چرا در روزهای گرم آمار آتش‌سوزی‌ شهری اوج می‌گیرد؟

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با آغاز فصل گرما، صدای آژیر ماشین‌های آتش‌نشانی در گوشه و کنار شهر بیشتر شنیده می‌شود؛ از انفجار گاز در خانه‌های قدیمی تا آتش گرفتن وسایل شهربازی و شعله‌ور شدن فضای سبز خشک‌شده در حاشیه بزرگراه‌ها.

یک نگاه گذرا به اخبار روزانه کافی‌ست تا متوجه شویم، آمار آتش‌سوزی‌های شهری در ماه‌های گرم سال  افزایش می‌یابد. اما این پدیده تنها یک نتیجه طبیعی افزایش دما نیست، بلکه ترکیبی از ضعف در زیرساخت‌ها، بی‌توجهی به اصول ایمنی، نبود نظارت مؤثر، و فرسودگی گسترده در تجهیزات شهری است.

انفجار گاز؛ زخم باز خانه‌های فرسوده

یکی از پرتکرارترین عوامل آتش‌سوزی در تابستان، نشت و انفجار گاز شهری در واحدهای مسکونی و تجاری است.  این اتفاقات بیشتر در بافت‌های فرسوده شهری رخ می‌دهند، جایی که شبکه گازرسانی سال‌ها بدون بازسازی باقی مانده و لوله‌های پوسیده، تبدیل به بمب‌های ساکت در دل محلات شده‌اند.

شهربازی‌های ناایمن؛ تفریحی که می‌سوزاند

وسایل شهربازی به‌ویژه آن‌ها که در فضای باز هستند، در فصل گرم در معرض تابش مستقیم خورشید و دمای بالای سطحی قرار دارند. اگر این تجهیزات فاقد سیستم خنک‌کننده یا سنسورهای هشدار حرارتی باشند، هرگونه اتصال کوتاه یا جرقه الکتریکی می‌تواند به فاجعه منجر شود. شهرداری‌ها باید نظارت کافی داشته باشند.

فضای سبز خشک، جرقه‌ای کافی‌ست

در حاشیه بزرگراه‌ها، کنار پارک‌ها، و حتی در ارتفاعات اطراف شهر، علف‌های خشک‌شده‌ای که در گرمای تابستان به حال خود رها شده‌اند، به‌سادگی شعله‌ور می‌شوند. یک ته‌سیگار روشن، یک شیشه شکسته که نور را متمرکز کند، یا حتی حرارت بدنه ماشین‌های پارک‌شده در حاشیه فضای سبز کافی‌ست تا شعله‌ها زبانه بکشند.

در بسیاری از موارد، فضای سبز شهری فاقد سیستم آبیاری مناسب در فصل تابستان است. در پروژه‌های اخیر فضای سبز، گونه‌های گیاهی مقاوم به خشکی جایگزین نشده‌اند و حتی پوشش گیاهی غیر بومی با نیاز آبی بالا نیز هنوز کاشته می‌شود. خشکی شدید، عدم آبیاری قطره‌ای و ضعف در نگهداری این فضاها، منجر به انباشت مواد آتش‌زا شده است.

سیستم‌های اطفای حریق ناکارآمد

با وجود افزایش حریق در فصل گرم، تجهیزات اطفای حریق در بسیاری از ساختمان‌ها ناکارآمد یا بلااستفاده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که بیش از ۶۰ درصد از واحدهای مسکونی در تهران فاقد کپسول‌های آتش‌نشانی استاندارد یا سنسور دود هستند. در پاساژهای قدیمی، سیستم‌های اعلام حریق یا نصب نشده‌اند یا در اثر نبود سرویس دوره‌ای، عملاً غیرفعال‌اند.

بی‌توجهی عمومی و نبود آموزش

بخش مهمی از آتش‌سوزی‌ها نتیجه بی‌توجهی مردم به اصول ایمنی در فصل گرم است. از قرار دادن مواد اشتعال‌زا در بالکن‌ها گرفته تا استفاده نادرست از وسایل برقی فرسوده، یا پر کردن کولرهای گازی با کابل‌کشی غیراستاندارد. عدم آموزش عمومی درباره خطرات آتش در فصل گرم، یکی از خلأهای مهم در برنامه‌های مدیریت بحران شهری است.

برنامه‌هایی که به جای تمرکز بر پیشگیری، صرفاً به اطلاع‌رسانی پس از حادثه بسنده می‌کنند. شبکه‌های تلویزیونی، مدارس، و حتی اپلیکیشن‌های شهرداری می‌توانند نقش مهمی در آموزش عمومی ایفا کنند، اما چنین رویکردهایی هنوز جایگاهی در برنامه‌ریزی شهری ندارند.