الخطیب دوم شد، ضرغامی انتهای جدول / جای خالی عجیب صنعت گردشگری ایران در برون رفت از بحران اقتصاد و فقر زدایی

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در خبرهای این هفته آمده است ، گردشگری عربستان با ادامه روند چشمگیر خود به رتبه دوم سریع‌ترین کشورهای جهان در رشد گردشگری رسید. این خبر را ایسنا منتشر کرده است.

در این خبر تاکید شده است،براساس گزارش سازمان تجارت جهانی ، تعداد گردشگران بین‌المللی که از عربستان سعودی دیدن کردند، در سال ۲۰۲۲ به ۱۶.۶ میلیون نفر رسید و این کشور با صعود ۱۲ پله‌ای در شاخص سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در رتبه سیزدهم جهان قرار گرفت و در مقایسه با رتبه ۲۵ در سال ۲۰۱۹، به عنوان یکی از برترین کشورهای پذیرنده گردشگران بین‌المللی در سال ۲۰۲۲ معرفی شد.

بر اساس این گزارش جدید که در ماه می ۲۰۲۳ توسط سازمان جهانی گردشگری منتشر شده است، عربستان۱۶ پله نیز در شاخص درآمد گردشگری بین‌المللی پیشرفت کرده و در سال ۲۰۲۲ به جایگاه یازدهم در مقایسه با رتبه ۲۷ در سال ۲۰۱۹ در سطح جهانی دست یافته است.

رشد عربستان در سمت تنوع اقتصادی

به حتم با تمام انتقاداتی به عملکرد سیاست داخلی و خارجی عربستان وجود دارد اما عربستان کشوری است که در یک دهه گذشته توانسته است توازنی بین نیازهای مردم با توسعه کشور، نظام بین الملل و ایدئولوژی خود برقرار کند .

عربستان اولین تولید کننده نفت جهان است.اما با وجود اینکه در شرایط تحریمی قرار ندارد با اقتصاد سنجی و توسعه سنجی زمانه فعلی و  روند توسعه و اقتصاد امروزی جهان،آگاهانه به ایجاد فضاهای گسترده تولید انرژی های تجدیدپذیر و سمت تنوع اقتصادی حرکت کرده است .یکی از این تنوع‌های اقتصادی که عربستان در تلاش برای گسترش آن است، صنعت گردشگری است. عربستان برای گسترش و کسب درآمد از صنعت گردشگری شروع به ساخت و ایجاد فضاهایی برای جذب توریست کرده است.

گفتنی است بهره گیری از صنعت گردشگری و در کنار آن رونق بخشیدن به اصناف و صنایع دیگر که امروز عربستان در پیش گرفته، نسخه سالهای قبل خیلی از کشورهای جهان و در منطقه و همسایگی ما در کشورهای ترکیه و امارات متحده عربی بوده است. نکته ای قابل توجه اینکه در سال هایی که ترکیه با نزول اعتبار پول ملی خود نیز مواجه بود، ایرانیان در صدر توریست های این کشور بودند. ارز از کشور به کشوری بردند که حتی نیمی از فضاهایی که پتانسیل جذب گردشگر  در ایران را دارد، ندارد. ایرانیان توریست به آن کشور سفر کردند چون ما بسترهای صنعت گردشگری که از قبل برایمان گذاشته شده یا وجود داشت را یا ویران کردیم یا مورد بی توجهی قرار دادیم. ایرانیان حتی پول از کشور خارج کردند و رکورد خرید ملک را در ترکیه زدند. این آمار و خبرها می توانست برای دولتمردان ایران مهم باشد.

اقدامات عربستان برای گسترش گردشگری

کاهش محدودیت ویزا برای توریست ها،سرمایه گذاری در زیرساخت‌ها،از جمله ساخت فرودگاه های جدید، هتل ها و ساخت جاذبه های گردشگری از اقدامات عربستان است. ضمن اینکه بازسازی مکان های تاریخی و توسعه جشنواره های فرهنگی را هم در این مدت در دستور کار قرار داده است.

