کارتریج چیست؟ / انواع کارتریج
رکنا: کارتریج یک محفظه قابل تعویض است که معمولا حاوی جوهر، تونر، یا سایر مواد مصرفی برای دستگاه‌های چاپ مانند پرینترهای جوهرافشان و لیزری است. این قطعه یکی از اجزای اصلی پرینتر به شمار می‌رود و نقش حیاتی در فرآیند چاپ ایفا می‌کند.
کارتریج چیست و چگونه کار می‌کند؟
کارتریج محفظه‌ای است که در پرینترهای جوهرافشان و لیزری برای تأمین جوهر یا تونر استفاده می‌شود. این قطعه اصلی‌ترین منبع رنگ در چاپگر است و عملکرد صحیح آن تأثیر مستقیمی بر کیفیت چاپ دارد.
انواع کارتریج و نحوه عملکرد آنها
| نوع کارتریج | نوع پرینتر سازگار | ماده مصرفی | نحوه عملکرد | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|---|---|
| کارتریج جوهرافشان | پرینتر جوهرافشان | جوهر مایع | پاشش قطرات جوهر روی کاغذ با استفاده از نازل‌ها | کیفیت چاپ بالا، مناسب برای تصاویر | خشک شدن جوهر در صورت عدم استفاده، سرعت چاپ کمتر |
| کارتریج تونر (لیزری) | پرینتر لیزری | پودر تونر | انتقال تونر به کاغذ با استفاده از بار الکتریکی و تثبیت با گرما | سرعت چاپ بالا، هزینه چاپ پایین‌تر، خشک نشدن تونر | هزینه اولیه بالاتر، کیفیت رنگی کمتر نسبت به جوهرافشان |
1. کارتریج جوهرافشان (Ink Cartridge)
این نوع کارتریج در پرینترهای جوهرافشان استفاده می‌شود و حاوی جوهر مایع است. چاپ با این کارتریج به روش پاشش قطرات ریز جوهر روی کاغذ انجام می‌شود.
نحوه عملکرد:
هد چاپگر با استفاده از حرارت (Thermal) یا ارتعاش پیزوالکتریک (Piezoelectric) جوهر را به قطرات ریز تبدیل می‌کند.
نازل‌ها این قطرات را به‌صورت کنترل‌شده روی کاغذ پخش می‌کنند تا متن یا تصویر شکل بگیرد.
جوهر بعد از قرار گرفتن روی کاغذ، جذب و خشک می‌شود.
اجزای اصلی:
مخزن جوهر (شامل جوهر سیاه و رنگی)
چیپ الکترونیکی (در برخی مدل‌ها برای تشخیص میزان جوهر)
هد چاپگر (بخشی که جوهر را روی کاغذ می‌ریزد)
مزایا:
چاپ با کیفیت بالا برای تصاویر و متون
قیمت اولیه کمتر نسبت به پرینترهای لیزری
معایب:
سرعت کمتر در مقایسه با پرینترهای لیزری
خشک شدن جوهر در صورت عدم استفاده طولانی
2. کارتریج تونر (Toner Cartridge)
این نوع کارتریج در پرینترهای لیزری استفاده می‌شود و به جای جوهر مایع، از پودر تونر تشکیل شده است.
نحوه عملکرد:
لیزر یا LED داخلی پرینتر یک تصویر الکتریکی از سند را روی درام کارتریج ایجاد می‌کند.
پودر تونر به بخش‌های شارژ شده‌ی درام جذب می‌شود.
تونر از درام به کاغذ منتقل شده و سپس با واحد فیوزینگ (گرما و فشار) روی کاغذ تثبیت می‌شود.
