زندگی سخت برنده اردنی نوبل شیمی 2025 از زبان خودش / والدینم حتی نمی‌توانستند بخوانند یا بنویسند
رکنا: عمر یاغی، دانشمند برجسته اردنی و استاد دانشگاه کالیفرنیا برکلی، هنگام تعویض پرواز در فرودگاه، از دریافت جایزه نوبل شیمی 2025 مطلع شد و این لحظه شگفت‌انگیز را تجربه کرد.
به گزارش رکنا، عمر یاغی، برنده جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۵ از اردن که در دانشگاه کالیفرنیا برکلی آمریکا به تدریس مشغول است، در جریان تعویض پرواز در فرودگاه، خبر دریافت این جایزه معتبر را شنید.
در گفت‌وگویی جذاب با آدام اسمیت، یاغی درباره مسیر زندگی‌اش از کودکی تا تبدیل شدن به یکی از برجسته‌ترین شیمیدان های جهان، توسعه رشته تخصصی‌اش و زیبایی خارق‌العاده شیمی سخن گفت. در ادامه جزئیات این مصاحبه را می‌خوانیم:
زندگی ساده در میان پناهجویان
اسمیت: سلام پروفسور یاغی. من آدام اسمیت هستم که از وب‌سایت جایزه نوبل تماس می‌گیرم. تبریک فراوان بابت این افتخار بزرگ.
یاغی: متشکرم. خیلی ممنونم.
اسمیت: می‌توانیم یک مصاحبه کوتاه برای وب‌سایت داشته باشیم؟
یاغی: حتماً، فقط در حال خروج از گیت فرودگاه هستم، ولی خوشحال می‌شوم تا زمانی که ارتباط برقرار باشد، با شما صحبت کنم.
اسمیت: واکنش اولیه شما به این خبر چه بود؟
یاغی: کاملاً متعجب، خوشحال و غرق در حیرت.
اسمیت: شما از جهات مختلفی متفاوت هستید؛ از جمله اینکه به عنوان پدر حوزه چارچوب‌های فلزی-آلی شناخته می‌شوید و احتمالاً اولین برنده جایزه نوبل اهل اردن هستید.
یاغی: کاملاً محتمل است، بله. شاید اینطور باشد.
اسمیت: از زندگی خود بگویید. مسیر شما با شیمی و زندگی چگونه پیش رفت؟
یاغی: من در یک خانه بسیار ساده بزرگ شدم. ما دوازده نفر در یک اتاق کوچک زندگی می‌کردیم و آن را با گاوهایی که پرورش می‌دادیم، شریک بودیم. من در خانواده‌ای از پناهندگان متولد شدم. والدینم حتی نمی‌توانستند بخوانند یا بنویسند. پدرم تا کلاس ششم تحصیل کرده بود و مادرم بی‌سواد بود. به نظرم علم، بزرگترین نیروی مساوی‌کننده در جهان است.
تساوی فرصت‌ها؛ ضرورتی برای رشد استعدادها
اسمیت: کاملاً. این نشان‌دهنده این واقعیت است که استعداد در همه جا وجود دارد. فقط باید به افراد فرصت شکوفایی داد.
یاغی: دقیقاً. افراد باهوش و با مهارت در همه جا هستند. به همین دلیل باید بر فراهم کردن فرصت‌ها برای آن‌ها تمرکز کنیم.
مسیر علمی؛ از یک مقاله‌ای کوچک تا صدها هزار استناد
اسمیت: چنین دستاوردهایی باعث تعجب است، به‌ویژه که ۳۰ سال پیش شما این حوزه را آغاز کردید.
یاغی: بله، من کار خود را در دانشگاه ایالتی آریزونا آغاز کردم. رویایم فقط انتشار یک مقاله بود که ۱۰۰ استناد دریافت کند. اکنون دانشجویانم می‌گویند بیش از ۲۵۰ هزار استناد به کارهای گروه ما شده است. این همه پیشرفت واقعاً برایم غیرمنتظره بود.
زیبایی شیمی و قابلیت‌های آن
یاغی: شیمی به شما اجازه می‌دهد ماده را در سطح اتمی و مولکولی کنترل کنید. این قابلیت واقعاً مانند یک معدن طلا به نظر می‌رسد. این حوزه افراد را قادر می‌کند وارد شوند و با تلاش‌هایشان به ستاره‌هایی در این زمینه تبدیل شوند.
رویکرد ساختارهای قابل کنترل؛ راه‌گشایی برای حل مشکلات جهانی
اسمیت: شیمی چگونه می‌تواند به کاهش مشکلاتی چون آب آلوده کمک کند؟
یاغی: اگر بتوانید ماده را در سطح اتمی کنترل کنید، می‌توانید چیزهایی برای حل مشکلات خاص بسازید. مثل جذب آب، حذف دی‌اکسید کربن، یا حتی تبدیل مولکول‌های مضر به مولکول‌های بی‌ضرر. این کار تقریباً مانند جراحی است که چارچوب‌های ساختاری مناسب برای اهداف تحقیقاتی یا صنعتی ایجاد کنید.
شیفتگی به مولکول‌ها از دوران کودکی
اسمیت: علاقه شما به مولکول‌ها چگونه آغاز شد؟
یاغی: زمانی که ده ساله بودم در کتابخانه کتابی را باز کردم و با مولکول‌ها آشنا شدم. آن‌ها را با نمودارهای چوب و توپ نشان داده بودند. نمی‌دانستم که آن‌ها مولکول هستند، اما بلافاصله جذب زیبایی آن‌ها شدم. از همان زمان، به بررسی مسائل شیمیایی بر اساس ساخت این مولکول‌ها پرداختم.
الهام‌بخشی برای نسل‌های آینده
اسمیت: این واقعاً دلگرم‌کننده است. خدا رو شکر که کتابخانه‌ها وجود دارند.
یاغی: دقیقاً. وقتی با دانش‌آموزان صحبت می‌کنم، به آن‌ها می‌گویم که چگونه عاشق چیزی شوید. فقط چیزی را انتخاب کنید و عمیقاً درباره آن فکر کنید. هرچه عمیق‌تر جستجو کنید، زیبایی بیشتری در کشفیات خود خواهید یافت. لازم نیست در سنین کم یک برنامه باشکوه داشته باشید، فقط با چیزی که شما را به سمت یک مشکل یا یک زمینه جذب می‌کند، حرکت کنید.
اسمیت: مصاحبه بسیار الهام‌بخش بود. شاید این خبر در پرواز به گوش هم‌سفران شما برسد و جشن کوچکی برگزار شود. از شما بسیار ممنونم. دوباره تبریک می‌گویم و خداحافظ.
ارسال نظر