نماینده مجلس: با حرکت جهان به سمت انرژی های تجدیدپذیر؛ اقتصاد ایران منزوی نمی شود! + صوت

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، محمد حسین رامشت، جغرافیدان و استاد دانشگاه اصفهان در گفتگو با رکنا با اشاره به تاریخچه برنامه های توسعه و پیشرفت در کشور،گفت: دانش برنامه‌ریزی فضا مانند هر دانش دیگری دارای پارادایم است و در این حوزه ما 4 پارادایم بزرگ داریم که شامل توسعه ، آمایش سرزمین ، آینده نگاری منطقه ای و پیشرفت است که هر کدام از آنها مبانی و دکترین خاصی دارند.

وی با اشاره به اینکه توسعه یک پارادایمی است که روستو، محقق برجسته دانشگاه ام آی تی آن را نسخه رهایی‌بخش آمریکا بعد از جنگ جهانی دوم می دانست، افزود: ما در کشور خودمان نیز از زمان پهلوی دوم پارادایم توسعه را پیاده کردیم و 4 برنامه در این راستا اجرا شد اما در این بین کارشناسانی از کشور فرانسه نیز سعی کردند پارادایم آمایش سرزمین را پیاده کنند و بعدها گفته شد اگر این پارادایم به صورت کامل در کشور اجرا شود شما دچار یک انقلاب خواهید شد.

استاد دانشگاه اصفهان بیان داشت: در آن زمان به خاطر وابستگی های شدیدی که ایران به آمریکا داشت پارادایم توسعه مبنای کار قرار گرفت .

رامشت اضافه کرد: اروپایی ها در آن مقطع تحت پوشش آمریکا نرفتند و پارادایم آمایش سرزمین را در نظر گرفتند و همه هدف آنها تشکیل یک اروپای واحد بود که این کار را بعد از 40 سال نیز انجام دادند و پارادایم بعدی را با عنوان آینده نگاری منطقه ای پیش گرفتند.

این کارشناس توسعه ادامه داد:همان نسخه توسعه آمریکایی، باعث شد که   به آمریکا وابسته شویم اما اکنون به دنبال استقلال و آزادی هستیم. استقلال یعنی اینکه متد توسعه آمریکا ما را وابسته کرده است و ما میخواهیم از آن فضا مستقل باشیم. آزادی نیز به معنای رهایی از پارادایم توسعه و نسخه آمریکا برای حرکت رو به جلو است.

رامشت با اشاره به اینکه ما بعد از انقلاب اسلامی حرکت رو به جلو و پیشرفت را به معنای حقیقی آن بر پایه یک الگوی ایرانی اسلامی در نظر گرفتیم، یادآور شد: این الگو به ما می گوید که ایران یک سرزمینی است که ویژگی های جغرافیایی خاص خود را دارد و الگوهای فرهنگی و اجتماعی و اعتقادی آن را نیز ارزش های اسلامی مشخص می کند.

این جغرافیدان و استاد دانشگاه اصفهان اظهار داشت: بسیاری از کارشناسان ما در حوزه آمایش و اقتصاد نمی دانند که دارند تبلیغ یک پارادایم خاصی را می کنند و این یک نسخه رهایی بخش برای حرکت رو به جلو و به اصطلاح پیشرفت نیست بلکه یک نسخه برای مسلط کردن آمریکا و اقتصاد آن بر کشورهای جهان است.

مسیر جدید انرژی و اقتصاد جهان

بر اساس گزارش گروه Climate Power، از زمانی که کاهش تورم به قانون در آمریکا تبدیل شد، شرکت‌های بسیاری در این کشور اعلام کرده اند که در زمینه انرژی بادی و خورشیدی، تولید خودروهای الکتریکی و سایر بخش‌های انرژی پاک را ایجاد و در همین راستان تولید شغل خواهند داشت.

بایدن قانون کاهش تورم را در ماه اوت امضا کرد و پس از آن گفت: "قانون جدید فقط مربوط به امروز نیست، مربوط به فردا و بخاطر پیشرفت و رفاه خانواده های آمریکایی است."

