با ۴۷۰ هزار تومان آینده بچه خود را بسازید / ما مشکل بی ربط حرف زدن و بی ربط نتیجه گرفتن افراد را داریم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ناآرامی‌‌های  اخیر در ایران ابعاد مختلفی دارد که باید به هر یک از آنها به صورت تخصصی و علمی پرداخت. در این روزها بارها تاکید شد  باید گفت‌وگو کنیم اما مسیر گفت و گو پیش گرفته نشد.

تصمیمات هیجانی و غیر منطقی  اقداماتی را شکل داد که راه گفت و گو را بسته تر کرد.حلقه مفقوده همه این اتفاقات نیز در کنار بی‌تدبیری‌ دولت‌ها و تصمیمات نادرست مسئولین در چند دهه اخیر، بدون شک در ساختار آموزش و پرورش کشور است چرا که با وجود سرعت بالای رشد علم و فناوری، آموزش و پرورش ما نتوانسته خود را با آن سازگار کند بنابراین فهم و دانش دانش آموزان ما نسبت به آن چیزهایی که در مدارس آموزش می‌بینند، بسیار کم تر است. 

آموزش و پرورش در این سال‌ها بجای اینکه به سمتی حرکت کند که دانش آموزان به این فهم برسند که در مسائل مختلف باید تلاش کرده و برای آن پاسخ پیدا کنند، تنها به آموزش علومی اکتفا کرده است که در زندگی افراد هیچ تاثیر مثبتی ندارد. 

این در حالی است که می‌توانستیم دانش آموزان خود را با روش‌های مشارکتی و فرهنگی اهل تفکر و گفت‌وگو بار بیاوریم تا در چنین شرایطی بتوانیم همه پای یک میز بنشینیم و درباره مسائل و مشکلات کشور گفت‌وگو کنیم.

بدون شک حالا هم دیر نیست و هنوز می‌توانیم در این جهت گام‌هایی برداریم که یکی از آنها فلسفه برای کودکان است که می تواند دانش آموزان را در مسیری قرار دهد که آینده جامعه نه تنها از نظر اجتماعی و سیاسی توسعه پیدا کند بلکه از نظر اقتصادی نیز رشد داشته باشد. 

زهرا شکیب مهر تسهیل‌گر فلسفه برای کودکان درباره این مسئله که فلسفه برای کودک چیست و چرا باید آن را آموزش داد گفت: فلسفه برای کودکان یک روش تربیتی در کنار سایر روش‌ها مثل رجیو و... است. در روش رجیو برای بچه‌ها پروژه تعریف می‌کنند تا آنها بتوانند آن را جلو ببرند اما در فلسفه برای کودکان از یک محرکی استفاده می‌شود که درون مایه فلسفی دارد و برای بچه‌ها سوال های فلسفی ایجاد می‌کند. نکته مهم این است که در ترم‌های اول بچه‌ها تفاوت سوال و جمله را نمی‌دانند و به مرور متوجه می‌شوند که سوال چیست و چه سوالی بزرگ است و جواب آن با جست‌وجو در گوگل پیدا می‌شود یا چه سوالی از پرسیدن از متخصص پیدا می‌شود و...!

او ادامه می‌دهد: وقتی بچه‌ها معنای سوال را می‌فهمند بعد به این نقطه می‌رسیم که باید سوال را چیکار کنیم و ما اصولاً با داستان، انیمیشن یا موسیقی که نقش محرک دارد و ایجاد کننده این سوالات در ذهن بچه‌ها است سعی می‌کنیم که بچه‌ها را به این سمت هدایت کنیم که تجربه‌های خودشان را با آن مفهوم پیوند بزنند. یعنی اگر مفهوم تنهایی، دوست داشتن، دوستی، دزدی و... است بچه ها تجربه خود را از لابلای خاطرات و افکارشان بیرون می‌آورند و درباره آن صحبت می‌کنند.

