شیوع 20 درصدی افسردگی در ایلام / مسئولان خبری از مطالعات خودکشی ندارند/ نباید روزانه 250 نفر بمیرند

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بی تردید عوامل گسترده ای در خودکشی یک نفر ( بویژه اگر آن یک نفر کودکی ده ساله باشد ) دخیل است. اما در این حادثه موضوع فقر پررنگ مشاهده شده است. سوال این است. در تمام این سالها که مطالعه شده بود ایلام شیوع بالاتری از میانگین کشور در خودکشی دارد، چه اقداماتی صورت گرفت تا از وقوع دوباره آن پیشگیری شود. آیا اصلا اقدامی صورت گرفته است؟

دکتر سیدکاظم ملکوتی، روانپزشک، استاد دانشگاه علوم پزشکی ایران و عضو هیات مدیره جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، در این باره با رکنا گفت و گو کرد.

ملکوتی گفت : خودکشی عوامل فردی، خانوادگی و اجتماعی دارد. عوامل فردی یعنی افسردگی ها، رفتارهای تکانشی، خشم و عصبانیت، ناامیدی ها و از کوره در رفتن های آنی است. وقتی این ویژگی های فردی با شرایط خانوادگی جمع می شود، می بینیم که افراد یک خانواده پرهیجان، عصبانی، متعصب و خانواده ای که بیشتر درگیری دارند تا فرهنگ مشورت، در خطر بیشتری قرار دارند. وقتی به عوامل کلان توجه می کنیم، به استان هایی جلب می شویم که شاخص توسعه در آنها پایین تر است. مانند استانهای غربی کشور. مانند ایلام، کرمانشاه، کهگیوله و بویراحمد، لرستان، برخی شهرستان های همدان. تحقیقات نشان می دهد که خودکشی در این استان ها بالاتر بوده است. تحلیل جامع تر نشان می دهد که این عوامل رفتاری و روانشناختی با شرایط اجتماعی و اقتصادی جامعه نسبت دارند.
وی در ادامه بیان کرد :امروز ما با کرونا و شرایط آموزش مجازی مواجه هستیم. آموزش و پرورش درصد قابل توجهی از دانش آموزان را فاقد دسترسی به گوشی هوشمند اعلام کرد. این شرایط با رفتارهای تکانشی و برخوردهای خانواده یا دیگران جمع می شود و یک همچنین حادثه ای رخ می دهد.

جنگ طولانی مدت علت افسردگی در استان های غربی است

وی در پاسخ به این پرسش که « علت شیوع بالاتر خودکشی در استان ایلام چیست؟ » گفت : مطالعاتی که ما انجام دادیم نشان می دهد که میزان رفتارهای تکانشی در مردم این مناطق بالا است. یکی از دلایل آن جنگ طولانی مدت در این مناطق است که اختلال پس از سانحه ای را در منطقه بالا برده است. تحقیقی که در ایلام انجام شد نشان داد شیوع افسردگی در این استان 20 درصد است. این بالاتر از میانگین کشور است. شرایط اقتصادی و اجتماعی برخی مناطق را مستعد می کند. اما نکته دیگر این است که قبح خودکشی در این مناطق ریخته است. شما در ایلام می بینید که مردم اگر با مشکلات ریز و درشت مواجه شوند، مصطلحا می گویند « خو مو می کشمآ ». او واقعا قصد خودکشی ندارد ولی اصطلاحی است که نشان می دهد افراد خودکشی را به عنوان یک راه حل پذیرفته اند.

مدیران می گویند علت خودکشی ها سرشت مردم منطقه است

عضو هیات مدیره جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، بیان کرد: من از برخی مقامات کلان این مناطق شنیده ام که می گویند ذات این مناطق است که خودکشی در آنها بالا است. باید سرشت منطقه را پذیرفت. ما همچین اعتقادی نداریم و انتظار نداریم که چنین نگرشی در مقامات باشد و چنین فرهنگی در منطقه باقی بماند. ما در این مناطق می بینیم که خودسوزی در میان فامیل و خویشاوند و محله زیاد است. خودکشی در این مناطق به گونه ای یادگیری شده است. روش ها هم بگونه ای یادگیری شده است. لذا جز عوامل کلان که توسعه و اقتصاد است، شرایط فرهنگی و نگرش مدیران و افراد جامعه هم مهم است.