اجزای اصلی:
مخزن تونر (پودر رنگی یا سیاه)
درام (Drum Unit) برای انتقال تصویر
چیپ هوشمند برای کنترل میزان تونر
مزایا:
سرعت چاپ بالا
هزینه چاپ هر صفحه کمتر
خشک نشدن تونر، برخلاف جوهر
معایب:
قیمت اولیه بالاتر از جوهرافشان
کیفیت چاپ رنگی کمتر نسبت به جوهرافشان
انواع کارتریج از نظر ساختار
| نوع کارتریج | توضیحات | مزایا | معایب |
|---|---|---|---|
| کارتریج اورجینال (Original/OEM) | تولیدشده توسط سازنده‌ی اصلی پرینتر (مانند HP، Canon، Epson) | کیفیت بالا، سازگاری کامل با پرینتر، عمر مفید بیشتر | قیمت بالا |
| کارتریج طرح (Compatible) | تولیدشده توسط شرکت‌های متفرقه اما سازگار با مدل پرینتر | قیمت کمتر نسبت به اورجینال، در برخی موارد کیفیت قابل‌قبول | احتمال ناسازگاری، کیفیت پایین‌تر نسبت به اورجینال |
| کارتریج بازسازی‌شده (Remanufactured) | کارتریج اورجینالی که پس از استفاده، بازیافت و مجدداً پر شده است | قیمت مناسب، کاهش ضایعات زیست‌محیطی | کیفیت متغیر، احتمال نشت جوهر یا تونر |
| کارتریج شارژی (Refilled) | کارتریجی که توسط کاربر یا تعمیرکار مجدداً با جوهر یا تونر پر شده است | کم‌هزینه‌ترین گزینه، امکان استفاده مجدد | افت کیفیت چاپ، احتمال نشتی و آسیب به پرینتر |
تفاوت کارتریج جوهرافشان و تونر
| ویژگی | کارتریج جوهرافشان | کارتریج تونر (لیزری) |
|---|---|---|
| نوع ماده مصرفی | جوهر مایع | پودر تونر (خشک) |
| نوع پرینتر | پرینتر جوهرافشان | پرینتر لیزری |
| نحوه عملکرد | پاشش قطرات جوهر روی کاغذ از طریق نازل‌ها | استفاده از لیزر برای انتقال تونر به کاغذ و تثبیت با گرما |
| کیفیت چاپ | مناسب برای تصاویر و چاپ رنگی با جزئیات بالا | مناسب برای متون و چاپ سیاه‌وسفید با وضوح بالا |
| سرعت چاپ | کندتر نسبت به لیزری | بسیار سریع‌تر از جوهرافشان |
| هزینه چاپ هر صفحه | هزینه بالاتر برای چاپ زیاد | هزینه چاپ کمتر برای حجم بالا |
| عمر کارتریج | نسبتاً کوتاه (تعداد چاپ کمتر) | طولانی‌تر (چاپ صفحات بیشتر) |
| امکان خشک شدن | بله، اگر مدت طولانی استفاده نشود | خیر، پودر تونر خشک نمی‌شود |
| قیمت اولیه پرینتر | ارزان‌تر | گران‌تر |
| کاربرد پیشنهادی | چاپ عکس و اسناد کم‌حجم | چاپ اسناد متنی و حجم بالا |
چرا پرینتر کارتریج جدید را شناسایی نمی‌کند؟
اگر بعد از تعویض کارتریج، پرینتر آن را شناسایی نمی‌کند، ممکن است به دلایل زیر باشد:
| مشکل | توضیح | راه‌حل |
|---|---|---|
| نصب نادرست کارتریج | کارتریج به‌درستی در جای خود قرار نگرفته یا قفل آن بسته نشده است. | کارتریج را خارج کن و دوباره به‌درستی جا بزن. مطمئن شو که قفل یا گیره آن بسته شده باشد. |
| چیپ کارتریج کثیف یا خراب است | چیپ کارتریج با پرینتر ارتباط برقرار نمی‌کند. | چیپ را با یک دستمال بدون پرز و کمی الکل تمیز کن. اگر مشکل حل نشد، ممکن است نیاز به تعویض چیپ باشد. |
| پرینتر نیاز به ریست دارد | برخی پرینترها بعد از تعویض کارتریج نیاز به ریست دارند. | پرینتر را خاموش کن، کابل برق را جدا کن، چند دقیقه صبر کن و دوباره روشن کن. |
| کارتریج ناسازگار است | کارتریج طرح یا شارژ شده ممکن است توسط پرینتر شناسایی نشود. | از کارتریج اصلی یا مدل‌های سازگار استفاده کن. در برخی موارد، چیپ کارتریج باید ریست شود. |
| مشکل نرم‌افزاری یا درایور پرینتر | درایور پرینتر قدیمی است یا به درستی کار نمی‌کند. | درایور را از سایت سازنده دانلود و نصب کن. همچنین می‌توان پرینتر را از تنظیمات ویندوز حذف و دوباره اضافه کرد. |
| مقدار جوهر یا تونر در حافظه پرینتر ذخیره شده | پرینتر هنوز فکر می‌کند کارتریج قبلی نصب است. | در تنظیمات پرینتر، مقدار جوهر/تونر را ریست کن یا گزینه "Replace Cartridge" را بزن. |
| مشکل سخت‌افزاری پرینتر | اگر هیچ‌کدام از راه‌حل‌های بالا کار نکرد، ممکن است مشکل از سخت‌افزار باشد. | پرینتر را برای بررسی بیشتر به تعمیرکار متخصص نشان بده. |
۱. نصب نادرست کارتریج
اطمینان حاصل کن که کارتریج کاملاً در جای خود قرار گرفته باشد.