این تسهیل‌گر فلسفه برای کودکان خاطر نشان کرد: ما امروز می‌بینیم که دانشجویانی شاید مدال المپیاد هم بدست آورده باشد اما همین افراد توان مدیریت زندگی شخصی خود را ندارند فلذا مهم ترین چیزی که یک انسان می‌تواند به خود هدیه بدهد و برداشت منصفانه‌ای از زندگی داشته باشد همین آموز‌ش‌ها است.

شکیب مهر ادامه می‌دهد: فلسفه برای کودکان جای خالی مهارت‌های فکر کردن را در جامعه پر می‌کند. چه برای بزرگسال و چه برای کودکان این مسئله بسیار مهم است و همین الان ما مشکل بی ربط حرف زدن و بی ربط نتیجه گرفتن افراد را داریم. هیچکس متفکر انتقادی به دنیا نمی آید یا هیچکس گفت‌وگو دان به دنیا نمی آید و اینها چیزهایی است که ما باید آنها را یاد بگیریم و این مسئله در جامعه ما به شدت جایش خالی است

او ادامه می‌دهد: ما وقتی برای بچه‌ها کلاس فلسفه برای کودکان داریم به آنها فلسفه یاد نمی‌دهیم بلکه از روش های فیلسوفان استفاده می‌کنیم. مثلا سوال پرسیدن، پیوند زدن، تفکر انتقادی و یا تفکر تعملی که خیلی وقت ها در زندگی ما جایش خالی است در صورتی که من نوعی از صبح که بیدار میشوم در حال فکر کردن هستم. یعنی حتی شما اگر هیچ کاری هم نکنید باز به این معناست که آن را انتخاب کردید. 

این تسهیل‌گر تاکید می‌کند: فلسفه برای کودکان توسط لیپمن استاد دانشگاه کلمبیا ابداع شد چون یکسری اتفاقات در کلمبیا رخ می‌دهد و دانشجویان دست به اعتراضات می‌زنند و حتی اساتید را گروگان می‌گیرند که باعث می‌شود لیپمن ناامید شده و به این نتیجه برسد که مفهوم گفت‌وگو و توان استدلال در دانشجویان وجود ندارد پس باید به آنها از کودکی چنین مفاهیمی را آموزش داد. چون اصولاً گفته می‌شد که بچه‌ها توانایی فلسفه ورزی را ندارند

او ادامه می‌دهد: استرالیا، انگلستان، آمریکا، دانمارک، ترکیه، فرانسه جزو کشورهایی هستند که فلسفه برای کودک را آموزش می‌دهند. در ایران نیز هزینه ۸ جلسه که هفته ای یک جلسه را شامل می‌شود ۴۷۰ هزار تومان است و در هر کلاس نیز ۷ الی ۱۰ نفر بیشتر نیستند. 

شکیب مهر با بیان اینکه ما نیاز به توانایی دیدن اطلاعات، پیامدها و قدرت استنتاج داریم و وقتی خوب انتخاب کنیم می‌توانیم خوب زندگی کنیم اظهار کرد: بچه های ما گفت‌وگو کردن را تمرین می‌کنند و در فضا قرار میگیرند. همچنین آهستگی را تمرین می‌کنند که این نکته برای بچه‌هایی که دنبال این هستند تا سریع به نتیجه برسند نیز مسئله جالبی است

این تسهیلگر فلسفه برای کودکان با بیان اینکه جامعه کندکاو مثل کمیسیون پزشکی است که چند متخصص کنار هم نشسته و نظر خود را درباره یک موضوع بیان می‌کنند اظهار کرد: تخصص بچه‌ها تجربه‌های زیسته آنها است و غیر از آن نیز تخصص دیگری ندارند فلذا آنچیزی که ما توقع داریم آن را بازگو کنند، همان تجربه‌های زیسته آنها است که شاید اصلا به آن توجه نکرده اند و تازه با همین کندوکاو ها برایشان اهمیت پیدا کرده باشد. یا جزو تجربه‌هایی باشد که دوست داشتن درباره آن صحبت کنند اما فرصت آن را نداشته اند.

