۸ میلیون هکتار از اصفهان در مناطق سیلابی است/ طرح مشارکتی طالمسی نایین، خسارت‌ها را مهار و کشاورزی را رونق داد + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، محمدعلی کاظمی، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان اصفهان گفت: بیش از ۸ میلیون هکتار از مساحت ۱۰.۷ میلیون هکتاری استان؛ مناطق تحت‌تأثیر سیلاب و روان‌آب هستند. برای چهار و نیم میلیون هکتار از این پهنه‌ها، مطالعات تفصیلی و اجرایی انجام شده و تاکنون سه‌ونیم میلیون هکتار آن وارد مرحله اجرا شده است. باقی مناطق نیز در دستور کار قرار دارد و مطالعات اولیه آنها انجام شده است.

کاظمی درباره اجرای طرح مشترک در منطقه طالمسی نایین توضیح داد: این طرح در محور نایین–نارک و مسیر طریق‌الرضا انجام شده و نمونه‌ای از مشارکت بخش خصوصی با منابع طبیعی است. آقای حاجی‌آبادی، از دوستداران طبیعت، پیشنهاد اجرای طرح را ارائه کرد و بر اساس مطالعات سال‌های گذشته، کار با یک تفاهم‌نامه مشارکتی آغاز شد. بخش سیلابی طرح کاملاً با هزینه بخش خصوصی و با نظارت کارشناسان منابع طبیعی اجرا شد و هر ساله مخزن آن آبگیری دارد.

به گفته او؛ در نتیجه این همکاری، ۲۰۰ هزار مترمکعب آب با هماهنگی منطقه‌ای برداشت شد و ۲۰۰ هکتار از اراضی زیردست بند خاکی برای کشت گونه‌های گیاهی در اختیار بهره‌بردار قرار گرفت. بخشی از کشت انجام شده و بخش دیگر در حال اجراست. خاک حاصل از رسوبات پشت بند نیز جایگزین خاک فرسوده شده و آبیاری در این محدوده با روش قطره‌ای تحت فشار انجام می‌شود تا با حداقل آب موجود، بهره‌برداری پایدار صورت گیرد.

کاظمی اظهار کرد: این محور هر ساله با سیلاب‌های شدید روبه‌رو بود و مسیر پرتردد طریق‌الرضا که اصفهان را به طبس، خراسان جنوبی و مشهد متصل می‌کند؛ بارها دچار خسارت می‌شد. اجرای این طرح، هم خسارت‌های سیلاب را کاهش داد و هم یک فعالیت اقتصادی پایدار ایجاد کرد. این طرح از سال ۹۸ در حال بهره‌برداری است.

مدیرکل منابع طبیعی اصفهان درباره مبنای مطالعات و احتمال ایجاد شوری خاک گفت: این منطقه بیابانی است و بارش‌ها معمولاً رگباری و کوتاه‌مدت؛ با شدت و دبی بالا. مطالعات طرح بر اساس دبی ۵۰ ساله انجام شده است. بخشی از آب در استخرها برای درختکاری و کشت گیاهان طبق طرح ماده ۳ استفاده می‌شود و مابقی برای تغذیه سفره‌های زیرزمینی اهمیت دارد؛ زیرا در محدوده زیر دست بند، قنات یا حقابه خاصی وجود ندارد. نگهداشت آب در مخزن این بندها بیش از یک تا دو ماه طول نمی‌کشد و سپس آب به مسیر طبیعی خود بازمی‌گردد؛ بنابراین تأثیری بر شوری خاک ندارد.

او تأکید کرد: در حوزه آبخیز، بارش از ارتفاعات آغاز می‌شود و سپس آبراهه‌ها آن را به دشت هدایت می‌کنند. پیش از اجرای طرح، روان‌آب‌ها وارد جاده مواصلاتی می‌شدند و خسارت ایجاد می‌کردند؛ اما اکنون پیش از رسیدن به جاده مهار می‌شوند. در این محدوده رودخانه دائمی وجود ندارد و سیلاب‌ها تنها در دوره بارش فعال هستند. طرح پخش سیلاب با مهار رسوبات، خاک حاصلخیز را پشت بند نگه می‌دارد و همین خاک در اراضی زیر دست استفاده می‌شود. در واقع، این طرح مانع خروج ارزشمندترین خاک‌های زراعی از چرخه بهره‌برداری می‌شود؛ مشکلی که در بسیاری از مناطق سیلاب‌خیز کشور وجود دارد.