این قانون نگاهی جدی به تغییر انرژی و اقتصاد جدید بر اساس انرژی پاک دارد. در قانون دورنمایی شغلی برای نوآوران شغلی، کارگران  و تولیدکنندگان آمریکایی در نظر گرفته شده است.

هدف اصلی این قانون کاهش تورم با نگاه به کاهش آلودگی است. این قانون کاهش تورم از طریق ترکیبی از کمک‌های بلاعوض از جمله وام ها، تخفیف ها، مشوق ها و سایر سرمایه گذاری ها را مدنظر دارد .

قانون کاهش تورم که در آمریکا اجرا خود را آغاز کرده است شامل حدود دوجین ماده مالیاتی است که منجر به صرفه جویی در هزینه خانواده ها در قبض های انرژی آنها ،تسریع در استقرار انرژی پاک در آمریکا، وسایل نقلیه پاک ، ساختمان های پاک، و تولید پاک می شود و منعکس کننده اعتقاد رئیس جمهور آمریکا به ایجاد اقتصاد بر اساس تغییر انرژی و حرکت به سمت انرژی های تجدیدپذیر است.

حال چرا باید این مبحث برای یک ایرانی ساکن در ایران مهم باشد؟ این تغییر رویکرد اقتصادی آمریکا، به حتم نگاهی مستقیم به آینده اقتصاد جهان دارد. وقتی آینده اقتصاد به سمت انرژی های تجدید پذیر و بهره گیری در تولیدات و مشاغل و زندگی بر اساس بهره گیری از انرژی های تجدید پذیر باشد دیگر ایران و ایرانی نمی تواند بگوید ،قانون آمریکا به ساکنان ایران ارتباطی ندارد.

لزوم کربن زدایی فوری از صنعت و اقتصاد ایران

زمان برای اقدام کربن زدایی در ایران کمی دیر شده است ولی در صورت یک عزم ملی ، امکان مهار بحران وجود دارد. تعلل بیشتر نتیجه ای جز پشیمانی نخواهد داشت.

مبحث کربن زدایی از صنعت و اقتصاد ی که  مبحث حاشیه ای میان بحث های روز ایران و مشکلات امروزی کشور نیست. اگر همین امروز برای کربن زدایی از صنعت و اقتصاد اقدامات فوری صورت نگیرد در کمتر از دو دهه آینده ایران با بحران جبران ناپذیر اقتصادی، سونامی بیکاری و تورم حاد مواجه خواهد شد. کربن زدایی از صنعت و اقتصاد اقدامی است که اقتصادهای بزرگ جهان با سرعت زیاد در حال انجام آن هستند و مسیر اقتصاد جهانی با در حال تغییر شکل جدی است.

کربن زدایی ارتباط مستقیمی با وضعیت معیشت مردم در آینده نه چندان دور در تمامی کشورهای دنیا دارد. هر کشوری از هم اکنون برای کربن زدایی از صنعت و اقتصاد خود اقدام نکند در فاصله زمانی کوتاه به فقیر ترین و منزوی ترین کشورهای جهان خواهد پیوست.

تاثیر کربن زدایی کشورهای عمده مصرف کننده انرژی همچون آمریکا و اتحادیه اروپا ظرف چند سال آینده در کشورهای تولید کننده نفت پدیدار خواهد شد. این اثر به دو صورت خواهد بود:

۱- انرژی‌های تجدید پذیر و تکنولوژی های پاک و بدون کربن جایگزین سوخت های فسیلی شده و تقاضای سوخت های فسیلی از طرف مصرف کنندگان عمده در بازارهای جهانی نفت و گاز بشدت کاهش پیدا خواهد کرد.

از سال ۲۰۱۷ ایالات متحده نیاز نفتی خود را با اتکا به نفت داخلی و تکنولوژی نفت شیل برطرف کرده است و واردات خالص نفتی بسیار ناچیزی دارد. رشد انرژی‌های تجدید پذیر در پانزده سال گذشته در آمریکا بطور چشم گیری سرعت گرفته و نیروگاه های برق جدید با سوخت های فسیلی یا احداث نمی شوند یا تحت شرایطی سخت اجازه فعالیت پیدا می کنند.

