قرص رهاکین 500 برای چیست؟
رکنا: قرص رهاکین 500 حاوی فنیتوئین است و به طور اصلی برای درمان اختلالات تشنجی مانند صرع (Epilepsy) تجویز میشود. این دارو با کنترل فعالیتهای غیرطبیعی سلولهای عصبی در مغز، از بروز حملات تشنج جلوگیری میکند.
به گزارش رکنا، قرص رهاکین 500 (فنیتوئین) یک داروی ضد تشنج است که کاربردهای متعددی در حوزههای عصبی و روانپزشکی دارد.
کاربردهای قرص رهاکین 500
| کاربرد | توضیحات |
|---|---|
| درمان اختلالات تشنجی | کنترل و پیشگیری از تشنجهای تونیک-کلونیک (گراندمال) و تشنجهای جزئی. |
| پیشگیری از تشنج | جلوگیری از تشنج پس از جراحیهای مغزی یا آسیبهای مغزی. |
| پیشگیری از میگرن | کاهش شدت و تعداد حملات میگرنی در افرادی که به درمانهای دیگر پاسخ ندادهاند. |
| کنترل اختلال دوقطبی | تثبیت خلق و کاهش نوسانات خلقی (مانیا و افسردگی) در اختلال دوقطبی، بهویژه در موارد مقاوم به درمان. |
| درمان دردهای عصبی | گاهی برای کاهش دردهای نوروپاتیک مانند نوروپاتی دیابتی (کاربرد غیررسمی و محدود). |
1. درمان اختلالات تشنجی (صرع)
این دارو برای کنترل و پیشگیری از انواع حملات تشنجی مانند تشنجهای تونیک-کلونیک (گراندمال) و تشنجهای جزئی مورد استفاده قرار میگیرد.
با کاهش فعالیت غیرطبیعی سلولهای عصبی در مغز، مانع از وقوع تشنج میشود.
2. پیشگیری از تشنج پس از جراحی یا آسیب مغزی
در مواردی که افراد دچار آسیبهای مغزی یا تحت جراحی مغز قرار گرفتهاند، رهاکین 500 ممکن است برای جلوگیری از بروز تشنج تجویز شود.
3. درمان میگرن
به عنوان یک داروی پیشگیرانه در افرادی که به میگرن مقاوم به درمانهای معمول مبتلا هستند، تجویز میشود.
با تنظیم جریان عصبی مغز، شدت و تعداد حملات میگرن را کاهش میدهد.
4. کنترل نوسانات خلقی در اختلال دوقطبی
در موارد خاص، این دارو برای تثبیت خلق در افراد مبتلا به اختلال دوقطبی استفاده میشود.
به کاهش شدت و تعداد دورههای مانیا (شیدایی) یا افسردگی کمک میکند، بهویژه اگر درمانهای رایج نتیجهبخش نباشند.
5. درمان دردهای نوروپاتیک (کاربرد غیررسمی)
گاهی اوقات برای کاهش دردهای عصبی (مانند نوروپاتی دیابتی) استفاده میشود، هرچند که این کاربرد کمتر رایج است و وابسته به تشخیص پزشک است.
شیوه مصرف قرص رهاکین 500 (فنیتوئین)
| موضوع | توضیحات |
|---|---|
| دوز برای بزرگسالان |
دوز اولیه: 300 میلیگرم در روز (تقسیم به 2 یا 3 دوز) دوز نگهدارنده: 300 تا 500 میلیگرم در روز |
| دوز برای کودکان | 5 تا 8 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز (دوز دقیق توسط پزشک تعیین میشود). |
| زمان مصرف | همراه یا بعد از غذا برای کاهش عوارض گوارشی. |
| نحوه مصرف | قرص را با یک لیوان آب کامل میل کنید. در ساعت مشخصی از روز برای حفظ سطح دارو در خون. |
| فراموش کردن دوز |
مصرف دوز فراموششده به محض یادآوری، مگر اینکه به زمان دوز بعدی نزدیک باشد. از مصرف دو دوز همزمان خودداری کنید. |
| تداخل دارویی | ممکن است با داروهایی مانند آنتیبیوتیکها، ضدافسردگیها و قرصهای ضدبارداری تداخل داشته باشد. |
| مصرف در بارداری | ممکن است برای جنین خطرناک باشد؛ مصرف فقط با نظر پزشک. |
| مصرف در شیردهی | دارو وارد شیر مادر میشود؛ باید تحت نظر پزشک مصرف شود. |
| مدت مصرف | ممکن است طولانیمدت باشد؛ آزمایشهای دورهای خون برای بررسی سلامت کبد و کلیه ضروری است. |
| هشدارها |
- قطع ناگهانی دارو ممنوع است (خطر تشدید تشنج). - بروز علائم شدید مانند بثورات پوستی، گیجی یا لرزش را فوراً به پزشک اطلاع دهید. |
1. دوز مصرفی:
بزرگسالان:
دوز معمول اولیه: 300 میلیگرم در روز (معمولاً در دو یا سه دوز تقسیم میشود).
