فقر، بیکاری و خشونت، جوانان را به سمت مواد مخدر سوق می دهد / ساعت حضور دانش آموزان در مدرسه برای پرورش کم است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، علیرضا کاظمی ، قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت و گو با رکنا گفت: در این پیچیدگی که برای حوزه مواد مخدر و روان گردان ها ایجاد شده است، دو راهبرد بیشتر نداریم. نخست ارتقا آگاهی و دانش دانش آموزان و دانشجویان و دوم خانواده ها. در واقع خانواده ها، نزدیک ترین افرادی هستند که به مواد مخدر نزدیک می شود خود فرد است و هرچقدر دانشش را نسبت به پیچیدگی، تنوع و تکثر مواد مخدر افزایش دهیم، حساسیتش بیشتر می شود. دوم هرچقدر این دانش و آگاهی را در والدین هم بالا ببریم، حساسیت های آنها هم نسبت به مراقبت های اجتماعی و مرتبط با حوزه سلامت بیشتر می شود.

وی در ادامه تاکید کرد: دومین کاری که باید انجام دهیم، ارتقا مهارت های فردی است. یکی از دلایل عمده مبتلا شدن جوانان و نوجوانان، فقدان مهارت ها در حوزه های فردی و اجتماعی است. از عزت نفس و خودمراقبتی و مهارت نه گفتن گرفته تا دوست یابی و... باید برای دانشجویان و دانش آموزان، اقداماتی انجام داد. حتما در این حوزه ها باید روی دانش آموزان کار کرد برای اینکه وقتی یک دانش آموز به یکباره وارد محیط دانشگاه می شود و در مقابل یک سری جذابیت های کاذب قرار می گیرد باید بتواند نه بگوید. البته عوامل بسیار زیادی از جمله فقر، بیکاری، خشونت، اختلافات خانوادگی، افسردگی، ناامیدی، هجمه های دشمن برای جوانان و نوجوانان، اضطراب و... در جذب جوانان به سمت استفاده از مواد مخدر وجود دارد. 

وی با اشاره به اینکه نرخ شیوع اعتیاد به مواد مخدر در جامعه زنان خیلی بیشتر از مردان است، گفت: شیوع سیگار در بین زنان و دختران در عموم جامعه خودش را نشان می دهد. به همین نسبت، الگوی سنی نیز تغییر کرده است. بر اساس آخرین آمارهای جهانی، سن اعتیاد جوانان در جهان 19 سال و در ایران 24 سال است. اینها نشان می دهد بحران خیلی وسیع و عمیق است و می طلبد که کار بیشتری در این حوزه انجام شود.

قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در پاسخ به اینکه پس چرا در این شرایط همچنان بخش پرورشی آموزش و پرورش همچنان به برنامه های قدیمی و فرسوده روی می آورد و هیچ ایده جدیدی برای ارتباط با نسل جدید ندارد، افزود: آموزش و پرورش کار جدید انجام می دهد. با کارهای قدیمی هم نمی توان با نسل جدید ارتباط برقرار کرد؛ ولی چند موضوع در کنار هم است که آموزش و پرورش را با مشکل مواجه می کند. نخست حجم کار آموزش و پرورش است. 115 هزار مدرسه و 16 میلیون دانش آموز را در نظر بگیرید و اگر بخواهیم در هر مدرسه یک برنامه کوچک با هزینه 100 هزار تومان اجرا کنید، هزینه کلی بسیار سنگین می شود. 

وی تاکید کرد: مورد بعدی مربوط به نیروی انسانی است. مجری اصلی برنامه ها در فضای مدرسه معلم، مربیان پرورشی و مشاوران است. طبیعتا آنها باید آموزش ها و توانمندی های لازم را کسب کنند و به روز باشند. برای این منابع و اعتباراتی نیاز است تا بتوان این حجم از نیروی انسانی را به روز کرد. اگرچه دانشگاه فرهنگیان نیروی تازه نفس وارد می کند ولی این کافی نیست.

او افزود: نکته بعدی حجم بار بر دوش مانده آموزش و پرورش است. تمام دستگاه های تخصصی فرهنگی کشور از حوزه آموزش و پرورش توقعاتی دارند. مثلا می گویند برای فرهنگ سازی در حوزه های محیط زیست، حمل و نقل، صرفه جویی و... به ما کمک کنید. قبول داریم که همه اینها مسئولیت آموزش و پرورش است؛ ولی مگر یک مدرسه، چند ساعت دانش آموزان را در اختیار دارد که علاوه بر دروس خودش، در همه حوزه های فرهنگی که در کشور نیاز به تامل است هم کار کند؟

علیرضا کاظمی تاکید کرد: زمان کافی برای این همه ماموریت فرهنگی در مدرسه وجود ندارد. همچنین محتوای تولید شده هم امکان اینکه همه موارد را پوشش دهد ندارد. بخش اعظمی از این فرهنگ سازی ها باید به خارج از مدرسه برده شود که آنجا هم با مشکلات مربوط به مخاطب مواجه هستیم. مثلا آموزش و پرورش برنامه ای را در یک کانون ترتیب می دهد. دانش آموز به دلایل مختلف از جمله ضیق وقت، سرمایه گذاری در بخش های علمی، فقر اقتصادی و... حضور پیدا نمی کند. همچنین فضای مجازی هم این موضوع را تشدید کرده و جذابیت برای حضور در کلاس را کم کرده است. دانش آموز امروزی ترجیح می دهد به جای طی کردن مسیر مدرسه، در گوشی یک فیلم آموزشی ببینند.

قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر تاکید کرد: راه خروج از این شرایط آن است که از فرهنگ سازی و آموزش، از خانواده ها شروع شود. باید این تغییر جهت ها را در تغییر مدل ها و الگوهای آموزشی ایجاد کنیم. 

او در پایان گفت: کمبود منابع مالی، مسئله اصلی آموزش و پرورش در این حوزه نیست؛ بلکه مهم ترین آن، کم بودن زمان و محتوای مناسب است. اکثر کشورهای پیشرفته و در حال توسعه، طول زمان مدرسه را بیشتر کرده اند یعنی از 8 صبح تا 4 بعد از ظهر و از سویی دیگر، حجم برنامه های درسی را کم کرده اند و مدل برنامه درسی را فعالیت محور و مهارت محور کرده اند.