اورست، قله‌ای بلند یا گورستان همیشگی کوهنوردان؟

به گزارش رکنا، کوه اورست ، قله‌ای که به‌عنوان بلندترین نقطه‌ی زمین شناخته می‌شود، چیزی فراتر از یک مقصد برای علاقه‌مندان به صعود است. این قله مرتفع، اکنون تبدیل به نمادی از توانایی، جسارت و حتی بی‌رحمی طبیعت شده است. هر ساله صدها کوهنورد از سراسر جهان رهسپار این قلعه‌ی سفید می‌شوند؛ برخی با آرزوی شکستن رکورد، بعضی دیگر برای تجربه‌ی جادویی لمس بالاترین نقطه‌ی زمین و عده‌ای نیز برای روبه‌رو شدن با چالش‌های شخصی خود.

اما اورست تنها یک ماجراجویی نیست. در کنار داستان‌های شگفت‌انگیز صعود موفقیت‌آمیز، گزارش‌ها و روایت‌هایی از اسرار و خطرات آن نیز وجود دارد که این قله را در پوششی از ابهام و رمز و راز فرو برده‌اند. یکی از جنبه‌های جنجالی این روایت‌ها، اجساد کوهنوردانی است که در مسیر صعود جان خود را از دست داده‌اند و برای همیشه در یخ‌های کوهستان باقی مانده‌اند. این پرسش مطرح می‌شود که آیا اورست تنها میزبان قهرمانان فاتح است یا اینکه اجساد کسانی که برخطرات این مسیر پیروز نشدند نیز بخشی از حقیقت آن به شمار می‌روند؟

اورست؛ مرتفع‌ترین چالش طبیعت

کوه اورست که با ارتفاع چشمگیر ۸۸۴۹ متر از سطح دریا، رکورد بلندترین نقطه کره زمین را از آن خود کرده، بین نپال و تبت در رشته کوه‌های هیمالیا واقع شده است. این قله که فراتر از ابرها قرار دارد، سالانه کوهنوردان زیادی را به سوی خود جذب می‌کند. معمولاً برای صعود به این کوه دو مسیر اصلی وجود دارد: مسیر شمال شرقی از سمت تبت و مسیر جنوب شرقی از سمت نپال.

از زمانی که نخستین صعود موفق توسط سِر ادموند هیلاری و تنزینگ نورگی در سال ۱۹۵۳ انجام شد، هزاران نفر تلاش کرده‌اند این قله‌ی مطرح را فتح کنند. اما شرایط طبیعی سخت و بی‌رحمانه‌ی این قله، اغلب محدودیت‌هایی را برای کوهنوردان به‌وجود می‌آورد. صعود به اورست بیشتر در بازه‌ زمانی بین ماه‌های می تا ژوئن انجام می‌شود؛ چرا که بادهای شدید دوره‌ای در این مدت کمتر می‌شوند.

البته حتی در این دوره نیز شرایط آب‌وهوا بسیار چالش‌برانگیز است. دماهایی منفی ۲۷ درجه‌ی سانتی‌گراد همراه با بادهایی که سرعتشان به ۸۱ کیلومتر در ساعت می‌رسد، به‌هیچ‌وجه صعود را آسان نمی‌کنند. در سایر مواقع، توان مقابله با بادهایی که تا ۱۸۹ کیلومتر در ساعت قدرت دارند و دماهای منفی ۷۳ درجه‌ی سانتی‌گراد، به تصمیمی مخاطره‌آمیز تبدیل می‌شود.

چالش‌های سخت صعود به اورست

مسیر سنگلاخی و گاهی یخ‌بندان اورست، با شرایط جوی شدید و تغییرات ناگهانی، چالش‌هایی فراتر از توان معمول انسان را طلب می‌کند:

شرایط اقلیمی نامطلوب

همان‌طور که اشاره شد، برف‌های سنگین، بهمن‌های غیر قابل پیش‌بینی و بادهای بسیار شدید می‌توانند هر لحظه کوهنوردان را غافلگیر کنند. سرمازدگی و سقوط به گودال‌های یخی تنها معدود خطراتی هستند که در این ارتفاعات کوهستانی انتظار فاتحان را می‌کشند.

