رسیدن به دومین ساعت کرونایی زمین

ساعت زمین / یک بار دیگر، روز جهانی ساعت زمین فرا رسید، روزی که در آن برج‌ها، ساختمان‌ها و مراکز عمومی سراسر جهان با هدف یادآوری اصل اساسی لزوم توجه به تغییرات اقلیمی و کاهش مصرف انرژی، از ۲۰ و ۳۰ دقیقه تا ساعت ۲۱ و ۳۰ دقیقه به وقت محلی کشورهای خود، چراغ‌ها و وسایل الکترونیکی غیرضروری‌شان را به مدت یک ساعت خاموش می‌کنند.

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، ساعت زمین یک رویداد جهانی سازمان‌دهی‌شده توسط صندوق جهانی طبیعت به عنوان بزرگترین انجمن بین‌الملی در زمینه حفاظت از محیط زیست است که برای نخستین بار در تاریخ 27 مارس ۲۰۰۷ میلادی در شهر سیدنی برگزار شد و از سال 2008 نیز این اقدام به یک رویداد بین‌المللی تبدیل شد و ایران نیز از سال 1390 یعنی 2011 به این اقدام پیوست.

البته در دوسال گذشته همه‌گیری ویروس کرونا رویداد جهانی ساعت زمین را تحت‌الشعاع قرار داده است؛ این همه‌گیری از یک سو باعث شده که همایش‌های حضوری مربوط به دو سال گذشته در سراسر جهان به صورت مجازی برگزار شود و از سوی دیگر، موجب بروز تغییرات مهمی در برنامه‌های زیست‌محیطی دولت‌ها شده است.

به نحوی که پس از قرنطینه‌های سختگیرانه در ماه‌های ابتدایی همه‌گیری کرونا در کشورهای مختلف که موجب کاهش آلودگی هوا و کم شدن سطح انتشار گازهای گلخانه‌ای در بسیاری از نقاط جهان شده بود، حالا که امیدها به کاهش محسوس شیوع کرونا در سراسر جهان با آغاز واکسیناسیون بیشتر شده است، دولت‌ها در حال ارائه بسته‌های اقتصادی جدیدی برای بازگشت صنایع کشورهایشان به ریل توسعه هستند و همین مساله موجب کاهش توجه بسیاری از کشورها به تغییرات زیست‌محیطی شده است.

رشد تولید پسماند؛ مهمترین آسیب زیست‌محیطی کرونا

در کشور ما اما شیوع کرونا نه فقط باعث کاهش توجه دولت به مسائل زیست‌محیطی و اختصاص بخش زیادی از منابع و امکانات به مسائل بهداشتی و تامین هزینه‌های جاری کشور در دوران کرونایی شده است، بلکه طبق اظهارات محسن فرهادی، معاون مرکز فنی سلامت محیط و کار وزارت بهداشت میزان تولید زباله در کشورمان در این مدت سه برابر شده است که علت اصلی آن هم استفاده بیشتر از ماسک، دستکش و کیسه‌ها و ظروف یکبار مصرف شده است.

این نکته‌ای است که مجید عباسپور، رئیس انجمن متخصصان محیط زیست ایران نیز در گفت‌وگو با رکنا روی آن دست گذاشت و گفت: در دوران شیوع کرونا هم میزان تولید پسماند در کشورمان بیشتر شد و هم نوع آن فرق کرد و این مساله مهمترین آسیب شیوع این ویروس برای محیط زیست ایران بود.

وی با تاکید بر این که نبود مدیریتی جامع برای مدیریت پسماند، به آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از شیوع کرونا بر طبیعت کشورمان دامن زده است، ادامه داد: وقتی ما روشی درست برای مدیریت جامع پسماند و مقابله با آلودگی هوا و آلودگی آب نداریم، طبیعتا در صورت مواجهه با بحران‌هایی مثل کرونا دچار آسیب‌های بیشتری می‌شویم.  

عضو هیات امنای پژوهشکده جامع انرژی، آب و محیط زیست دانشگاه صنعتی شریف ادامه داد: متاسفانه در بخش زیادی از مراکز دفن پسماند در کشور ما اصول بهداشتی رعایت نمی‌شود و با وجود تلاش‌هایی که برای گندزدایی از زباله‌ها صورت می‌گیرد، اما هنوز شاهد احتمال بالای انتقال ویروس از طریق آلودگی آب و خاک در مراکز دفن زباله هستیم.

عباسپور در ادامه تاکید کرد: ما باید با مدیریت جامع در حوزه‌های مختلف از جمله آب‌وهوا و فرآوری پسماند، دقت نظر بیشتری را در زمینه حفظ محیط زیست به خرج دهیم تا در صورت بروز وقایعی مانند همه‌گیری کرونا، شاهد رخ دادن مسائلی از جمله چند برابر شدن تولید پسماند نباشیم.

محیط زیست زیر سایه کرونا

شیوع کرونا اما از سویی دیگر فعالیت‌های مردمی در جهت حفاظت از محیط زیست را کاهش داده و همین مساله در برخی مناطق موجب وارد شدن آسیب‌هایی به جنگل‌ها و مراتع کشور شده است که هر از گاهی اخبار مربوط به آن از گوشه و کنار کشور شنیده می‌شود.

رئیس انجمن متخصصان محیط زیست ایران ضمن تایید این مساله از این موضوع هم گفت که با توجه به این که توجه به این که در دوره همه‌گیری کرونا، توجه دولت بیشتر سمت رسیدگی به مسائل بهداشتی، درمانی و اقتصادی بود، برنامه‌های زیست‌محیطی دولت با شتاب کمتری در دوره کرونا اجرا شد.

هشدار کرونا جدی گرفته نشد

با وجود این که در ماه‌های ابتدایی شیوع کرونا، اعمال شرایط قرنطینه سختگرانه در کشورهای مختلف جهان کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای را به همراه داشت، اما در ماه‌های اخیر و به‌ویژه با شروع فرآیند واکسیناسیون و افزایش امید به کاهش شیوع کرونا و البته ناگزیری دولت‌ها از پرداختن به توسعه اقتصادی، مصرف نفت، گاز و دیگر سوخت‌های فسیلی رفته رفته به روال سابق خود بازگشته و حتی از سال‌های گذشته نیز بیشتر شده است.

عباسپور ضمن بیان این مساله تاکید کرد که شیوع ویروس کرونا هشداری به همه جهانیان داد که باید به اجماعی جهانی برای توجه به تغییرات اقلیمی برسند که البته با وجود بازگشت دولت جدید آمریکا به توافق‌نامه آب‌وهوایی پاریس هنوز اتفاق مهمی در این زمینه رخ نداده و بسیاری از دولت‌ها عملا توجه زیادی به این چالش زیست‌محیطی مهم ندارد.

خبرنگار: محمدحسین خودکار