آمار خودکشی را در بوق و کرنا نکنیم

ملکوتی بیان کرد: ما هرگز از مقامات نخواستیم که آمار خودکشی را در بوق و کرنا کنند، اما لازم است آنان این تفکر را کنار بگذارند که اگر آمار خودکشی بزرگ یا بیان شود، آبروی استان می رود. این رفتارها را در آموزش و پروش، وزارت بهداشت یا دیگر دستگاه ها می بینیم. برخورد بدین گونه با آسیب های اجتماعی امکان بکارگیری راه حل را از ما می گیرد. وگرنه موضوعات آسیب اجتماعی مانند تمام موضوعات دیگر قابل مدیریت است، فقط زمان بیشتری می برد.
این استاد دانشگاه بیان کرد: در آسیب های اجتماعی عوامل مدیریتی، فرهنگی، اقتصادی و سیاسی دخیل است. همین باعث می شود که کنترل این اسیب ها را سخت می کند. اگر قرار باشد که دستگاه ها آمار ندهند تا آبروی استانشان را ( مثلا) حفظ کنند، این مدیریت سخت تر هم می شود. با این نگرش نمی شود آسیب های اجتماعی را کنترل کرد.

ملکوتی در پاسخ به این پرسش که « شما اظهار می کنید تحقیقات در ایلام نشان داده بود که خودکشی بالاتر است. آیا بعد از این تحقیقات مسئولان کاری انجام دادند که شرایط بهتر شود؟ » بیان کرد: پاسخ به این سوال که مسئولین چکار کردند، مهم اما سخت است. اینطور نیست که مسئولین منتظر باشند ما تحقیق کنیم و از نتایج ما استفاده کنند. این خیلی قشنگ است که مدیریت مبتنی بر علم باشد. یعنی اگر مدیران در تمام مسائل بر مبنای علم مدیریت کنند ما همیشه برنده ایم. مسئولان ایران اصلا از این تحقیقات خبر ندارند. البته پژوهشگران ما هم همت نکردند تا نتایج تحقیقات خود را به سمع مسئولان برسانند. این مشکل دو طرفه است. یعنی هم مدیر ما دنبال مدیریت علمی نیست و هم محقق ما دنبال مسئولیت اجتماعی خود نیست. به هر حال، پژوهش ها در کشور ما برای خودکشی زیاد است، این را نسبت به کشورهای همسایه می گویم و البته این که ما در حوزه خودکشی خوب کار کرده ایم را سازمان بهداشت جهانی تایید کرده است. البته به لحاظ علمی. اما این که خوب مدیریت بکنیم، یک داستان دیگر است و به عوامل متعددی وابسته است.

رسانه ها نباید خبر خودکشی را دراماتیزه کنند

عضو هیات مدیره جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، در ارتباط با نقش رسانه ها در شیوع خودکشی، گفت: یکی از معضلات ما در خودکشی با رسانه ها است. ما خواهش می کنیم که رسانه ها آمار خودکشی را بالا نبرند. بطور نمونه، یکی از خبرگزاری های مطرح کشور یک ماه پیش ماجرای یک خودکشی را دراماتیک منتشر کرد. ما بارها جزوه نوشتیم، گایدلاین های سازمان جهانی بهداشت را منتشر کردیم، آنها را در اختیار رسانه ها قرار دادیم، از آنها خواستیم که موافق با این جزوات اخبار خودکشی را منعکس کنند. آن خبرگزاری نوشته بود « دو عاشق در هتل اسپیناس خودکشی کردند». برای آن داستان درست کرده بود که دو نفر از شهرستان آمدند، ابتدا آقا خانم را کشت، سپس خودکشی کرد و این داستان چقدر رمانتیک است. و اصطلاحاتی مانند دو معشوق، دو دلداده در متن بود. بعد چند لینک بیشتر بخوانید گذاشتند و همه آنها هم به موضوعات خودکشی های مشابه اتصال داشتند. خودکشی در هتل فردوسی، در هتل بوشهر و ... در هیچ کدام اصول انتشار خبر خودکشی منظور نشده بود. ما نمی گوییم خبر را منتشر نکنید، ما نمی گوییم سانسور کنید. اما رسانه نباید به خودکشی آب و تاب بدهد. روش نباید ذکر نشود. خبر دراماتیزه نشود. ما امروز خیلی از جوانان ده ساله داریم که مشکل موبایل را دارند. خیلی از آنها مستعد خودکشی هستند. وقتی می نویسید بخاطر موبایل و درس خودکشی کرد، سبب یادگیری آن گروه می شوید و خودکشی آنها را تسریع می کنید. الآن خیلی از جوانان هستند که مشکل مرتضی را دارند و اگر رسانه ها موضوع را دراماتیزه کنند، آن تعداد را در معرض خطر قرار می دهند.
وی اشاره کرد : هیچ کس شب نمی خوابد تا صبح خودش را دار بزند. حتما 10 روز یا دو هفته است که از خودکشی حرف می زند. حتما عصبانی است، حتما ناامید است، حتما علائم و نشانه دارد. چرا نبیاد پدر و مادر و اولیای مدرسه به این قضایا توجه کنند. نهایت توجه کردن به این مسائل کودک یک تماس است و یک مشورت گرفتن است. خانواده ها باید بدانند که این حداقل مسئولیت انها است. یک زنگ به 4030 در تمام این مدت کافی بود تا این کودک زنده بماند. کافی بود تماس بگیرند و به مشاوران بگویند که بچه من این حرف ها را می زند. همه فکر میکنند مخفی کنند تا آبروشان نرود. اولا که آبروی کسی نمی رود دوما رفتن آبرو بهتر است یا مرگ فرزند؟

