چرا اسرائیل به سوریه حمله کرد و روند آتش‌بس چه بود؟

پس از حمله اسرائیل به سوریه و چندین روز درگیری، سرانجام مقامات آمریکایی و سوری از برقراری آتش بس میان اسرائیل و سوریه خبر دادند. 

به گزارش فرارو، رسانه‌های خبری روز گذشته گزارش دادند هم دولت سوریه و هم مقامات آمریکایی در پی چندین روز حملات خونین در استان سویدای سوریه، آتش‌بسی سریع اعلام کردند. اما چه شد که اسرائیل به سوریه حمله کرد و چطور دوطرف به آتش بس رسیدند؟ 

ماجرا از کجا شروع شد؟ 

هرچند اسرائیل از زمان سرنگونی حکومت بشار اسد در دسامبر سال گذشته میلادی، حملاتی را به سوریه را انجام داده است، اما ریشه درگیری‌ها و حملات اخیر این رژیم به سوریه به درگیری‌ها در استان سویدای سوریه و مسأله دروزی‌های سوریه باز می‌گردد. 

طبق اعلام پایگاه اینترنتی «بنگاه خبررسانی استرالیا» (ای‌بی‌سی)، از زمان سقوط بشار اسد در ماه دسامبر سال گذشته میلادی، جامعه سوریه به جامعه‌ای چندتکه بدل شده است؛ به طوری که بسیاری از جوامع مذهبی و قومی با احمد الشرع، رئیس جمهور موقت این کشور که پیشتر با گروه تروریستی القاعده در ارتباط بود، تفاوت‌هایی را دارند. با آنکه احمد الشرع در ظاهر بارها بر حفظ اقلیت‌های قومی و مذهبی در سوریه تأکید کرده، اما از زمان برکناری اسد از قدرت به دست شورشی‌های سوری، تا کنون چندین دور کشتارهای فرقه‌ای در این کشور راه افتاده است. 

مسأله در واقع از آنجا شروع شد که طبق اعلام دیدبان حقوق بشر سوریه، یکشنبه هفته گذشته، اعضای مسلح یکی از قبایل بادیه‌نشین سوری به یکی از دروزی‌های محلی حمله کرده و وی را غارت کردند. همین مسأله سبب به راه افتادن حملات و ربایش‌های متقابل بین قبایل بدوی و گروه‌های مسلح دروزی شد که بخشهای زیادی از استان سویدا، در جنوب سوریه را در دست دارند. 

دروزی‌ها کیستند؟ 

اما شاید سؤالی که به ذهن خواننده بیاید، این باشد که دروزی‌ها کیستند و چه فرقه‌ای دارند. دروزی‌ها که خودرا «موحدون» نیز می‌نامند، گروهی مذهبی و پیروی باطن گرایی هستند که به آیین دروز پایبند هستند. دروزی‌ها در واقع ریشه در انشعابی از مذهب اسماعیلیه (شیعیان شش امامی) در قرن پنجم هجری دارند. مذهب دروزی با تلفیقی از فلسفه‌های نوافلاطونی، عرفان اسلامی، و عناصر دیگر، هویتی متمایز از دیگر مذاهب اسلامی ایجاد کرده است. در واقع اگرچه آیین دروز از اسماعیلیه سرچشمه گرفته است؛ اما دروزی‌ها خود را مسلمان نمی‌دانند. 

بنابر آنچه در دانشنامه بریتانیکا در خصوص این فرقه آمده، شمار دروزی‌ها در اوایل قرن بیست و یکم به بیش از یک میلیون نفر رسید که بیشتر در لبنان، سوریه و اسرائیل زندگی می‌کنند و جوامع کوچکتری از آن‌ها نیز در کشورهای دیگر سکونت دارند. 

مداخله دولت سوریه

همانطوری که بالاتر بیان شد، ماجرا از حمله اعضای یک قبیله بادیه‌نشین به یک از دروزی‌های سوریه و درگیری قبایل مسلح بدوی با گروه‌های مسلح دروزی شروع شد. در پی همین درگیری‌ها بود که نیروهای دولتی سوریه روز دوشنبه هفته گذشته برای بازگرداندن اوضاع به حالت قبل مداخله کرده؛ اما از سوی دروزی‌ها متهم شدند که نیروهای دولتی در حال جانبداری به نفع قبایل بادیه‌نشین هستند. همین امر نیز نیروهای دولتی سوریه را به سمت درگیری‌های بیشتر با شبه‌نظامیان دروزی سوق داد. بنابر اعلام دیدبان حقوق بشر سوریه که در بریتانیا مستقر است، در پی جنگ و درگیری شدید میان جنگجویان دروزی، نیروهای دولتی سوریه و قبایل بادیه نشین، دست‌کم ۵۹۴ نفر در درگیری‌های استان سویدای سوریه جان خود را از دست داده‌اند. 