دوز نگهدارنده: بسته به شرایط بیمار و پاسخ به درمان، دوز ممکن است بین 300 تا 500 میلیگرم در روز تنظیم شود.
کودکان:
دوز بر اساس وزن کودک تعیین میشود (معمولاً 5 تا 8 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در روز).
2. نحوه مصرف:
این قرص باید همراه یا بعد از غذا مصرف شود تا خطر عوارض گوارشی کاهش یابد.
قرص را با یک لیوان آب کامل میل کنید.
بهتر است دارو را هر روز در ساعت مشخصی مصرف کنید تا سطح دارو در خون ثابت بماند.
3. موارد مهم در مصرف:
عدم قطع ناگهانی: قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث بازگشت یا تشدید تشنج شود.
پیگیری دوز: هرگونه تغییر در دوز باید تحت نظر پزشک انجام شود.
تداخل دارویی: این دارو ممکن است با سایر داروها مانند آنتیبیوتیکها، داروهای ضدافسردگی یا قرصهای ضدبارداری تداخل داشته باشد. قبل از شروع داروی جدید، پزشک را مطلع کنید.
4. فراموش کردن دوز:
اگر یک دوز را فراموش کردید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید، مگر اینکه به دوز بعدی نزدیک باشد.
هرگز دو دوز را به طور همزمان مصرف نکنید.
5. مصرف طولانیمدت:
این دارو برای برخی افراد ممکن است به صورت طولانیمدت تجویز شود. در این موارد، انجام آزمایشهای دورهای خون برای بررسی سطح دارو و سلامت کبد و کلیهها ضروری است.
هشدارها و توصیهها:
مصرف در دوران بارداری: فنیتوئین ممکن است برای جنین خطرناک باشد. اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، با پزشک مشورت کنید.
مصرف در شیردهی: این دارو وارد شیر مادر میشود، بنابراین باید تحت نظر پزشک مصرف شود.
عوارض جانبی: اگر علائمی مانند گیجی، لرزش، مشکلات تنفسی یا بثورات پوستی شدید مشاهده کردید، فوراً به پزشک اطلاع دهید.
سنین مصرف قرص رهاکین 500 (فنیتوئین)
| گروه سنی | جزئیات مصرف |
|---|---|
| کودکان |
- معمولاً از این دارو برای کودکان بالای 3 سال استفاده میشود. - دوز مصرفی بر اساس وزن کودک (5 تا 8 میلیگرم به ازای هر کیلوگرم در روز) تعیین میشود. |
| نوجوانان | - دوز مشابه بزرگسالان (معمولاً 300 میلیگرم در روز) و بسته به شرایط بیماری تعیین میشود. |
| بزرگسالان | - دوز استاندارد: 300 تا 500 میلیگرم در روز، در دو یا سه دوز تقسیمشده. |
| سالمندان (بالای 65 سال) | - ممکن است نیاز به دوز کمتری داشته باشند، زیرا عملکرد کلیه و کبد در این گروه کاهش مییابد و دارو ممکن است بیشتر در بدن باقی بماند. |
نکات مهم:
زیر 3 سال:
این دارو برای کودکان زیر 3 سال معمولاً توصیه نمیشود، مگر در موارد خاص که پزشک تجویز کند.
سالمندان:
در سالمندان باید با احتیاط بیشتری مصرف شود و سطح دارو در خون به طور منظم بررسی گردد تا از تجمع بیشازحد دارو جلوگیری شود.
مصرف تحت نظر پزشک:
سن، وزن، نوع بیماری و وضعیت کلی بیمار در تعیین دوز مؤثر است. مصرف خودسرانه یا اشتباه میتواند منجر به عوارض جدی شود.
