سفر به ایام قدیم سال 1338؛ کارگری محمدرضا پهلوی تو معدن استکهلم با مته ایستاده

نمایشی تبلیغاتی در معدن استکهلم؟ / اجرای نقش پادشاهِ کارگر

در این تصویر، محمدرضا پهلوی با کت و شلوار رسمی در محیطی معدنی دیده می‌شود و مته‌ای صنعتی در دست دارد؛ نمایشی حساب‌شده برای ایجاد تصویری مردمی از پادشاهی که در حقیقت فاصله‌ای عظیم با واقعیت زندگی مردم و کارگران داشت. او که هرگز سختی‌های زندگی کارگری را تجربه نکرده بود، در این لحظه ساختگی برای دوربین‌ها، نقش یک پادشاه دلسوز و درگیر با مشکلات جامعه را بازی می‌کرد.

سیاست فریب و القای همدلی

چنین صحنه‌هایی که در قالب تبلیغات سیاسی ارائه می‌شدند، یکی از روش‌های رایج در دوران پهلوی برای پنهان کردن شکاف عمیق میان حاکمیت و مردم بودند. به‌جای رسیدگی واقعی به مطالبات کارگران و اصلاحات بنیادین، رژیم پهلوی با نمایش‌هایی این‌چنینی می‌کوشید چهره‌ای انسانی و همدل از پادشاه ارائه دهد؛ چهره‌ای که در واقعیت، پشت تصمیمات ضدکارگری، سرکوب اعتراضات صنفی و بی‌توجهی به حقوق اجتماعی پنهان شده بود.

ثبت لحظات برای تاریخ یا تحریف آن؟

هرچند ثبت این تصاویر می‌تواند امروز برای پژوهش‌های تاریخی ارزشمند باشد، اما نباید از یاد برد که بسیاری از این لحظات ساختگی، نه برای نشان دادن واقعیت، بلکه برای تحریف آن به کار می‌رفتند. تصویری که شاید روزی برای القای نزدیکی شاه به طبقه کارگر گرفته شد، امروز می‌تواند سندی باشد از سیاست‌های فریبکارانه‌ای که در پشت چهره لبخندزنان یک پادشاه پنهان شده بود.