تصاویر دیدنی از منار جام: جواهری 830 ساله در قلب طبیعت افغانستان

به گزارش رکنا، منار جام : بنایی استوانه‌ای و باشکوه بر پایه‌ای هشت‌ضلعی، که قطر آن ۹ متر و ارتفاعش به ۶۲ متر می‌رسد. پایه این سازه حدود دو متر از سطح زمین بالاتر است و دری کوچک در آن تعبیه شده که امکان ورود به داخل را فراهم می‌کند.

شگفتی معماری؛ شباهت‌ها و الهام‌ها

ساختار و ظاهر منار جام شباهت زیادی به مناره‌ای دارد که مسعود سوم از سلسله غزنویان در شهر غزنی بنا کرده بود. جالب است که نمونه‌ای مشابه به نام منار قطب نیز در شهر دهلی هند وجود دارد که به نظر می‌رسد از منار جام الهام گرفته باشد.

کاوش‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که اطراف منار جام، بقایایی از بناهای دفاعی، کاخ‌ها، ظروف سفالین و حتی یک قبرستان یهودی یافت شده که احتمالاً حاکی از کاربری دیدبانی این بنا دارد.

برخی پژوهشگران اعتقاد دارند که قطب منار در هندوستان، با الهام از منار جام و در اوایل قرن ۱۳ میلادی با ارتفاعی ۷۳ متری احداث شده است.

نوشته‌ها و کتیبه‌های ارزشمند

منار جام به طرز هنرمندانه‌ای با هشت ضلع طراحی شده است. در این اضلاع، کتیبه‌هایی جای گرفته که هر یک دارای نوشته‌هایی با ارزش هستند. در بخش پایینی منار، یک متن طولانی از سوره مریم قرآن کریم، شامل ۹۷۶ کلمه مشاهده می‌شود.

این نوشته‌ها به‌صورت مدور با کاشی آغاز شده است و از آیات مختلف قرآن کریم استفاده شده، مانند:

• صفحه ۳: آیه ۳۱
• صفحه ۴: آیه ۴۳
• صفحه ۵: آیه ۵۴
• صفحه ۶: آیه ۷۷
• صفحه ۸: آیه ۹۲

کتیبه‌ها؛ نمایشی از هنر و ایمان

• کتیبه اول: شروع با کلمات طیبه و شهادتین: «اشهدان لا اله الا الله محمد رسول‌الله و…»
• کتیبه دوم: آیه‌ای از قرآن: «نصر من الله و فتح قریب…»
• کتیبه سوم: خطوط کوفی نیمه بالای بنا: «السلطان المعظم غیاث الدنیا والدین ابوالفتح محمد بن سام…»

بخش زیرین این نوشته‌ها به‌مرور زمان تخریب شده و تنها دو کلمه از آن قابل خواندن است، اما سبک خط کوفی برجسته هنوز الهام‌بخش علاقه‌مندان هنر خطاطی است.

تاریخچه ساخت؛ شاهکار دوره غوری‌ها

بر اساس اسناد یونسکو، این مناره در سال ۱۱۹۴ میلادی، در دوران سلطنت «سلطان غیاث‌الدین غوری» ساخته شده است. نشریه «انجمن حفظ میراث‌های فرهنگی افغانستان» (سپک) اعلام کرده که طراح این بنا معمار مشهوری به نام «علی» بوده است. نام او در نقاط مختلف منار، از جمله پایه آن، به چشم می‌خورد.

لازم به یادآوری است که نام شاه غیاث‌الدین غوری نیز در پای این شاهکار تاریخی ثبت شده است، تا همچنان هویت و عظمت فرهنگی آن حفظ شود.