کشف کتیبهای با محتوای «یکی از جشنهای ساسانیان» در مرودشت
رکنا اجتماعی: کتیبهای با محتوای «روزشمار یکی از جشنهای ساسانیان» در مرودشت کشف شد.
به گزارش رکنا، ابوالحسن اتابکی، باستان شناس و دکتری تاریخ از کشف کتیبه خبر داد که به «روزشمار یکی از جشن های ساسانیان» در صخرههای دشت مرودشت حکایت دارد. سنگ نوشتهای در ابعاد کوچک به «خط پهلوی کتابی» با اشاره به یکی جشنهای ساسانی در «ماه دی» که بخش پایانی آن از میان رفته است.
«roz day i pad....»
«روز دی به... آذر»
«روز دی به... مهر»
«روز دی به... دین»
اتابکی گفت: واژه «دی» از ریشه da به معنای «دادن»؛ «آفریدگار» یا «دادار هستی بخش» در متون اوستایی و پهلوی(دَثوش؛ دَدوش؛ دَذوه، دی) جایگزین یا پنداربخشی برای نام «اهورمزدا» است. در گاهشماری ایران باستان، افزون بر روز نخست هر ماه که «هرمزد روز» (اورمزد-دی) خوانده میشد، سه روز دیگر به نام «اهورامزدا» نامیده میگردید که با نام «دی» باز آفرینی شده و برای شناخت هر یک از این سه روز و جلوگیری از تکرار نام دی، با نام روز بعد پیوند گردیده اند که به ترتیب «دی به آذر» (روز هشتم)، «دی به مهر» (روز پانزدهم) و «دی به دین» (روز بیست و سوم) است.
نجمه ابراهیمی پژوهشگر ارشد تاریخی در همین زمینه گفت: در کتاب پهلوی «بُندهشن» درباره چرایی آفرینش آفریدگان برای نبرد با اهریمن آمده که «... (اهورامزدا) نام خویش را به چهار جای در ماهها جای داد. هرمزد و آن سه «دی» یکی نام (خود اهورامزدا)، یکی گاه، یکی دین و یکی زمان است که همیشه بودهاند». افزون بر این در همین کتاب «درباره چگونگی گیاهان» آمده که هر گُلی به (پهلوی وَرد vard) از آن امشاسپندی است و باشد که گوید: «مورد» و «یاسمن» هرمزد را خویش است.... «بادرنگ» دی به آذر را....و «کاردک» دی(به مهر) را ... شنبلید دی(به دین) را....».
ابراهیمی گفت: به گمان تکرار نام «دی» در هر ماه، دو هدف را پیش روی مینهاده است: نخست بزرگداشت مقام اهورامزدا و تکرار آن در هر ماه و دیگری بخش نمودن بازه زمانی کوچکتر از ماه شبیه هفته در گاه شماری دوره ساسانی بوده است.
وی به نقل از ابوریحان بیرونی اذعان کرد: در میان زردشتیان هرگاه نام روز با ماه برابر میشد، آن روز را جشن میگرفتند. از این رو در روزهای هشتم، پانزدهم و بیست و سوم ماه دی، جشن میگرفتند که با آداب و رسوم ویژهای همراه بوده و نام این جشنها با تفاوت اندکی در بازه زمانی به «فره روز» (خرم روز) یا آغاز چله بزرگ؛ «جشن آتش»، «سیرسوا»، «بنتیکان»؛ «گاوگیل» یاد شده است.
ارسال نظر