نیروگاههای قدیمی با بازنشستگی زود هنگام از مدار خارج شده و جای خود را به نیروگاه های تجدید پذیر می دهند. اتحادیه اروپا گرچه منابع نفت و گاز کافی برای مصرف داخلی ندارد اما با گسترش انرژی‌های تجدید پذیر و تکنیک‌ها و تکنولوژی‌های لازم برای صرفه جویی در مصرف انرژی در مسیر کاهش وابستگی به سوخت های فسیلی نفت و گاز است.

۲- با گسترش تکنولوژی‌های انرژی پاک و پایین آمدن قیمت آنها، استفاده از این تکنولوژی‌ها در کشورهای در حال توسعه بیش از پیش اقتصادی خواهد بود و سوخت های فسیلی توان رقابت در بازار انرژی را از دست خواهند داد. این مساله خود به سقوط تقاضا برای سوخت های فسیلی کمک خواهد کرد و راه برای استفاده جهانی از تکنولوژی‌های انرژی پاک هموار خواهد کرد.

آغاز کربن زدایی اقتصادهای بزرگ جهان

کربن زدایی اقتصادهای بزرگ جهان، کشورهای تولید کننده نفت را تا ۱۸ سال دیگر با کسری بودجه ۱۳٫۰۰۰ میلیارد دلاری مواجه خواهد کرد. انتظار می رود که درآمد کشورهای تولید کننده نفت در مجموع به نصف تقلیل پیدا کند. پیش بینی های موسسات مالی جهانی تخمین می زنند که ایران تا ۲۰ درصد در آمد خود را بخاطر شتاب کربن زدایی اقتصادهای بزرگ جهان تا ۱۸ سال دیگر از دست بدهد.

با کنار رفتن سوخت های فسیلی در جهان و حرکت جهان به سوی انقلاب صنعتی سوم، منابع سرشار نفت و گاز ایران نه تنها اهمیت خود را بعنوان منابع تولید درآمد از دست خواهند داد بلکه دیگر ابزاری برای تنظیم معادلات ژئو پولتیک هم نخواهند بود.

کربن زدایی آغاز نشود، سونامی بیکاری از راه می رسد

با کربن زدایی اقتصادهای جهان، و منع تولید گازهای گلخانه ای، نفت و گاز ایران حتی برای مصرف انرژی داخلی هم قابل استفاده نخواهند بود. اگر منابع انرژی پاک در کشور ایجاد نشوند و ایران همگام با تمام دنیا در راه کربن زدایی اقتصاد و صنعت خود قدم بر ندارد، بحران انرژی و بحران شدید اقتصادی ، با تمام نتایج نامطلوب آن در جامعه نظیر بیکاری و تورم حاد در راه خواهند بود. 

زمان برای اقدام کمی دیر شده است؛ ولی در صورت یک عزم ملی برای جلوگیری از یک فاجعه امکان مهار بحران وجود دارد. تعلل بیشتر نتیجه ای جز پشیمانی نخواهد داشت.

از سویی دیگر، در ایران، قرار بر این شده است که تولید پژو 206 از اسفند 1401 متوقف شود و به جای آن پژو 207 و TF21 جایگزین شود. حتی این جایگزینی ساده هم نشان می دهد ایران چقدر از تولید خودرو برقی، فاصله دارد و حتی نمی تواند  برای جایگزین کردن خودروهای از رده خارج شده، فکری کند تا رفته رفته به سمت استفاده از وسایلی که سازگار با محیط زیست هستند و نیاز کشور به سوخت های فسیلی را کاهش می دهند، گام بردارد.

