نفوذ تا عمیق‌ترین نقاط سرّی!

حمله اسرائیل به محل حضور سران قوا در روز ۲۶ خرداد، موضوع نفوذ را یک بار دیگر در معرض توجه قرار داد. موضوعی که اهمیت بالایی دارد اما تعریف درستی از آن تا کنون ارائه نشده است.

به گزارش فرارو، حمله اسرائیل به محل برگزاری جلسه شورایعالی امنیت ملی که به خاطر شرایط جنگی در مکانی غیر از ساختمان اصلی این شورا برگزار شده بود، زنگ خطرهای زیادی را به صدا درآورد. دو رسانه خاص یعنی خبرگزاری فارس و سایت نورنیوز، اخیراً در گزارشی که شامل جزئیاتی اندک از حمله اسرائیل به این مکان بود، موضوع عامل نفوذی را مطرح کردند. آنچه می‌دانیم این است که سران کشور پس از حمله اسرائیل توانستند از این نقطه خارج شوند، نه این که اسرائیل به نقطه‌ای اشتباه حمله کرد. بنابراین، دشمن اطلاعاتی دقیق در اختیار داشته است. به همین دلیل نیاز است که مفهوم نفوذ را یک بار دیگر مرور کنیم.

نفوذ یا جاسوسی؟

این دو عنوان معمولاً به صورت مترادف یا به جای هم مورد استفاده قرار می‌گیرند. در حالی که تفاوت‌هایی اساسی با یکدیگر دارند. جاسوسی یک حوزه مشخص است و بیشتر برای جمع‌آوری اطلاعات و دسترسی به اماکن یا اطلاعات دارای طبقه‌بندی به کار می‌رود. جاسوسی می‌تواند همراه با نفوذ باشد یا نباشد. فردی که با هر انگیزه‌ای اقدام به جاسوسی می‌کند، ممکن است در محلی مشغول کار بوده یا به نقطه خاصی دسترسی داشته باشد.

ممکن است هنگام شاغل بودن از سوی سرویس‌های اطلاعاتی نشان و جلب همکاری شود. ممکن است به صورت برنامه‌ریزی‌شده و آگاهانه برای انجام ماموریت خود به دستگاه یا محل مذکور نفوذ داده شود. از آن‌ها به عنوان عوامل رخنه‌ای یاد می‌شود یا این که می‌تواند جاسوسی کند اما حضوری در آن دستگاه نداشته باشد. برای مثال، فردی که برای جمع‌آوری اطلاعات درباره تردد‌های یک سوژه یا عکسبرداری از مناطق حساس به استخدام سرویس دشمن در‌می‌آید، برای انجام ماموریت خود نیازی به نفوذ در محل مذکور ندارد. چرا که انجام این دستورکار نیازی به نفوذ ندارد. بنابراین، برداشت ما از جاسوسی، بیشتر معطوف و متمرکز به جمع‌آوری و رد کردن اطلاعات به دشمن است. در این حوزه و در دسته عوامل جلبی یا جذبی، انگیزه‌ها و ریزش‌ها بسیار مهم است.

جاسوسی در همه جای دنیا جاسوسی‌ست اما نفوذ، معنایی وسیع‌تر دارد و در هر کشور متفاوت است. به خصوص این که تعریف این مفهوم در ایران، با بسیاری کشورهای دیگر نیز تفاوت دارد. تعریف نفوذ، وابستگی زیادی به فرهنگ و سازوکار سیاسی کشورها دارد. مثلاً اگر فعالیتی در یک حوزه خاص مثل زنان از سوی جامعه مدنی صورت بگیرد یا حتی تفکر متفاوتی ارائه شود، ممکن است شامل تعریف غالب از موضوع نفوذ باشد یا حداقل این برچسب را دریافت کند. بنابراین، نفوذ به طور عام، تعریفی سیَال دارد. به همین دلیل است که با عبارت‌هایی مانند نفوذ جریانی، نفوذ اجتماعی، نفوذ سیاسی یا نفوذ فرهنگی مواجه می‌شویم.

نفوذ امنیتی

آنچه در حال حاضر مورد توجه قرار دارد، موضوع نفوذ امنیتی است. در بخش پیشین گزارش، بر اساس داده‌های موجود موضوع نفوذ و جاسوسی را مد نظر قرار دادیم. دستور کار تعریف شده برای عامل دشمن، تاثیری بسیار زیاد بر اقدامی دارد که او انجام می‌دهد.

ممکن است دستور کار یک عامل نفوذی، جاسوسی و جمع‌آوری اطلاعات به صورت خاص یا عام از محلی مشخص باشد. یک دستور کار دیگر، تاثیرگذاری بر دستگاه مذکور و ایجاد انحراف در آن است. گاهی نیز ممکن است یک عامل نفوذی برای ضربه زدن در یک محل کاشته شود یا این که دستور کارش از هر چیزی که هست، به وارد کردن ضربه تغییر کند. ما با توجه به تجربیات تاریخی، همچنان عوامل سازمان رجوی که ترورهای تابستان ۱۳۶۰ را رقم زدند، به عنوان شاخص‌ترین مصادیق نفوذ می‌شناسیم. افرادی مانند مسعود کشمیری و محمدرضا کلاهی و دیگرانی که در همان بازه زمانی یا سال‌های بعدی دستگیر شدند و نام‌شان خیلی شناخته‌شده نیست. بخشی از آنچه به عنوان نفوذ می‌شناسیم، ارتباطی مستقیم با ریزش‌ها دارد.