عوارض جانبی قرص رهاکین 500 (فنیتوئین)
1. عوارض شایع
| عوارض شایع | توضیحات |
|---|---|
| سرگیجه یا خوابآلودگی | ممکن است باعث کاهش تمرکز یا احساس گیجی شود. |
| تهوع و استفراغ | ممکن است مشکلات گوارشی مانند دلپیچه ایجاد شود. |
| لرزش یا ناپایداری حرکتی | مشکلات در هماهنگی حرکات دست و پا (آتاکسی) میتواند دیده شود. |
| تغییرات خلقی | تحریکپذیری، اضطراب یا تغییرات خلقی ممکن است رخ دهد. |
2. عوارض کمتر شایع اما جدی:
| عوارض جدی | توضیحات |
|---|---|
| بثورات پوستی شدید | ممکن است نشاندهنده حساسیت یا واکنش آلرژیک شدید (مانند سندرم استیونز-جانسون) باشد. |
| مشکلات کبدی | زردی پوست و چشم، درد در ناحیه شکم یا خستگی غیرعادی ممکن است به آسیب کبدی اشاره کند. |
| کمخونی | علائم شامل ضعف، رنگپریدگی و تپش قلب است. |
| تغییر در لثهها | تورم یا رشد بیشازحد لثهها (هیپرپلازی لثه) ممکن است ایجاد شود. |
| مشکلات بینایی | تاری دید یا دوبینی ممکن است رخ دهد. |
3. عوارض نادر:
| عوارض نادر | توضیحات |
|---|---|
| واکنشهای آلرژیک شدید | شامل تورم صورت، زبان یا گلو و مشکل در تنفس. |
| تشنجهای جدید یا بدتر شدن تشنج | در صورت مصرف نادرست یا قطع ناگهانی دارو. |
| اختلالات خونی | مانند کاهش تعداد پلاکتها یا گلبولهای سفید (باعث خونریزی یا عفونت بیشتر میشود). |
نکات مهم:
آزمایشهای دورهای:
افرادی که این دارو را مصرف میکنند، باید بهطور منظم آزمایشهای خون برای بررسی سطح دارو، عملکرد کبد و کلیهها انجام دهند.
قطع ناگهانی:
قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث بازگشت یا تشدید تشنج شود.
علائم هشدار:
در صورت بروز علائمی مانند بثورات شدید، زردی، خونریزی غیرعادی یا علائم آلرژیک، مصرف دارو را متوقف کرده و فوراً به پزشک مراجعه کنید.
تداخلات دارویی قرص رهاکین 500 (فنیتوئین)
فنیتوئین میتواند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشد، زیرا بر نحوه عملکرد کبد (آنزیمهای کبدی) تأثیر میگذارد. این تداخلات ممکن است اثر داروها را کاهش یا افزایش دهد یا عوارض جانبی ایجاد کند.
1. داروهایی که سطح فنیتوئین را افزایش میدهند
| داروها | نتیجه تداخل |
|---|---|
| آنتیبیوتیکها (مانند ایزونیازید) | افزایش سطح فنیتوئین در خون و خطر عوارض جانبی. |
| ضدقارچها (مانند کتوکونازول) | افزایش سطح فنیتوئین و تشدید عوارض مانند سرگیجه و خوابآلودگی. |
| مهارکنندههای پمپ پروتون (مانند اومپرازول) | افزایش غلظت فنیتوئین و احتمال سمیت. |
2. داروهایی که سطح فنیتوئین را کاهش میدهند:
| داروها | نتیجه تداخل |
|---|---|
| ضدصرعهای دیگر (مانند کاربامازپین) | کاهش اثر فنیتوئین و خطر بروز تشنج. |
| ریفامپین (آنتیبیوتیک) | کاهش سطح فنیتوئین و کاهش اثر درمانی آن. |
| داروهای ضدویروسی (مانند لوپیناویر) | کاهش غلظت فنیتوئین در خون. |
3. داروهایی که فنیتوئین بر آنها اثر میگذارد:
| داروها | نتیجه تداخل |
|---|---|
| قرصهای ضدبارداری | کاهش اثر قرصهای ضدبارداری، افزایش خطر بارداری ناخواسته. |
| وارفارین (داروی رقیقکننده خون) | کاهش یا افزایش اثر وارفارین، که ممکن است باعث خونریزی یا لخته شدن خون شود. |
| داروهای قلبی (مانند دیگوکسین) | کاهش اثر دیگوکسین و کاهش کارایی آن. |
4. تداخل با الکل:
مصرف الکل میتواند سطح فنیتوئین را تغییر دهد:
مصرف کوتاهمدت: افزایش غلظت دارو و خطر عوارض جانبی.
مصرف بلندمدت: کاهش اثر دارو و افزایش احتمال تشنج.
5. مکملها و گیاهان دارویی:
| مکمل/گیاه | نتیجه تداخل |
|---|---|
| مکمل اسیدفولیک | ممکن است سطح فنیتوئین را کاهش دهد. |
| عصاره گل راعی (St. John’s Wort) | کاهش اثر فنیتوئین و افزایش خطر تشنج. |
| مکملهای کلسیم | مصرف همزمان ممکن است جذب فنیتوئین را کاهش دهد. |
توصیهها:
اطلاعرسانی به پزشک:
اگر داروی جدیدی مصرف میکنید یا مکمل خاصی استفاده میکنید، حتماً پزشک را مطلع کنید.