مداخله اسرائیل به نفع دروزی‌های سوریه

اما همین درگیری بهانه‌ای شد تا اسرائیل به بهانه حمایت از دروزی‌ها مداخله کرده و سوریه را بمباران کند. گفتیم که بخشی از جامعه دروزی‌ها در اسرائیل ساکن هستند و همین نیز بهانه را به دست اسرائیل داد تا به بهانه حمایت از اقلیت دروزی، به سوریه حمله کند. نتانیاهو در توجیه این حمله مدعی شد: «برای حفظ برادران دروزی و حذف باندهای تبهکاری رژیم سوریه، این حملات مورد نیاز بود.» 

حمله اسرائیل به وزارت دفاع سوریه

در همین راستا، اسرائیل حملات هوایی شدیدی را روز چهارشنبه به دمشق، پایتخت سوریه به انجام رساند و طبق اعلام گاردین، دو مرتبه روز چهارشنبه وزارت دفاع سوریه را در دمشق هدف قرار داد که در پی این حمله، چهار طبقه این وزارتخانه فروریخت و نمای خارجی آن نیز تخریب شد. بنابر اعلام مقامات سوریه در پی این حمله یک نفر کشته و ۱۸ نفر دیگر نیز زخمی شدند. 

اسرائیل به دنبال یک سوریه ضعیف است

این در حالی است که بنا بر گزارشی که پایگاه خبری دویچه وله آلمان منتشر کرده، حمله اسرائیل به سوریه بیش از آنکه برای حفظ اقلیت دروزی باشد، برای اهداف دیگر صورت گرفته است. به نوشته این پایگاه، مطابق دیدگاه احمد الشرع، اسرائیل با هدف قرار دادن زیرساخت‌های غیرنظامی، تنها در حال سوء استفاده از ناآرامی‌هاست و به دنبال آن است که صلح و تلاشهایی که برای بازسازی کشور سوریه انجام گرفته است را از مسیر خود منحرف کند. » 

همچنین یک تحلیلگر به خبرگزاری بلومبرگ می‌گوید: هدف دیگر اسرائیل از حمله به سوریه این است که سوریه دولتی ضعیف و یا ورشکسته باشد تا نتواند اسرائیل را تهدید کند. 

در همین ارتباط نیز یک تحلیلگر سوری به دویچه وله گفت: «سوریه از درگیری‌های اخیر ضعیف بیرون آمد و مجبور شد تا عقب نشینی نظامی کرده و اعتماد نه تنها جامعه دروزی، بلکه جوامع مختلف دیگری که در سوریه با دولت همراستا نیستند را از دست بدهد.» 

توافق آتش بس

اما پس از حملات اسرائیل که گفتیم با هدف تضعیف دولت سوریه به انجام رسید، سرانجام اسرائیل و سوریه روز شنبه از دستیابی به یک توافق آتش بس خبر دادند. پایگاه خبری پولیتیکو گزارش داد که اسرائیل و دولت سوریه هردو این آتش بس را تأیید کرده‌اند. بنابر اعلام این پایگاه، احمد الشرع، رئیس جمهور سوریه و «بنیامین نتانیاهو»، نخست وزیر اسرائیل هردو این توافق را روز شنبه تأیید کردند. این تأیید پس از آن انجام می‌شود که «تام باراک» نماینده ویژه آمریکا در امور سوریه و سفیر آمریکا در ترکیه این توافق را در شبکه‌های اجتماعی اعلام کرد. 

حال اگرچه اسرائیل و سوریه به توافق آتش بس رسیدند، اما با توجه به پیشینه اسرائیل در نقض آتش‌بس‌هایی که داشته از یکسو و با توجه به هدف اصلی اسرائیل از حمله به سوریه که گفتیم بخاطر تضعیف دولت سوریه انجام می‌شود از سوی دیگر، نمی‌توان انتظار داشت این آتش بس دوامی طولانی مدت داشته باشد.

 محمد حسن خلیلی

اخبار تاپ حوادث

وبگردی