چیکار کنیم که تابستان ها قطعی برق نداشته باشیم

 دیزل ژنراتور و موتور برق به عنوان یک راهکار آزمون‌پسند و "بسیار کاربردی"، نقش فرشته نجات را برای واحدهای تولیدی، دیتاسنترها و حتی مجتمع‌های مسکونی ایفا کرده است.

ناترازی انرژی، واژه‌ای است که در سال‌های اخیر به بخشی جدایی‌ناپذیر از اخبار اقتصادی و صنعتی ایران تبدیل شده است. زمانی که تقاضای مصرف (به‌ ویژه در روزهای داغ تابستان) از توان تولید نیروگاه‌ها فراتر می‌رود، شبکه برق برای جلوگیری از فروپاشی کامل، ناچار به اعمال خاموشی‌های برنامه‌ریزی شده می‌شود. اما سوال اصلی اینجاست: برخلاف سیستم‌های دیگر که ممکن است در برابر قطعی‌های طولانی‌مدت (بیش از ۴ ساعت) کارایی خود را از دست بدهند، دیزل ژنراتورها با تکیه بر سوخت در دسترس، پایداری انرژی را تضمین می‌کنند.  پیش از بررسی راهکارها، باید ریشه مشکل را شناخت. ترکیبی از عوامل زیر باعث شده تا ناترازی انرژی در تابستان به یک چالش جدی تبدیل شود:

• خشکسالی: کاهش تراز آب سدها و افت ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی.
• فرسودگی تجهیزات: اتلاف انرژی در شبکه‌های انتقال قدیمی.
• افزایش دما: رشد تصاعدی استفاده از وسایل سرمایشی پرمصرف.

اگرچه هدف‌گذاری‌های کلان کشور برای سال ۱۴۰۵ بر تولید انرژی‌های پاک متمرکز است، اما تا رسیدن به آن نقطه، مدیریت هوشمندانه و استفاده از تجهیزات پشتیبان تنها راه حل در دسترس است.

 ۱. اصلاح الگوی مصرف؛ اولین قدم در کاهش فشار شبکه

ساده‌ترین راه برای پیشگیری از خاموشی‌های منطقه‌ای، همکاری در مدیریت بار شبکه است. رعایت این نکات کوچک، تاثیرات بزرگی دارد:

• تنظیم دمای آسایش: قرار دادن ترموستات کولرهای گازی روی ۲۳ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد.
• تغییر ساعات فعالیت‌های سنگین: انتقال استفاده از اتو، ماشین لباسشویی و جاروبرقی به خارج از ساعات پیک (۱۲ تا ۱۶ و ۲۰ تا ۲۴).
• هوشمندسازی روشنایی: جایگزینی لامپ‌های رشته‌ای با LED و استفاده از سنسورهای حرکتی.

 ۲. دیزل ژنراتور

برای صنایع، مراکز درمانی، دیتاسنترها و حتی آپارتمان‌های مدرن، صرفه‌جویی به تنهایی کافی نیست. توقف تولید یا قطع شدن سیستم‌های امنیتی می‌تواند خسارات جبران‌ناپذیری به بار آورد. دیزل ژنراتور قدرتمندترین راهکار برای تامین جریان برق پایدار در زمان قطعی شبکه سراسری است. بر خلاف سیستم‌های یو‌پی‌اس (UPS) که برای دقایق محدودی برق تامین می‌کنند، یک ژنراتور استاندارد می‌تواند ساعت‌ها یا حتی روزها برق کل مجموعه را تامین کند. اگر قصد دارید برای تابستان ۱۴۰۵ آماده شوید، هنگام انتخاب دستگاه به این موارد دقت کنید:

1. محاسبه دقیق توان مصرفی: مجموع توان مورد نیاز تجهیزات حیاتی باید توسط کارشناس برآورد شود.

2. تابلو تغییر وضعیت خودکار (ATS): این تابلو اجازه می‌دهد به محض قطع برق شهری، ژنراتور به صورت اتوماتیک وارد مدار شود.

3. میزان صدا و تهویه: انتخاب ژنراتورهای "سایلنت" (دارای کانوپی) برای محیط‌های مسکونی ضروری است.

3. موتور برق

در کنار دیزل ژنراتورهای قدرتمند، موتور برق (Portable Generator) به عنوان برادر کوچک‌تر و قابل‌حمل این خانواده، بهترین گزینه برای واحدهای تجاری کوچک، مغازه‌ها و مصارف محدود خانگی است. این دستگاه‌ها که معمولاً با سوخت بنزین یا گاز کار می‌کنند، به دلیل قیمت مناسب‌تر و راه‌اندازی آسان، محبوبیت زیادی دارند.

اگرچه موتور برق‌ها برای راه‌اندازی بارهای سنگین مثل آسانسور یا چیلرهای صنعتی طراحی نشده‌اند، اما برای روشن نگه داشتن یخچال، روشنایی، سیستم‌های حفاظتی و کامپیوترها در زمان قطعی برق تابستان ۱۴۰۵، یک انتخاب هوشمندانه و دردسترس محسوب می‌شوند. اصلی‌ترین مزیت این دستگاه‌ها، بی‌نیاز بودن از نصب پیچیده و قابلیت جابه‌جایی آسان آن‌هاست.

4. استفاده از تکنولوژی‌ های نوین و انرژی‌ های تجدیدپذیر

یکی از راه‌حل‌های بلندمدت که در سال ۱۴۰۵ اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند، نصب پنل‌های خورشیدی است. این سیستم‌ها علاوه بر کاهش هزینه قبض برق، فشار را از روی شبکه سراسری برداشته و در صورت تجهیز به باتری، می‌توانند در زمان خاموشی نیز برق مورد نیاز شما را تامین کنند.

همچنین استفاده از سیستم‌های مدیریت انرژی (HEMS) و اینترنت اشیاء (IoT) به شما کمک می‌کند تا مصرف انرژی خانه یا کارخانه خود را از راه دور کنترل و بهینه‌سازی کنید.

5. اقدامات ایمنی برای محافظت از تجهیزات در زمان قطع برق

حتی اگر سیستم برق اضطراری ندارید، رعایت این موارد برای جلوگیری از سوختن وسایل برقی الزامی است:

•  نصب استابلایزر: برای تثبیت نوسانات ولتاژ در ورودی ساختمان.
•  خارج کردن دوشاخه‌ها: برای جلوگیری از آسیب ناشی از نوسان لحظه وصل مجدد برق.
•  بسته نگه داشتن درب یخچال: برای حفظ برودت و سلامت مواد غذایی تا چندین ساعت.