کاکاتوها و دنیای رقص؛ 30 حرکت موزون بدون آموزش

به گزارش رکنا، چه عاملی باعث می‌شود که کاکاتوها بدون هیچ آموزشی به شکلی موزون سر تکان دهند، بدنشان را بچرخانند یا حرکاتی شبیه به رقص اجرا کنند؟ این پرسشی است که از سال ۲۰۰۹ و هم‌زمان با مشهور شدن یکی از کاکاتوهای رقصنده، ذهن بسیاری را به خود مشغول کرده است. تحقیقات اخیر نشان داده است که رقصیدن در میان گونه‌های مختلف کاکاتوها رفتاری گسترده و متنوع است که حتی ارتباطی با تبار ژنتیکی این پرندگان ندارد. این پرندگان با توانایی ویژه‌ خود در اجرای حرکات نمایشی، مرز میان انسان و جانور را بازتعریف کرده‌اند.

مهارت رقص در کاکاتوها؛ تنوع حرکتی بی‌نظیر

حرکت سر، چرخیدن بدن و جابه‌جایی پهلو به پهلو تنها بخشی از دست‌کم ۳۰ نوع حرکت موزون است که در کاکاتوهای نگهداری‌شده مشاهده شده است. داستان این توانایی شگفت‌انگیز به سال ۲۰۰۹ بازمی‌گردد؛ زمانی که کاکاتوئی به نام «اسنوبال» از خانواده کاکاتوهای کاکلی گوگردی توجه‌ها را به خود جلب کرد. این طوطی بدون هیچ آموزشی، به شیوه‌ای رقصید که گویی از قبل تمرین دیده است. تحقیقات بعدی نشان داد که اسنوبال توانسته بود ۱۴ نوع حرکت خاص را خودش ابداع کند و حتی آن‌ها را با هم ترکیب کرده و حرکات خلاقانه‌تری به نمایش بگذارد.

مطالعات گسترده‌تر بر روی کاکاتوهای رقصنده

رقص خلاقانه اسنوبال الهام‌بخش طرحی مطالعاتی شد که رهبری آن را ناتاشا لوبکه از دانشگاه چارلز استورت استرالیا بر عهده گرفت. پژوهشگران برای کشف این که آیا چنین رفتاری در دیگر کاکاتوها هم وجود دارد یا خیر، ۴۵ ویدیوی ضبط شده از کاکاتوهای رقصنده را که در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده بود، بررسی کردند. در این مطالعات پنج گونه مختلف از کاکاتوها شامل طوطی‌کاکلی گوگردی، طوطی‌کاکلی سفید، طوطی‌کاکلی گل‌بهی، نوک‌روشن تانیمبار و نوک‌روشن کوچک زیر ذره‌بین رفتند.

یافته‌های پژوهشگران نشان داد که کاکاتوها می‌توانند ۳۰ نوع حرکت منحصربه‌فرد را اجرا کنند، حرکاتی که حتی بعضی از آن‌ها کاملاً جدید بودند و هیچ مستنداتی از آن‌ها در متون علمی وجود نداشت. نکته جالب دیگر این بود که الگویی ژنتیکی در حرکات این پرندگان مشاهده نشد، چرا که گونه‌های نزدیک از لحاظ ژنتیکی نیز حرکات متفاوتی از خود نشان می‌دادند.

آزمایشی میدانی در باغ‌وحش

تیم پژوهشی برای درک بهتر این رفتارها، یک آزمایش میدانی را در باغ‌وحش واگاواگا در استرالیا انجام دادند. در این آزمایش، شش طوطی از سه گونه مختلف (دو کاکلی گوگردی، دو کاکاتوی صورتی و دو کاکلی سینه‌صورتی) در معرض پخش سه نوع صدا قرار گرفتند: یک موسیقی پرانرژی، یک پادکست مالی و یک نویز سفید. نتایج نشان داد که صرفاً نوع صدا باعث تحریک رقص نمی‌شود، چرا که در همه موارد پرندگان شروع به رقصیدن کردند.

*ناتاشا لوبکه معتقد است که این رفتار احتمالاً نوعی بازی* است، زیرا از نظر رفتاری، بازی در جانوران عملی خودجوش و لذت‌بخش محسوب می‌شود که نیازی به پاداش ندارد. او می‌گوید شاید کاکاتوها فقط از این حرکات به دلیل ذات سرگرم‌کننده آن لذت می‌برند.

رقص؛ پژواکی از رفتارهای غریزی

از دیگر فرضیه‌های مطرح‌شده این است که این حرکات موزون می‌توانند ریشه در غریزه جفت‌یابی کاکاتوها داشته باشند. در طبیعت، بسیاری از گونه‌های پرندگان برای جلب جفت، حرکات نمایشی انجام می‌دهند که شباهت زیادی به رقص دارد. شاید در شرایط اسارت و بدون حضور جفت، کاکاتوها همچنان به صورت ناخودآگاه به این رفتار ادامه می‌دهند.

تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که حداقل ۱۰ گونه از ۲۱ گونه شناخته‌شده کاکاتوها رفتارهایی شبیه به رقص دارند. این یافته‌ها زوایای جدیدی از رفتارهای پیچیده این پرندگان را آشکار می‌کند.

حرکات نمایشی منحصربه‌فرد کاکاتوها.

رقص خلاقانه؛ دیگر منحصر به انسان نیست

*آنیرود پاتل که در تحقیقات اولیه روی اسنوبال کار کرده، می‌گوید که شواهد نشان می‌دهد مهارت رقصیدن کاکاتوها کاملاً مستقل از آموزش و حتی ژنتیک است. این موضوع نشان می‌دهد که توانایی اجرای حرکات خلاقانه و انعطاف‌پذیر* دیگر مختص انسان نیست.

از طرف دیگر، تحقیقات نشان داد که کاکاتوهای صورتی، بیشترین علاقه به رقصیدن را در میان گونه‌های مورد مطالعه داشتند و حرکاتشان بسیار پرشورتر و پرانرژی‌تر بود.

رقص کاکاتوها؛ راهی برای ارتقای رفاه آن‌ها

لوبکه معتقد است که با پژوهش‌های بیشتر می‌توان مشخص کرد که آیا این رفتارها باعث شادی و لذت در کاکاتوها می‌شود یا خیر. او امیدوار است که اگر چنین باشد، بتوان از این توانایی به‌عنوان راهی برای ارتقای کیفیت زندگی و سلامت روانی کاکاتوهای در اسارت استفاده کرد.

نتایج این مطالعه در نشریه علمی منتشر شده است.