بررسی منظم سطح دارو:
سطح فنیتوئین در خون باید به طور منظم بررسی شود تا از تأثیر تداخلات جلوگیری شود.
قطع ناگهانی ممنوع:
در صورت نیاز به قطع یا تغییر دارو، این کار باید تدریجی و تحت نظر پزشک انجام شود.
تداخلات غذایی قرص رهاکین 500 (فنیتوئین)
برخی مواد غذایی میتوانند اثر فنیتوئین را تغییر دهند یا جذب آن را مختل کنند. توجه به رژیم غذایی هنگام مصرف این دارو بسیار مهم است.
1. غذاهایی که جذب فنیتوئین را کاهش میدهند:
| غذا/ماده غذایی | نتیجه تداخل |
|---|---|
| محصولات حاوی کلسیم | لبنیات مانند شیر، پنیر و ماست ممکن است جذب فنیتوئین را کاهش دهند. |
| غذاهای غنی از آهن | غذاها یا مکملهای حاوی آهن میتوانند جذب دارو را کاهش دهند. |
| فیبر زیاد | رژیم غذایی با فیبر بالا میتواند جذب فنیتوئین را کاهش دهد و اثر آن را کم کند. |
2. الکل:
الکل تأثیر زیادی بر فنیتوئین دارد:
مصرف کوتاهمدت: ممکن است سطح دارو را افزایش دهد و خطر عوارض جانبی را بیشتر کند.
مصرف بلندمدت: ممکن است اثر دارو را کاهش دهد و خطر تشنج را بالا ببرد.
3. مواد غذایی که عملکرد کبد را تغییر میدهند:
| غذا/ماده غذایی | نتیجه تداخل |
|---|---|
| غذاهای حاوی گلوتن زیاد | ممکن است در برخی افراد بر جذب دارو تأثیر منفی بگذارد. |
| گریپفروت و آب آن | ممکن است آنزیمهای کبدی را مهار کند و باعث افزایش سطح فنیتوئین در خون شود، که خطر سمیت را افزایش میدهد. |
4. ویتامینها و مکملها:
| ماده غذایی/مکمل | نتیجه تداخل |
|---|---|
| اسید فولیک (ویتامین B9) | ممکن است سطح فنیتوئین را در بدن کاهش دهد و اثربخشی دارو را کم کند. |
| ویتامین D | مصرف طولانیمدت فنیتوئین میتواند متابولیسم ویتامین D را افزایش دهد و خطر پوکی استخوان را بالا ببرد. |
5. رژیم غذایی خاص:
رژیم غذایی پرچرب:
ممکن است جذب دارو را تسریع کند، اما تأثیر کلی آن بر اثر دارو مشخص نیست.
رژیمهای کم پروتئین:
ممکن است سطح دارو را در خون تغییر دهد.
توصیهها برای مصرف:
فاصله مصرف با مواد غذایی خاص:
اگر غذاهای غنی از کلسیم یا آهن مصرف میکنید، حداقل 2 ساعت قبل یا بعد از مصرف دارو این غذاها را مصرف کنید.
پرهیز از گریپفروت:
از مصرف گریپفروت و آب آن هنگام مصرف فنیتوئین خودداری کنید.
مصرف با غذا:
دارو بهتر است همراه غذا یا بعد از غذا مصرف شود تا خطر عوارض گوارشی کاهش یابد.
رژیم غذایی متعادل:
برای جلوگیری از کمبود ویتامینها (مانند ویتامین D و کلسیم)، مصرف غذاهای متنوع و مکملها تحت نظر پزشک توصیه میشود.
سوالات متداول
آیا میتوان قرص رهاکین 500 را خودسرانه قطع کرد؟
خیر. قطع ناگهانی این دارو ممکن است باعث بازگشت یا تشدید تشنج شود. در صورت نیاز به قطع، باید تحت نظر پزشک و به صورت تدریجی انجام شود.
چه زمانی بهترین وقت برای مصرف این قرص است؟
این دارو بهتر است در ساعت مشخصی از روز مصرف شود (برای حفظ سطح ثابت دارو در خون).
معمولاً همراه غذا یا بعد از غذا مصرف میشود تا از مشکلات گوارشی جلوگیری شود.
مصرف این دارو در دوران بارداری چگونه است؟
فنیتوئین ممکن است برای جنین خطرناک باشد (افزایش خطر ناهنجاریهای مادرزادی).
در صورت بارداری یا قصد بارداری، حتماً با پزشک مشورت کنید تا در مورد تغییر دارو یا تنظیم دوز تصمیمگیری شود.
ارسال نظر