قانون کاهش تورم آمریکا برای خودش است؛ ما باید کارهای خودمان را انجام دهیم

در این راستا، عبدالعلی رحیمی مظفری، دبیر دوم کمیسیون انرژی مجلس در گفت و گو با رکنا در پاسخ به اینکه آمریکا قانون کاهش تورم را اجرایی کرده است و به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر حرکت کرده است و چطور ایران می تواند در این مسیر حرکت کند؟ گفت: هیچ کشوری نمی تواند صد در صد فرمول سایر کشورها را برای خودش پیاده کند. بومی سازی فرمول های کشورهای دیگر از جمله اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی برای هر کشور، در نهایتا به بن بست می خورد. ما با توجه به آمایش سرزمینی و پتانسیلی که در کشور داریم باید عمل کنیم و این یک اصل کلی است. در حال حاضر، قانون مانع زدایی از صنعت برق را در دستور کار داریم که اخیرا مصوب شده و قرار است به این سمت پیش برویم؛ ولی اینکه فکر کنیم ما انرژی تجدیدپذیر را تولید می کنیم و به فراخور آن، سوخت فسیلی دیگر برایمان کاربردی خواهد داشت اشتباه است. خارج شدن سوخت فسیلی، از چرخه انرژی کشور درست نیست و برنامه داریم و از پتانسیل این انرژی از جمله گاز به عنوان خوراک، در واحدهای تولیدی برای بالا بردن ارزش افزوده استفاده کنیم. این هم می تواند اقتصاد را رونق و هم وابستگی ها را کاهش دهد. اینها برنامه های ما است و به گونه ای نیست که ما اصلا برنامه ای نداشته باشیم.

وی در پاسخ به اینکه نقشه توسعه ایران، در دهه 40 آمریکایی بسته شده است و از آن زمان، می بایست متناسب با هر تغییری در آن نقشه، ایران نیز تغییر رویکرد دهد؛ بنابراین به نظر می رسد با نگاه جدید آمریکا به موضوع انرژی های تجدیدپذیر، ایران نیز باید چنین رویکردی را داشته باشد، گفت: قرار نیست این اتفاق بیفتد و ما باید با توجه به داشته هایمان این تصمیم را بگیریم.

این نماینده مجلس در پاسخ به اینکه اگر نگاه مسئولان این گونه به سمت استفاده از انرژی تجدیدپذیر است، پس چرا همچنان کمتر از یک درصد برق تولیدی کشور حاصل از انرژی های تجدیدپذیر است، گفت: به همین دلیل است که قانون مانع زدایی از صنعت برق در دستور کار قرار گرفته است. آن هم نه بر مبنای اینکه ما بخواهیم نسخه آمریکایی را در کشور پیاده کنیم. در ایران کمربندی از سیستان و بلوچستان ، فارس، کرمان و... داریم که می توانیم از انرژی تجدیدپذیر به خصوص با نیروگاه های خورشیدی بهره ببریم. همچنین استفاده از انرژی بادی را نیز می توان در دستور کار استفاده قرار داد.

با حرکت جهان به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر؛ اقتصاد ایران منزوی نمی شود !

رحیمی مظفری تاکید کرد: طبق این قانون، ما هم در سرمایه گذاری و هم در تولید کمک خواهیم کرد. همچنین خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با قیمت های بالاتر را نیز مصوب کرده ایم. از سویی دیگر، به کارخانه جات بزرگ که به تدریج و پلکانی باید قسمتی از برقشان را یا به صورت تجدیدپذیر خودشان تولید کنند یا برق تجدیدپذیر بخرند. اینگونه ناگزیر می شوند که به این سمت بروند. تعدادی از صنایع بزرگ به این سمت در حال حرکت هستند که خودشان بتوانند از انرژی تجدیدپذیر استفاده کنند. استفاده از سوخت پاک در برنامه ما است ولی ما باید پتانسیل و زیرساخت های کشور را هم در این راستا نظر بگیریم.

وی در پایان در پاسخ به اینکه آیا نباید مثل سایر کشورهای دنیا، سریعا به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر برویم و اگر اینگونه نشود، اقتصاد ایران نسبت به اقتصاد جهانی منزوی می شود، گفت: من فکر نمی کنم که الزامی وجود داشته باشد که سریعا به سمت استفاده از انرژی های تجدیدپذیر برویم و اقتصاد ما با نوع حرکتمان به سمت انرژی های تجدیدپذیر، منزوی نخواهد شد.