منطقه‌ی مرگ

بالاترین ارتفاعات اورست، منطقه‌ای به نام «منطقه‌ی مرگ» نامیده شده است؛ جایی که میزان اکسیژن به کمتر از یک‌سوم سطح دریا کاهش می‌یابد. این شرایط می‌تواند سبب بروز مشکلات جدی از جمله کمبود اکسیژن و افت عملکرد حیاتی بدن شود.

دکتر جیکوب ویسل، جراح تروما که موفق به صعود به اورست شده است، در این زمینه می‌گوید:

«در منطقه‌ی مرگ، بدن انسان تحت فشار شدیدی قرار می‌گیرد. اگر کسی را بدون آماده‌سازی به این ارتفاعات بیاوریم، ممکن است تنها طی یک ساعت جان خود را از دست دهد.»

مشکلات فیزیولوژیک

کاهش شدید اکسیژن می‌تواند منجر به اختلالات عصبی و فیزیولوژیکی شود، مشکلی که به ادم مغزی ارتفاع بالا (HACE) معروف است. این عارضه نه‌تنها توان تصمیم‌گیری کوهنوردان را کاهش می‌دهد، بلکه تجربه‌های روانی از قبیل توهمات بصری و شنیداری را نیز ایجاد می‌کند.

برای مثال، دکتر ویسل در ارتفاعات بالای اورست با توهمات شنیداری و بصری مواجه شد. او صدای دوستان و چهره‌ی خانواده‌اش را می‌دید که از میان یخ‌ها و صخره‌ها ظاهر می‌شدند.

آمارهای تکان‌دهنده از صعودها و تلفات

کمپ اصلی اورست در ارتفاع ۵٫۳۶ کیلومتری از سطح دریا، جایی است که کوهنوردان پیش از صعود نهایی، خود را با ارتفاعات تطبیق می‌دهند.

طبق آمار تا سال ۲۰۰۴، بیش از ۲ هزار نفر توانسته‌اند اورست را فتح کنند، اما این موفقیت برای ۱۸۹ نفر به بهای جانشان تمام شد. جالب توجه این است که آمار تلفات در سال‌های اخیر با وجود پیشرفت فناوری و آموزش‌های بهتر، بازهم افزایش یافته است.

یکی از دلایل افزایش مرگ‌ومیر، ازدحام بیش از ظرفیت در مسیرهای منتهی به قله است. این ازدحام باعث تأخیر در حرکت کوهنوردان و افزایش مدت حضور در منطقه‌ی مرگ می‌شود. همچنین حضور کوهنوردان مبتدی که ممکن است تجربه کافی برای این مسیر سخت را نداشته باشند، خود یکی از عوامل خطرزا محسوب می‌شود.

اجساد رها شده در کوه؛ چرا؟

تاکنون، در دل یخ‌های اورست، اجساد زیادی به حال خود رها شده‌اند. بسیاری از این پیکرها به دلیل دشواری محل، سنگینی وزن و شرایط نامساعد جوی قابل جابه‌جایی نیستند.

چکمه‌های سبز

یکی از مشهورترین اجساد، مرد چکمه سبز است که از زمان مرگش در سال ۱۹۹۶ تبدیل به نشانه‌ای برای کوهنوردان شده است. این پیکر سرانجام در محلی دیگر دفن شد تا دیگر توجه را به خود جلب نکند.

داستان‌های تلخ اجساد

جسدهای رها شده در اورست هرکدام قصه‌ای از جسارت و تراژدی را بیان می‌کنند. آن‌ها نه‌تنها نشانه‌ای از مسیر هستند بلکه گاهی به یادآوری مرگبار بودن این ماجراجویی تبدیل می‌شوند.

پاک‌سازی کوه و برنامه‌های جدید

در سال ۲۰۲۴، دولت‌های نپال و چین تلاش‌های گسترده‌ای برای پاک‌سازی کوه از زباله‌ها و اجساد رها شده انجام دادند. تلاش‌هایی که هم گامی برای احترام به جان‌باختگان بود و هم اقدامی محیط‌زیستی.

بازیابی اجساد یا زباله‌ها از ارتفاعات بالایی امری دشوار و هزینه‌بر است، اما این اقدامات نشانگر اهمیت روزافزون حفظ کرامت انسانی و اکولوژی این کوه منحصر به فرد است.

با پیشرفت فناوری و آموزش‌های بهتر، امید می‌رود که در آینده تعداد تلفات کاهش یابد و اورست همچنان به‌عنوان مقصدی الهام‌بخش باقی بماند.