برخی پرینترها دارای قفل یا گیره‌ای هستند که باید درست بسته شود.
اگر پرینتر جوهرافشان داری، بررسی کن که برچسب محافظ هد کارتریج را برداشته باشی.
۲. مشکل در چیپ کارتریج یا پرینتر
بیشتر کارتریج‌ها یک چیپ الکترونیکی دارند که با پرینتر ارتباط برقرار می‌کند.
اگر چیپ کثیف یا خراب شده باشد، پرینتر قادر به شناسایی آن نخواهد بود.
برای تمیز کردن چیپ، از یک دستمال بدون پرز و کمی الکل استفاده کن.
۳. نیاز به ریست کردن پرینتر
بعضی از پرینترها بعد از تعویض کارتریج نیاز به ریست شدن دارند.
مراحل ریست عمومی پرینتر:
پرینتر را خاموش کن و کابل برق را جدا کن.
چند دقیقه صبر کن، سپس کابل را وصل و پرینتر را روشن کن.
اگر پیام خطا همچنان باقی ماند، در تنظیمات پرینتر گزینه Reset Printer را امتحان کن.
۴. استفاده از کارتریج ناسازگار
اطمینان حاصل کن که کارتریج مدل سازگار با پرینترت باشد.
برخی پرینترها کارتریج‌های طرح یا شارژ شده را شناسایی نمی‌کنند. در این صورت، ممکن است نیاز به چیپ سازگار یا ریست چیپ داشته باشی.
۵. مشکل نرم‌افزاری یا درایور پرینتر
درایور پرینتر را بررسی کن و در صورت نیاز به‌روز‌رسانی کن.
در ویندوز:
به Control Panel > Devices and Printers برو.
روی پرینترت راست کلیک کن و گزینه Remove Device را بزن.
سپس پرینتر را مجدداً نصب کن و درایور جدید را از سایت سازنده دانلود کن.
۶. کارتریج کم‌مصرف (Low Yield) و مشکل ظرفیت
برخی پرینترها بعد از تعویض کارتریج هنوز فکر می‌کنند کارتریج قبلی نصب است.
در این صورت، باید مقدار جوهر یا تونر را در تنظیمات پرینتر ریست کنی.
۷. خرابی سخت‌افزاری پرینتر
اگر هیچ‌کدام از راه‌حل‌های بالا جواب نداد، ممکن است پرینتر مشکل سخت‌افزاری داشته باشد و نیاز به بررسی توسط متخصص داشته باشد.
آیا کارتریج تاریخ انقضا دارد؟
بله، کارتریج‌های جوهری و تونری تاریخ انقضا دارند، اما تأثیر آنها با توجه به نوع کارتریج متفاوت است.
| نوع کارتریج | مدت زمان ماندگاری | مشکلات بعد از انقضا | راه‌های جلوگیری از خراب شدن |
|---|---|---|---|
| کارتریج جوهرافشان | ۱ تا ۲ سال | خشک شدن جوهر، گرفتگی نازل‌ها، کاهش کیفیت چاپ | - استفاده منظم از پرینتر (هفته‌ای یک‌بار) |
۱. تاریخ انقضای کارتریج جوهرافشان
مدت زمان ماندگاری: ۱ تا ۲ سال پس از تولید
مشکل اصلی: خشک شدن جوهر
چرا تاریخ انقضا مهم است؟
جوهر مایع درون کارتریج ممکن است تبخیر یا خشک شود.
با گذشت زمان، هد چاپگر مسدود می‌شود و کیفیت چاپ کاهش می‌یابد.
برخی پرینترها بعد از گذشت تاریخ انقضا، کارتریج را شناسایی نمی‌کنند.
چگونه از خشک شدن کارتریج جوهری جلوگیری کنیم؟
پرینتر را حداقل هفته‌ای یک‌بار استفاده کن تا جوهر در نازل‌ها خشک نشود.
