته و رنده شده / پیاز داغ، بلغور یا برنج نیمدانه / حبوبات (نخود یا لوبیا) / چاشنی ترش: کمی سرکه یا آبغوره.
روش آمادهسازی:
۱. حبوبات و بلغور/برنج را میپزیم. ۲. لبوهای پخته شده را رنده کرده و به همراه آب لبو (که رنگ آش را تأمین میکند) به حبوبات اضافه میکنیم. ۳. پیاز داغ را به آش اضافه کرده و اجازه میدهیم تا کاملاً جا بیفتد. ۴. در انتها کمی سرکه یا آبغوره برای تعدیل طعم اضافه میشود. با کشک و نعناع داغ تزئین میگردد.
8. سالاد انار یلدایی
سالاد در شب یلدا باید هم طراوت بخش باشد و هم زیبایی بصری سفره را افزایش دهد.
مواد لازم اصلی:
پایه سبز: کاهو، کلم قرمز، جعفری یا کرفس. / عنصر اصلی: دانههای انار فراوان. / افزودنیها: خلال بادام، گردو، پیازچه یا جعفری خرد شده. / سس: روغن زیتون، آب لیمو، سرکهی بالزامیک و کمی رب انار رقیق شده.
روش آمادهسازی:
۱. سبزیجات شسته و خرد شده را با هم مخلوط میکنیم. ۲. خلال مغزها را کمی تفت میدهیم تا عطرشان آزاد شود. ۳. سس را با مخلوط کردن اجزای ترش و روغنی آماده میکنیم. ۴. سالاد را قبل از سرو با دانههای انار تزئین کرده و سس را روی آن میریزیم.
9. فسنجان با انار تازه
فسنجان، پادشاه سفرههای ایرانی است و ترکیب آن با انار تازه، به آن روحی تازه میبخشد.
مواد لازم اصلی:
مرغ یا گوشت خورشتی / گردوی ساییده شده (بسیار ریز) / رب انار مرغوب / عامل یلدایی: دانههای انار تازه (برای تزئین و طعمدهی نهایی).
روش آمادهسازی:
۱. گردو را با آب و حرارت ملایم پخته تا روغن بیندازد. ۲. مرغ یا گوشت را پخته و سپس به گردو اضافه میکنیم. ۳. رب انار را اضافه کرده و اجازه میدهیم خورش به آرامی جا بیفتد. ۴. نکته کلیدی یلدا: دانههای انار تازه را در ۱۰ دقیقه پایانی پخت به خورش اضافه میکنیم تا طعم ترش و بافت دانهها حفظ شود و غذا را از حالت غلیظ فسنجان خارج کند.
10. انار پلو
این پلو ترکیبی رنگارنگ و خوشطعم است که زیبایی خیرهکنندهای دارد.
مواد لازم اصلی:
برنج ایرانی (کته یا آبکش) / دانههای انار، خلال پسته، خلال بادام / زرشک (اختیاری، برای افزایش ترشی و رنگ) / مرغ زعفرانی یا گوشت تکهای برای سرو.
روش آمادهسازی:
۱. برنج را به روش معمول میپزیم (کته یا آبکش). ۲. خلال پسته و بادام را با کمی کره یا روغن تفت میدهیم. ۳. دانههای انار و زرشک را (در صورت استفاده) به خلالها اضافه کرده و فقط در حد گرم شدن کمی تفت میدهیم. ۴. هنگام دم کردن برنج، نصف برنج را کشیده، مخلوط انار و مغزها را روی آن ریخته و سپس بقیه برنج را روی مواد میکشیم تا دم بکشد.
11. تهچین مرغ با رب انار
افزودن رب انار به مایه تهچین، رنگی متفاوت و طعمی ملس به قسمت زعفرانی آن میبخشد.
مواد لازم اصلی:
برنج، مرغ آبپز شده / مایه تهچین: تخم مرغ، ماست، زعفران، نمک و فلفل. / عامل طعمدهنده: رب انار غلیظ.
روش آمادهسازی:
۱. مرغ پخته را با ماست، تخم مرغ، زعفران و مقدار کمی رب انار مخلوط میکنیم. ۲. کف قابلمه چرب شده را با مخلوط تخم مرغ و زعفران میپوشانیم (تهدیگ اصلی). ۳. مخلوط مرغ و برنج را اضافه کرده و دم میگذاریم. رب انار در مایه مرغ باعث میشود بخشی از ته دیگ رنگی متمایل به قرمز تیره پیدا کند.
12. سوپ انار
یک شروع سبک، گرم و متفاوت برای طولانیترین شب سال.
مواد لازم اصلی:
پایه سوپ: مرغ یا گوشت ریش شده، سبزیجات (هویج، کرفس، پیاز). / افزودنیهای حجمی: برنج یا بلغور. / چاشنی: آب انار یا رب انار رقیق شده به همراه کمی شکر.
روش آمادهسازی:
۱. پایه سوپ (مرغ و سبزیجات) را پخته و گوشت را ریش میکنیم. ۲. برنج یا بلغور را اضافه کرده تا سوپ غلیظ شود. ۳. در مرحلهای که سوپ در حال جا افتادن است، آب انار یا رب انار رقیق شده را همراه با تنظیم شیرینی با شکر اضافه میکنیم. ۴. با کمی جعفری تازه سرو میشود.
۱۳. کوکو لبو
این کوکو رنگی جذاب و طعمی خاص دارد و زیبایی سفره یلداییتان را چند برابر میکند.
مواد لازم اصلی:
لبو رنده شده، تخم مرغ، پیاز رنده شده، آرد و ادویه.
روش آمادهسازی:
۱. مواد را با هم مخلوط کرده و به شکل مایه کوکو در آورید.
۲. آن را در روغن داغ سرخ کنید.
۳. به دلیل شیرینی طبیعی لبو، این کوکو نیازی به اضافه کردن سس ندارد.
یلدا فقط شبی بلند نیست بلکه فرصتی برای تجربه زیبایی طعمها، همراهی با عزیزان و ثبت خاطرات ناب است. مهربانی و پیوند در هر لقمه این غذاها حس میشود و ما ایرانیان آن را با افتخار حفظ کردهایم.
ارسال نظر