بند بهمن، از قدیمی ترین سدهای ایران، مورد بی توجهی همه! / بیشتر حقآبه کشاورزان از بند را کارخانه قند خریداری کرده است

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در دوران ساسانی، به علت جنگ های بین ایران و بیزانس، جاده ابریشم از رونق افتاد؛ به همین سبب، به فکر راه دیگری برای ارتباطات تجاری افتادند. بدیهی است که اصلی ترین نیاز هر شهر، یک منبع دائمی آب است. به همین جهت مکان یابی شهرها تابعی است از عواملی که بدون شک اصلی ترینِ آن ها دسترسی به آب است. همچنین یکی از اصلی ترین نیاز حکومت ها در ارتباطات تجاری، سیاسی، نظامی و اجتماعی جوامع شهرنشین در ایجاد راه ها، ساخت پل هاست. بر اساس شواهد به جای مانده از این دوره، توجه با ساخت پل و پل بند ها بسیار مورد توجه بود و شامل کارکرد مهار و ذخیره آب و نیرودهی آن، ساخت آن ها عموماً به شکل پل بند بود و درکنار آن، آسیاب ها نیز می ساختند. یکی از این بند هایی که در این دوران ساختند، «بند بهمن» است که در شهر کوار و بر رویی رودخانه سکان است. 

«بند بهمن» با ویژگی های منحصر به فردی که دارد، یکی از جاذبه های گردشگری شهر کوار در استان فارس است که این روزها با بی مهری های زیادی رو به رو شده است. در این راستا با کریمی، فعال محیط زیست منطقه به گفت و گو نشستیم تا ببینیم برای این سد قدیمی چه اتفاقی افتاده است.

او در گفت و گو با رکنا با اشاره به اینکه بند بهمن یکی از اولین و قدیمی ترین بندهای ایران است، گفت: بند بهمن، توسط شخصی به نام «اردشیر» یا «اردشیر دراز دست» ملقب به بهمن ساخته شده است. بعد از اینکه بند احداث می شود یک کانال انحراف آب به سمت دشت کوار احداث می شود تا آنجا نیز عمران و آبادی در جریان باشد. در زمان پهلوی دوم، کارخانه قندی در کوار ساخته می شود که از همین کانال انتقال آب، برای شست و شوی چغندر قند و موارد دیگر بهره برداری می کند. همچنین حدود 20 روستا نیز در شهرستان کوار با آب منتقل شده توسط این کانال، به کشاورزی مشغول می شوند. با این وجود، الان بیشتر حقابه کشاورزان را کارخانه قند پس از خصوصی شدن خریداری کرده است و پسآب آن به طور مستقیم وارد کانال های انتقال آب شهری می شود. به دلیل نداشتن تصفیه خانه، این پساب با بوی نامطبوع ممکن است به باغات و زمین های کشاورزی زیر دست آسیب برساند. 

وی افزود: مورد دیگر، رودخانه قراواژ یکی از شاهرگ هایی است که آب آن به خلیج فارس ریخته می شود؛ ولی در شهرستان کوار نه مردم و نه مسئولان هیچ اهمیتی به این رودخانه نمی دهند چراکه در نزدیکی آن برخی درخت کاری کرده اند و حتی جهاد کشاورزی نیز برایشان سند نیز صادر کرده است و این نمونه بارز تجاوز به حریم رودخانه! همچنین، معدن شن و ماسه بند بهمن با پسابش موجب شده در این رودخانه، گل و لای دپو شود که این اتفاق موجب جلوگیری از پیشرفت آب و رسیدن آن به باغات زیر دست کوار و روستاها و شهرستان که حقابه دارند می شود. از سویی دیگر، این مهم، مشکلات محیط زیستی برای آبزیان دارد. همچنین، آبگیری بدون مجوز برخی از باغات کشاورزیِ نزدیک رودخانه با استفاده از پمپ آب، به صورت غیر مجاز از رودخانه آب برداشت می کنند. 

او تاکید کرد: بند بهمن، یکی از جاذبه های گردشگری شهر کوار است که گردشگران خارجی بسیاری برای بازدید از آن مراجعه می کنند. حدود یک سالی می شود از طرف اداره میراث فرهنگی استان، به سرمایه گذار خصوص سپرده شده است اما از سال گذشته تا کنون، این سد، چندین سرمایه گذار به خود دیده است که نتیجه ای نداشته است.