کارتریج را در محیط خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری کن.
در صورت عدم استفاده طولانی، کارتریج را داخل بسته‌بندی اصلی نگه‌دار.
۲. تاریخ انقضای کارتریج تونر (لیزری)
مدت زمان ماندگاری: ۲ تا ۳ سال پس از تولید
مشکل اصلی: جذب رطوبت و کاهش کیفیت چاپ
آیا تونر خراب می‌شود؟
تونر یک پودر خشک است و مانند جوهر مایع تبخیر نمی‌شود، اما اگر در معرض رطوبت یا گرما قرار گیرد، ممکن است ذرات آن به هم بچسبند و کیفیت چاپ کاهش یابد.
برخی مدل‌های پرینتر، بعد از گذشت تاریخ انقضا، تونر را شناسایی نمی‌کنند.
چگونه از خراب شدن تونر جلوگیری کنیم؟
تونر را در جای خشک و دور از رطوبت نگه‌دار.
قبل از نصب، آن را چند بار به آرامی تکان بده تا پودر داخل آن یکنواخت شود.
۳. آیا می‌توان از کارتریج منقضی‌شده استفاده کرد؟
بله، در بیشتر موارد می‌توان از کارتریج‌های منقضی‌شده استفاده کرد، اما کیفیت چاپ ممکن است کاهش یابد.
اگر جوهر هنوز روان است یا تونر کلوخه نشده، می‌توان کارتریج را امتحان کرد.
برخی پرینترها به‌صورت خودکار کارتریج‌های منقضی‌شده را مسدود می‌کنند، در این صورت باید تاریخ را از تنظیمات پرینتر ریست کرد یا از روش‌های خاص برای دور زدن پیام خطا استفاده کرد.
بهترین روش‌های نگهداری کارتریج برای افزایش عمر و کیفیت چاپ
۱. نگهداری مناسب کارتریج جوهرافشان
کارتریج را به‌صورت عمودی و در بسته‌بندی اصلی نگه دار.
از قرار دادن در معرض هوا جلوگیری کن. اگر کارتریج باز شده و استفاده نمی‌شود، آن را در کیسه پلاستیکی دربسته همراه با یک دستمال مرطوب قرار بده تا جوهر خشک نشود.
دمای مناسب: بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد. گرمای زیاد یا سرمای بیش از حد می‌تواند به جوهر آسیب بزند.
از تابش مستقیم نور خورشید دور نگه دارید. نور و حرارت زیاد باعث تبخیر جوهر و گرفتگی نازل‌ها می‌شود.
هفته‌ای یک‌بار از پرینتر استفاده کنید. اگر جوهر داخل نازل‌ها بماند و استفاده نشود، احتمال خشک شدن آن بالا می‌رود.
۲. نگهداری مناسب کارتریج تونر (لیزری)
تونر را در محیط خشک و دور از رطوبت قرار بده. پودر تونر به رطوبت حساس است و در صورت جذب آن، کیفیت چاپ کاهش پیدا می‌کند.
قبل از نصب، تونر را آرام تکان بده. این کار باعث پخش یکنواخت پودر درون کارتریج می‌شود.
در جای خنک و دور از گرما و تابش مستقیم خورشید نگه دار. دمای بالاتر از ۳۵ درجه سانتی‌گراد ممکن است باعث چسبیدن ذرات تونر به هم شود.
روی سطح صاف نگه دار. قرار دادن تونر در زاویه نامناسب ممکن است به قطعات داخلی آن آسیب بزند.
۳. روش‌های کلی برای افزایش عمر کارتریج
قبل از نصب، برچسب و درپوش محافظ کارتریج را برندار. این لایه‌ها از خشک شدن جوهر یا ریختن تونر جلوگیری می‌کنند.
اگر کارتریج را برای مدت طولانی استفاده نمی‌کنی، آن را در بسته‌بندی وکیوم نگه دار.
کارتریج را در معرض گرد و غبار قرار نده. ذرات گرد و غبار ممکن است به هد چاپگر یا قسمت‌های داخلی پرینتر آسیب برسانند.
از کارتریج‌های اصلی و باکیفیت استفاده کن. کارتریج‌های تقلبی یا بی‌کیفیت زودتر خشک می‌شوند و ممکن است به پرینتر آسیب بزنند.
ارسال نظر