خاطرات ناصرالدین‌شاه از سربازان عثمانی: کثیفی و بدلباسی حیرت انگیز!
رکنا: ناصرالدین شاه در خاطرات سفر خود به خانقین، تجربه‌هایش از دیدار با شیخ محمد عارف، طبیعت مسیر پُر فراز و نشیب و مشاهده درختان نخل در خاک عثمانی را روایت کرده و از تفاوت‌های افواج ایرانی و عثمانی سخن گفته است.
به گزارش رکنا، ناصرالدین شاه قاجار در خاطرات خود از تاریخ سه‌شنبه ۲۱ شعبان ۱۲۸۷ قمری (۲۴ آبان ۱۲۴۹ هجری شمسی) به سفر خود به منطقه خانقین اشاره کرده است. این خاطرات، تصویری نزدیک و دقیق از مشاهدات و تجربیات او را ارائه می‌دهد.
حرکت به‌سوی خانقین
ناصرالدین‌شاه در مورخ آن روز نوشته است که قصد عزیمت به خانقین، واقع در اراضی عثمانی را داشت. وی پس از بیدار شدن صبحگاهی، سوار بر اسب شده و از رودخانه‌ای عبور کرده بود. به دلیل شرایط جوی و وضعیت راه‌ها، مسیر به سختی طی شده و کالسکه‌های همراه نیز در جاده پست و بلند، دچار مشکلاتی شده‌اند. شاه از چشم‌اندازهای اطراف منطقه نیز صحبت کرده و اشاره نموده که در مسیر، نشانی از آبادی دیده نمی‌شود.
همراهان و همراهی‌ها
در این سفر، تمام صاحب‌منصبان و همراهان با لباس‌های رسمی و فاخر ظاهر شده بودند. از میرزا محمدخان که تفنگ‌های مرصع داشت تا مردانی با سلاح‌های تزیین شده، همگی حضوری چشمگیر داشتند. همچنین ناصرالدین‌شاه میان سفر، ناهاری مختصر در دشتی باز صرف کرد و هوای گرم منطقه را مورد توجه قرار داده است.
نظارت بر وضعیت سپاه عثمانی
او در خاطرات خود درباره وضعیت نیروی نظامی عثمانی مواردی را ذکر می‌کند. به گفته ناصرالدین‌شاه، سربازان عثمانی با لباس‌های نامرتب و کثیف دیده شدند و تجهیزات آن‌ها از کیفیت مناسبی برخوردار نبود. تفنگ‌هایی که استفاده می‌کردند نیز قدیمی به نظر می‌رسید. شاه همچنین از سواره‌نظام عساکر عثمانلو و موسیقی ناهماهنگی که می‌نواختند، یاد کرده است. به نظر می‌رسد که این شرایط در برابر شکوه ارتش ایران، مقایسه‌ای نابرابر بود و موجب شرمساری نیروهای عثمانی شد.
ملاقات با مقامات عثمانی
در بخشی از مسیر، ناصرالدین‌شاه با مقامات عالی‌رتبه عثمانی از جمله مدحت‌پاشا، والی بغداد و کمال‌پاشا، فرستاده ویژه سلطان عثمانی دیدار کرد. دیگر فرماندهان و مسئولان عثمانی نیز به استقبال شاه آمده و پس از معرفی، مدتی با او گفتگو کردند. به دستور شاه، مقامات سوار بر اسب شده و تا مدتی راه را همراهی کردند.
ورود به خانقین و مشاهده زیبایی‌های منطقه
شاه پس از مسیرهای دشوار و گردوخاک زیاد، وارد خانقین شد. این منطقه با پل‌های بزرگ و زیبای خود که یکی از آن‌ها به محمدعلی میرزا نسبت داده شده، توجه شاه را جلب کرده بود. رودخانه‌ای که از زیر این پل گذر می‌کرد، عظمت خاصی داشت و ناصرالدین‌شاه به زیبایی درختان نخل و باغ‌های مرکبات اشاره کرده است. منطقه خانقین همچنین دارای کاروانسرایی قدیمی بود که تعمیر آن نیز مربوط به محمدعلی میرزا بود.
رفع خستگی در اردو
پس از گذر از خانقین و مشاهده روستاها و باغات مسیر، شاه وارد اردوی خود در شرق شهر شد. او با اشاره به خستگی شدید سفر، از ورود به اردو به عنوان لحظه‌ای برای رفع خستگی یاد کرده است. ناصرالدین‌شاه نیز خاطرنشان کرده که جلوه عظمت اردوی ایران موجب شد تا حاضران عثمانی خجالت‌زده شوند.
پذیرایی از سوی عثمانی‌ها
در انتهای روز، نمایندگان سلطان عثمانی شام‌هایی نفیس و در ظروف چینی و نقره به شاه و همراهانش هدیه کردند. به گفته شاه، این خوراک‌ها شامل طعام‌های متنوع و جذابی بود که بین افراد تقسیم شد. شاه پس از تشکر و عبادت، شب را در آرامش گذراند و مردم منطقه را شامل اقوام مختلفی همچون عرب، کرد، ترک و عجم توصیف کرد.
یادداشت پایانی
ناصرالدین‌شاه در بخش پایانی خاطراتش، با اشاره به اطلاعات تاریخی از منطقه، یادآور شد که خانقین از اهمیت جغرافیایی و تاریخی بالایی برخوردار است. همچنین، تنوع قومی و کشاورزی آن مورد توجه او قرار گرفته است.
ارسال نظر