رکود در بازار مسکن / زمین‌گیری معاملات مسکن

بخش املاک و مستغلات، با عدد شاخص ۶.۷۵، شرایط بدتری نسبت به دیگر بخش‌ها را تجربه می‌کند. در فصل تابستان، این بخش به‌عنوان «بدترین حوزه برای فعالیت اقتصادی» شناخته شد.

تحلیل‌ها نشان‌دهنده وضع نامناسب در بخش ساختمان و مسکن است. دو عامل عمده که موجب این شرایط شده‌اند عبارتند از: «تغییرات غیرقابل پیش‌بینی در قیمت مصالح ساختمانی» و «فقدان تقاضای فعال در بازار». شاخص کسب‌وکار برای این بخش‌ها، به دلیل این عوامل، به بالاتر از عدد ۸ رسیده است. با توجه به اینکه عدد ۱۰ بدترین شرایط را شاخص می‌کند، این وضعیت شگفت‌انگیز و زنگ خطری جدی محسوب می‌شود. در تابستان، بازار مسکن با اثرات جنگی ۱۲ روزه روبه‌رو شد و همچنین تولید در کارخانه‌های مصالح ساختمانی به دلیل قطعی‌های مکرر آب و برق، از کنترل خارج شد.

وضع نامساعد بازار مسکن

در سطوح مختلف بخش مسکن و ساختمان، یک چرخه «رکودزا» ایجاد شده که باعث شده است وضعیت کسب‌وکار در بخش‌های «ساختمان» و «املاک و مستغلات» به نامساعدترین وضعیت نسبت به ۱۴ حوزه دیگر اقتصادی برسد. گزارش شاخص محیط کسب‌وکار اتاق ایران نشان می‌دهد که در تابستان، شاخص این بخش‌ها به ترتیب ۶.۲۵ و ۶.۷۵ بود؛ این ارقام نشان‌دهنده «بدترین شرایط» نسبت به دیگر حوزه‌های اقتصادی مورد بررسی است.

در حالی که شاخص کلی کسب‌وکار در کشور با عدد ۶.۰۹ اعلام شده، این بخش‌ها با بیشتر موانع اقتصادی و غیراقتصادی مواجه هستند، از جمله این موانع می‌توان به افزایش تورم تولید، کمبود مواد اولیه و بوروکراسی اشاره کرد.

عوامل بازدارنده در بخش مسکن

در تابستان ۱۴۰۴، بخش ساختمان و مسکن با دو عامل رکودزا به میزان زیادی تحت تأثیر قرار گرفتند. نخستین عامل «تغییرات غیرقابل پیش‌بینی قیمت مصالح ساختمانی» است که شاخص محیط کسب‌وکار در این بخش را به عدد ۸.۷۳ رسانده است، عددی که از سال ۱۳۹۹ تاکنون بی‌سابقه بوده است. دومین عامل «کمبود تقاضا» در بخش املاک و مستغلات است که شاخص این بخش را به ۸.۶۷ رساند که این نیز بدترین وضعیت از سال ۱۳۹۷ تاکنون محسوب می‌شود.

عوامل دیگری همچون کاهش قدرت خرید و افزایش هزینه‌های زندگی باعث وخامت بیشتر این شرایط شده‌اند. همچنین، رکود در تولید مصالح ساختمانی و کاهش تقاضا در این بخش مشکلات بیشتری را برای این صنعت به ارمغان آورده است.

رکود و تهاتر در بازار مصالح ساختمانی

آمارها نشان می‌دهد که تولیدکنندگان مصالح ساختمانی مانند گچ، سیمان، فولاد، آجر و لوله، به دلیل افزایش هزینه‌های تولید و کاهش تقاضا، در شرایط نامطلوبی قرار دارند. هزینه‌های تولید این مصالح به دلیل مشکلاتی همچون کمبود انرژی، جهش نرخ ارز و خروج نیروی کار، به طور قابل توجهی افزایش یافته است.

همچنین افزایش پیشنهادهای تهاتر محصول و آپارتمان در میان سازندگان و تولیدکنندگان نشان‌دهنده چالش تأمین نقدینگی در صنعت ساختمان است. این وضعیت سبب شده است بخش قابل توجهی از صنایع، به دلیل بحران اقتصادی و عدم ثبات بازار، علاقه‌ای به پذیرش تهاتر نشان ندهند.

کرانه‌های جدید تورم در تولید مصالح

اقبالیون، نماینده انجمن گچ ایران اعلام کرده است که تولیدکنندگان این صنعت به دلیل رکود گسترده در بخش ساختمان، تنها با ۴۰ درصد ظرفیت خود کار می‌کنند. کمبود نیروی کار و افرایش هزینه‌های تولیدی نیز دیگر عوامل فشارزا بر این صنعت هستند، به طوری که برخی از تولیدکنندگان به «فروش زیر قیمت» برای حفظ جایگاهشان در بازار تن داده‌اند.

کاهش تقاضا در بازارهای فولادی

فعالان بازار فولاد نیز با کاهش تا ۴۰ درصدی تقاضا برای مقاطع طویل فولادی روبه‌رو شده‌اند. ضعف بازار و افزایش هزینه‌های تولید، به همراه مشکلات تأمین نقدینگی، باعث شده پیشنهاد تهاتر نیز نتواند به راحتی انجام شود. این شرایط باعث انباشت کالاهای تولیدی در انبارها شده و امکان افزایش قیمت فروش را کاهش داده است.

تأمین انرژی؛ یک چالش دیگر برای سیمان

الوندیان، دبیر انجمن سیمان، از کاهش ۱۰ درصدی تولید و فروش سیمان در کشور خبر داده است. او تاکید کرده است که افزایش هزینه‌های تولید و تامین سوخت، بر تولید این صنعت تأثیر جدی گذاشته است.

افزایش هزینه تولید لوله و پروفیل

واحدهای تولید لوله و پروفیل به دلیل کاهش بازار مصرف داخلی و اختلالات در صادرات، دچار زیان شده‌اند. افزایش ۴۵ تا ۷۰ درصدی هزینه‌های تولید نیز باعث شده است که بسیاری از صنایع نتوانند با شرایط اقتصادی کنونی سازگار شوند.

تورم سنگین در صنعت آجر

هادیان، از اعضای انجمن آجرسازان، از افزایش ۱۰۰ درصدی هزینه تولید آجر در سال جاری خبر داده است. وی اعلام کرد که تضعیف بازار ساخت‌وساز و محدودیت‌های انرژی، تولید آجر را به شدت تحت‌تأثیر قرار داده است.