چطور با اصول تربیتی مناسب، اضطراب نوجوانان را کاهش دهیم؟

بر اساس مطالعه‌ای که نتایج آن اخیراً منتشر شده است، نوجوانانی که بیش از دو ساعت در روز از ابزارهایی مانند تلفن همراه، تبلت و کامپیوتر استفاده می‌کنند، بیشتر دچار مشکلات اضطرابی، عاطفی یا رفتاری می‌شوند. پژوهشگران دریافتند که پیمایش بی‌هدف یا همان مرور غیرمتمرکز محتوا، بزرگ‌ترین عامل مرتبط با اختلالات روانی در این گروه است. این تحقیقات توسط تیمی به رهبری اما دوئردن، استاد علوم اعصاب و اختلالات یادگیری در دانشگاه وسترن کانادا انجام شده و هدف آن بررسی اثرات استفاده نوجوانان از فناوری‌های دیجیتال بر سلامت روان آن‌ها پس از دوران پاندمی بود.

روابط دیجیتال و اثرات روانی

در دوران همه‌گیری کرونا، استفاده نوجوانان از امور دیجیتال به طور قابل ملاحظه‌ای افزایش یافت، این استفاده علاوه بر جنبه آموزشی، راهی برای مواجهه با انزوای اجتماعی نیز بود. هرچند تحقیقات پیشین نتایج متفاوتی درباره تأثیر رسانه‌های دیجیتال بر سلامت روان ارائه کرده‌اند، اما نگرانی‌ها درباره مصرف بیش‌ازحد یا غیرفعال از این رسانه‌ها، به ویژه در نوجوانانی که هنوز به مرحله تکامل شناختی و احساسی نرسیده‌اند، همچنان وجود دارد. دوئردن در این زمینه توضیح می‌دهد: «پژوهش‌های ما در دوران پاندمی نشان داد که مصرف رسانه‌های دیجیتال در کودکان و نوجوانان افزایش چشمگیری داشته است، و حتی پس از لغو محدودیت‌ها، اضطراب و افسردگی با این میزان مصرف مرتبط بود.» وی ادامه داد: «این موضوع ما را به بررسی دقیق‌تر استفاده از صفحات نمایش در نوجوانان و ارتباط آن با سلامت روان سوق داد.»

تمرکز بر کیفیت استفاده، نه فقط میزان استفاده

این پژوهش تنها بر میزان زمانی که نوجوانان از صفحات نمایش استفاده می‌کنند، متمرکز نبود؛ بلکه نوع رفتار هنگام استفاده نیز تحلیل شده است. گرچه توصیه شده که استفاده غیرضروری از فناوری‌های دیجیتال به کمتر از دو ساعت در روز محدود شود، اجرای این توصیه‌ها در زندگی دیجیتال امروز دشوار به نظر می‌رسد. نوجوانان همچنین از فناوری‌های دیجیتال برای حفظ روابط اجتماعی، تبادل خلاقیت، و دسترسی به اطلاعات آموزشی استفاده می‌کنند.

این مطالعه نشان داد که تقریباً نیمی از نوجوانانی که هیچ پیشینه‌ای از آسیب‌پذیری روانی یا رشدی ندارند، درجاتی از اضطراب را تجربه می‌کنند که در محدوده بالینی قرار می‌گیرد. این عدد برای نوجوانانی که آسیب‌پذیری روانی داشتند، بالاتر بوده و به ۷۲٪ می‌رسید. دوئردن در ادامه توضیح داد: «سطح اضطراب در گروه ما به طور چشمگیری افزایش یافته است و این رشد نگران‌کننده است. پیش از پاندمی، این میزان تنها بین ۸ تا ۱۵ درصد بود.»

الگوی مصرف و تأثیرات مستقیم

مصرف دیجیتال در میان نوجوانان از توصیه‌های عمومی فراتر می‌رود. تنها ۳۱٪ نوجوانان در روزهای هفته کمتر از دو ساعت از صفحات نمایش استفاده می‌کنند و این میزان در تعطیلات آخر هفته به ۱۴٪ کاهش می‌یابد. نوجوانان بزرگ‌تر تمایل بیشتری به پیمایش غیرفعال و ارسال محتوا دارند. این رفتارها در بسیاری از موارد با اضطراب بالینی و مشکلات رفتاری مرتبط است.

نوجوانانی که بیش از دو ساعت در روز از صفحات نمایش استفاده می‌کنند، دو برابر بیشتر احتمال دارد دچار اضطراب بالینی شوند و چهار برابر بیشتر ممکن است مشکلات عاطفی یا رفتاری داشته باشند. همچنین بررسی‌ها نشان داد که پیمایش غیرفعال، پیش‌بینی‌کننده اصلی سلامت روانی ضعیف بود. افزایش زمان صرف شده برای مرور محتوا، در شبکه‌های اجتماعی یا وب‌سایت‌های تصویری، کاملاً با اضطراب بیشتر مرتبط است. در مقابل، ارسال محتوا که بیشتر به مشارکت فعال اشاره دارد، تأثیر کمتری بر سلامت روان داشت.

تفاوت‌های جنسیتی و نیاز به برنامه‌ریزی بهتر

دختران نسبت به پسران سطح بالاتری از اضطراب را گزارش کردند، هرچند الگوی رفتاری آن‌ها مشابه بود. این نتایج نشان داد که خطرات ناشی از مصرف دیجیتال ممکن است عمومی باشد و تنها مختص گروه‌های خاصی نباشد. محققان تأکید کردند که برخی از مشکلات روانی ناشی از استفاده غیرفعال از صفحات نمایش، تأثیری عمومی بر نوجوانان دارد.

پژوهشگران تاکید کردند که روزهای مدرسه ساختاری برای زندگی نوجوانان ایجاد می‌کند، اما اگر استفاده از فناوری در این روزها بیش از حد شود، ممکن است به انزوای اجتماعی، مشکلات خواب یا کاهش فعالیت فیزیکی منجر شود. این عوامل همگی با اختلالات روانی مرتبط هستند. توصیه می‌شود والدین و معلمان برنامه‌های پیشگیرانه‌ای جهت استفاده مناسب از فناوری‌های دیجیتال برای نوجوانان طراحی کنند تا اثرات منفی احتمالی را کاهش دهند و سلامت روانی آن‌ها را در این دوران حساس تضمین کنند.