در ادامه برای توسعه صنعت پر سود گردشگری مثلا پروژه دریای سرخ، شهر تفریحی قیدیه و مرکز گردشگری بیابانی AlUla را هم اجرایی کرده است. همچنین عربستان میزبان چندین رویداد بین المللی مانند مسابقه فرمول E، رالی داکار و اجلاس G20 بوده تا گردشگران بیشتری را به این کشور جذب کند.

در حالی که عربستان به عنوان اولین تولید کننده نفت جهان تلاش‌های قابل توجهی برای توسعه گردشگری و تنوع بخشی به اقتصاد خود انجام می‌دهد که ما با داشتن سرمایه گسترده و عظیم در ایران که نیاز به ساخت فضای گردشگری نداریم و تنها باید بهسازی کرده و از آن بهره ببریم درآمدمان طبق آمارهای جهانی از صنعت گردشگری جهان کمتر از یک درصد است.

این یک درصد سود از صنعت گردشگری در حالی در ایران وجود دارد که صنعت توریسم می توانست به تنهایی فشارهای تحریم را از ایران دور کند.  مانع ویرانی آب و خاک و منابع طبیعی کشور شود و حتی به رشد کیفیت منابع طبیعی و حیاتی کشور بیافزاید. که در ادامه فقر را حتی تا دورترین روستاهای کشور از بین ببرد.

عربستان یک کشور اسلامی است. قوانین اسلامی در کشور دارد. اما شرایط برای حضور توریست خارجی در کشورش مهیا کرده است. مردم کشورش نیز با قوانین اسلامی کشور در حال زندگی در همان کشور هستند.

اولین تولید کننده نفت جهان و حرکت به سمت انرژی های تجدید پذیر

روند توسعه اقتصاد جهان به سمت بهره گیری از انرژی های تجدید پذیر حرکت کرده است و به حتم کشورهایی که به این جهت حرکت نکنند در آینده احتمال منزوی شدن اقتصادی آنها بالا است. عربستان با وجود اینکه اولین تولید کننده نفت جهان است اما از توجه به انرژی های تجدید پذیر و حرکت اقتصادی جهان به این سمت نیز بی توجه نگذشته است.

عربستان هدف خود را برای تولید 9.5 گیگاوات انرژی تجدیدپذیر تا سال 2030 تعیین کرده است که انتظار می رود 10 درصد از تولید برق این کشور را تشکیل دهد. برای دستیابی به این هدف، این کشور چندین طرح از جمله برنامه ملی انرژی های تجدیدپذیر (NREP) و طرح انرژی های تجدیدپذیر ملک سلمان را راه اندازی کرده است.

بر اساس NREP، عربستان قراردادهایی را برای چندین پروژه خورشیدی و بادی در مقیاس بزرگ منعقد کرده است، از جمله نیروگاه خورشیدی 300 مگاواتی ساکاکا و مزرعه بادی دومات الجندل با ظرفیت 400 مگاوات.

این کشور همچنین در حال سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه فناوری های جدید مانند انرژی خورشیدی متمرکز و سیستم های ذخیره انرژی است. علاوه بر این، عربستان  همچنین مدعی شده است قصد دارد یک کلان شهر به نام نئوم به ارزش 500 میلیارد دلار بسازد که به طور کامل از منابع انرژی تجدید پذیر تامین می شود.

  به طور کلی، تلاش‌های عربستان سعودی برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با هدف تنوع بخشیدن به اقتصاد، کاهش وابستگی آن به سوخت‌های فسیلی، و کاهش اثرات زیست‌محیطی بخش انرژی این کشور است.