شکیب مهر ادامه می‌دهد: بچه‌ها در کلاس درباره همین تجارب با یکدیگر صحبت می‌کنند و در نهایت یک فرضیه می‌سازند و برای رد یا قبول آن فرضیه دلیل می‌آورند و همین مسئله که افرادی با آن مخالفت و افرادی با آن موافقت می‌کنند باعث می‌شود ما جامعه ای را در بچه‌ها ببینیم که دموکراسی حرف اول را می‌زند و بدون شک تجربه بسیار ارزشمندی است که بچه‌ها می‌فهمند باید از خود محور بودن دور شده و به سمت جامعه محور شدن حرکت کنند.

این تسهیل‌گر فلسفه برای کودکان خاطر نشان کرد: اوایل کلاس های ما، بچه‌ها دائم دنبال این مسئله هستند که اول پاسخ بدهند، یا نظر خود را به دیگران تحمیل کنند اما به مرور متوجه می‌شوند که این مسئله جواب نمی‌دهد و باید خود را در تیم و گروهی که دارند، ببینند. کمااینکه این مسئله اتفاق افتاده و بچه‌ها بجای اینکه بیشتر حرف بزنند به صحبت های یکدیگر گوش می‌دهند، نظر دیگری رو حتی اگر مخالف آن باشند با دعوا رد نمی‌کنند و حتی یکدیگر را به خاطر حرف‌هایی که می‌زنند مسخره نمی‌کنند که همین مسئله خیلی مهم است.

او ادامه می‌دهد بچه ها از ۴ الی ۵ سالگی می‌توانند در این کلاس ها شرکت کنند اما سن مناسب آن از ۶ تا ۱۶ است و تفاوت این بچه هایی که این کلاس ها را گذرانده اند با سایر افراد بسیار زیاد است و این کودکان و نوجوانان خیلی منطقی تر هستند و شجاعت اشتباه کردن و پذیرش آن را دارند که همین مسئله در آینده کشور باعث پویای میشود.

شکیب مهر با تاکید روی این مسئله که در این سال‌های کاری من تا کنون ندیده ام که بچه‌ها یکدیگر را به خاطر مخالفت یا بی ربط حرف زدن مسخره یا تحقیر کنند خاطر نشان کرد: البته یکی از مسائلی که از همان ابتدا بچه‌ها در این کلاس‌ها آموزش می‌بینند همین با ربط حرف زدن است چون شکل آموزشی ما بر پایه گفت‌وگو است و این کودکان یاد می‌گیرند که نظرشان را باید در راستای نقد یا تایید نظر دیگری بیان کنند. 

او در پایان با بیان اینکه خیلی مهم است که والدین برای بچه‌های خود چه بخواهند و در کوله پشتی آنها چه چیزی بگذارند خاطر نشان کرد: فلسفه برای کودکان به نوعی قدرت تعقل و قضاوت درست و به موقع را به بچه‌ها یاد می‌دهد. ما خیلی وقت‌ها قضاوت‌های بی موقع داریم و تصمیماتی می‌گیریم که زمان آن فرا نرسیده و هنوز اطلاعات آن کافی نیست و عملا این آموزش‌ها هنر قضاوت بجا است و من فکر می‌کنم هر پدر و مادری تنها چیزی که برای بچه خود می‌خواهد، موفقیت است و موفقیت در گرو این است که من با اتفاقا زندگی چطور برخورد می‌کنم. جای این آموزش ها به شدت در جامعه ما خالی است تا بتوانیم ذهنمان را طبقه بندی و نظم بدهیم. یعنی بی ربط حرف نزنیم و با پیوند این بی ربط حرف زدن نتیجه گیری هم داشته باشیم و بتوانیم بین داده ها انتخاب کنیم.