شماره های تماس برای مشاوره به افراد با تمایل خودکشی

وی در ادامه بیان کرد: این راه درست نیست. در پایان هر خبر خودکشی باید نوشته شود که با کدام مراکز می توانید در زمان احساس خودکشی تماس بگیرید. افراد باید بدانند که در هنگام مواجهه با خبر خودکشی و تمایل به انجام آن با کجا تماس بگیرند. افراد می توانند در این شرایط به تمام مراکز بهداشتی استان مراجعه کنند یا تماس بگیرند. آنها می توانند به جمعیت جلوگیری از خودکشی ایران، یعنی شماره 66550200تماس بگیرند. آنها می توانند با تلفن های هاتلاین 4030، 1480 بهزیستی، 123 بهزیستی تماس بگیرند. حتما باید این راهنمایی پایان گزارشات مربوط به خودکشی نوشته شود. زیرا که خیلی از افراد در جامعه مستعد خودکشی هستند.

باید مراقب آمار خودکشی در آینده کرونا باشیم

ملکوتی، در پاسخ به این پرسش که « شما به مشکلات اقتصادی در خودکشی اشاره کردید. آیا کرونا و به تبع آن مشکلات اقتصادی ناشی از آن می تواند آمار خودکشی را بالا ببرد؟» بیان کرد: طبق آخرین گزارش who، به دنبال کرونا 30 تا 70 درصد خدمات بهداشت روان کاهش پیدا کرده است. این در 130 کشور مطالعه شده است که شامل خدمات خودکشی هم می شود. اما آماری از خودکشی نداشته است. هنوز دیتای قابل اعتماد برای افزایش خودکشی در ایام کرونا نداریم. اما باید مراقب آینده باشیم.
وی در ادامه بیان کرد: برخی از افراد می گویند خودکشی در ایام کرونا، به دلیل مکانیزم های دفاعی افراد پایین می آید ولی در دوران پسا کرونا با خودکشی های بیشتری روبرو هستیم. این حرف بی ربط نیست و منطقی است. طبق گزارشات شفاهی ما از وزارت بهداشت و پزشکی قانونی، نسبت به پارسال میزان خودکشی کمتر است. اما شرایط کرونا کار و کاسبی را مختل می کند و این می تواند عاملی برای خودکشی باشد. دیروز نوشته شده بود که کل رستورانها برشکست کامل شدند. خب اینها کارگر دارند، آن خانواده ها تحت فشار قرار می گیرند، آنها ممکن است هر کاری بکنند. باید قضیه را جدی بگیریم. بویژه که معلوم نیست کرونا کی می رود.

مسئولان پاسخ نمی دهند و کرونا را مدیریت نمی کنند

عضو هیات مدیره جمعیت علمی پیشگیری از خودکشی ایران، اشاره کرد: نباید اینطور باشد که هر روز 250 نفر بمیرند. چطور کشورهای دیگر می توانند کنترل کنند؟ چرا هند می تواند کنترل کند. چرا برزیل می تواند کنترل کند؟ ما با آمریکا و اروپا کار نداریم. چرا هند با این همه فقر و فلاکت توانست؟ چرا ترکیه توانست کنترل کند یا اوضاع را مدیریت کند؟ چرا فقط ما نمی توانیم؟ این ها موضوعی است که وزیر بهداشت باید پاسخ دهد. نباید به مرگ و میر عادت کنیم. باید جواب بدهند.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.