موانع تحریم برای رشد صنعت گردشگری ایران

 شاید باز گفته شود که ایران تحریم است و در این شرایط نمی توان از رشد صنعت گردشگری در ایران سخن گفت. بله تحریم اثر بر صنعت گردشگری ایران دارد ولی موانعی ندارد که نشود از آنها عبور کرد.

تحریم‌ها می‌توانند دسترسی گردشگران به خدمات مالی، از جمله پرداخت‌های کارت اعتباری و نقل و انتقال پول را محدود کنند که می‌تواند پرداخت هزینه‌های سفر را برای آنها دشوار کند. علاوه بر این، تحریم ها می تواند تصویری منفی از یک کشور در چشم گردشگران بالقوه ایجاد کند که می تواند تقاضا برای سفر به آن مقصد را کاهش دهد. این موانع وجود دارد ولی بخش اول که راهکارهای مشخص خود را دارد که قابل حل است. مشکل دوم هم به رفتار و مدیریتی داخلی و انتشار تصاویر مطلوب از فضای اجتماعی امن و آرام بر می گردد.

 بی توجهی به گسترش و بهره گیری از سرمایه  صنعت گردشگری ایران یک اشتباه کوچک در مدیریت اقتصادی ایران نبود و نیست بلکه یک خطای بزرگ است که تاثیرات خود را بر اقتصاد و توسعه کشور گذاشته است.

پتانسیل ایران در تولید انرژی تجدید پذیر

بخش دیگری که در مورد آن در مسیر توسعه عربستان به آن پرداختیم. توجه آن کشور به تولید انرژی تجدید پذیر است. تولید انرژی که در ایران پتانسیل بهره گیری از آن بسیار وسیع است.

ایران پتانسیل قابل توجهی در تولید انرژی های تجدیدپذیر به ویژه در انرژی خورشیدی و بادی دارد. موقعیت ایران در خاورمیانه آن را به مکانی ایده آل برای تولید انرژی خورشیدی تبدیل کرده است. ایران در زمینه انرژی آبی و انرژی زمین گرمایی نیز پتانسیل دارد. با این حال، بخش انرژی های تجدیدپذیر کشور همچنان با چالش هایی از جمله دسترسی محدود به منابع مالی و فناوری و همچنین فقدان سیاست ها و مقررات حمایتی مواجه است.

ایران در حال حاضر تنها ۰٫۲ درصد انرژی خود را از منابع تجدیدپذیر تولید می‌کند. بخش انرژی‌های تجدیدپذیر عمدتاً شامل باد (۵۳٫۸۸ مگاوات)، زیست توده (۱۳٫۵۶ مگاوات)، خورشیدی (۰٫۵۱ مگاوات) و برق آبی (۰٫۴۴ مگاوات) است.

نیاز به تغییر رویکرد مدیریت اقتصادی با توجه به تغییرات جهان

در پایان می توان تاکید کرد، فقر اقتصادی ایران و تورم بزرگی که کشور و مردم ایران با آن گرفتار شده اند در بهترین حالت به ناآگاهی مدیران ارشد کشور و در بدترین حالت به نخواستن به بهره گیری از تنوع های اقتصادی دیگری است که در ایران وجود دارد بر می گردد. نخواستنی  در شرایط فعلی اقتصادی و ضعف زیر ساخت ها و شرایط صدمات به خاک و هوا و زمین و منابع طبیعی و ... کشور می توان به آن معناهایی بسیار بالاتر از اشتباه داد.

به هر حال کشورهای همسایه و جهان در حال توسعه هستند و روند اقتصاد آنها از شکل سنتی به سمت اقتصاد دیجتیال، تولید انرژی های تجدید پذیر، تنوع اقتصادی های در فضای فناوری و گردشگری در حال حرکت است و سعی می کنند مثل شبکه های اجتماعی که مردم جهان را به هم نزدیکتر کرده است آنها نیز شبکه های اقتصادی و حتی سیاسی موثر و سودآور و توسعه گر برای کشورهایشان داشته باشند.

خبرنگار : آزاده مختاری