مجلسی :
ایران نباید خود را قربانی مشکلات کشورهای عربی کند
رکنا سیاسی:رهبران کشورهای عربی با ایجاد تنشهای مصنوعی با ایران تلاش میکنند تا حمایت نکردن خود از آرمان فلسطین را پنهان کنند، اما تاریخ و حقایق موجود در منطقه از جمله حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه در خلیجفارس، سخنان آنان را به چالش میکشد.
9 آذرماه در تقویم ملی ایرانیان روز خلیجفارس نامگذاری شده است. تاریخی که برگرفته از موعد رسمی خروج انگلیس از منطقه در سال 1969 میلادی (9 آذر 1350 خورشیدی) و آغاز حاکمیت جدید ایران بر جزایر ایران در خلیجفارس است. جالب اینجاست که تا این موعد (9 آذر 1350) اساسا کشوری به نام امارات متحده عربی در پهنه خاکی وجود خارجی نداشت و تنها یک روز پس از تثبیت حاکمیت ایران بر جزایر سهگانه (10 آذر 1350) است که کشوری به نام امارات به اراده انگلیس متولد میشود. با یک چنین سابقهای، طبیعی است صحبت از حاکمیت امارات بر جزایر سهگانه ایرانی، بیشتر به یک شوخی تلخ شبیه است تا واقعیتی که بتوان روی آن حساب جدی باز کرد.
به گزارش اعتماد، چهارشنبه شب بود که همزمان با پایان گرفتن، چهل و ششمین جلسه شورای همکاری خلیجفارس در بحرین بیانیهای صادر شد که در چند بند از آن ادعاهای تکراری درباره جزایر سهگانه ایرانی و میدان نفتی آرش مطرح شده بود. این ادعاها در حالی است که همه نقشههای تاریخی حاکمیت دیرینه ایران بر این جزایر سهگانه ایرانی را اثبات میکند، اما این شورا همان ادعاهای همیشگی و بیپایه و اساس را در خصوص مالکیت بر این جزایر مطرح میکند. همچنین شورای همکاری خلیجفارس در بخشی از این بیانیه درج روز ملی جزایر سهگانه خلیجفارس در تقویم رسمی کشورمان که ۹ آذرماه مصادف با ۳۰ نوامبر تصویب شد را محکوم کرد. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران با توجه به اینکه ایران و امارات اساسا قراردادی درخصوص این جزایر ندارند امارات قادر به پیگیری موضوع در نهادهای بینالمللی از جمله دیوان نیست اما طیفی دیگر از کارشناسان معتقدند امارات یک چنین تحرکاتی را برای طرح موضوع جزایر در شورای امنیت سازمان ملل دنبال میکند. بنابراین ایران با اتخاذ دیپلماسی هوشمندانه و پیگیرانه باید زمینه بیاثر شدن این تحرکات را در دستور کار قرار بدهد. «اعتماد» در گفتوگو با محسن جلیلوند و فریدون مجلسی، دو تن از تحلیلگران حوزه سیاست خارجی، ابعاد و زوایای مختلف آخرین ادعاهای شورای همکاری خلیجفارس و پاسخ ایران به آن را بررسی کرده است.
محسن جلیلوند: امارات از نظر سیاسی و حقوقی هیچ ارتباطی با جزایر سهگانه ندارد
محسن جلیلوند، استاد دانشگاه و تحلیلگر مسائل حوزه سیاست خارجی پیرامون ادعاهای اخیر برخی کشورهای عربی در خصوص جزایر سهگانه به «اعتماد» میگوید: «موضوع جزایر سهگانه ایران از دو زاویه قابل تحلیل است. نخست از منظر سیاسی و بعد هم از منظر حقوقی. از منظر سیاسی اگر به موضوع نگاه شود، مساله به شرایط فعلی منطقهای و جهانی باز میگردد. کشورهای شورای همکاری خلیجفارس به غلط تصور میکنند شرایط ایران به گونهای است که ناچار به دادن امتیاز خواهد بود. حتی قطر و عربستان هم که ظاهرا اخیرا روابط نزدیکی با ایران دارند، عضو این شورا هستند و این بیانیه را امضا کرده و به دنبال گرفتن امتیازات سیاسی از ایران هستند. البته درباره این جزایر همواره از زمان قاجار و از زمان حضور انگلیسیها به منطقه حاشیه و مساله وجود داشته است. وقتی انگلیس در سال 1968 (1359 خورشیدی) اعلام کرد قصد خروج از شرق سوئز و منطقه را دارد، حاکمیت این جزایر کاملا در اختیار ایران قرار گرفت. کشوری که از منظری تاریخی همواره حاکم این منطقه و بسیاری از کشورهای دیگر بوده است.» جلیلوند ادامه میدهد: «باید توجه داشت که مسائل مرتبط با حوزه سیاست خارجی و تمامیت ارضی کشور به این حاکمیت و حاکمیت قبلی ارتباطی ندارد. همه ایرانیان در برابر تمامیت ارضی حساس هستند و از آن کوتاه نمیآیند.
در دوره پهلوی، این تصور شکل گرفت که ایران در ازای بحرین، بهتر است حاکمیت خود را بر این جزایر تثبیت کند. البته در خصوص این معامله اختلافاتی هم میان تاریخدانان وجود دارد. چرا که گفته میشود بحرین از زمان قاجار از ایران به نوعی جدا شده بود و ایران با خروج انگلیس حاکمیت خود را بر این جزایر تثبیت کرد. از نظر زمامداران وقت ایران، این سه جزیره بسیار استراتژیک بودند و تسلط بر آن بیشتر منافع ملی ایران را محقق میکرد.» او با اشاره به اینکه مساله بعدی، جنبه حقوقی موضوع است، یادآور میشود: «از منظر حقوقی ایران در مساله جزایر سهگانه، اساسا با امارات طرف نیست. ایران در تاریخ 9 آذرماه 1349 این جزایر را تحت سیطره خود گرفت در حالی که امارات 10 آذر 1349 تشکیل شد! در این زمان اساسا کشوری به نام امارات متحده عربی وجود خارجی نداشت. امارات بر اساس عهدنامه ورسای که جامعه ملل متحد آن را مصوب کرد، تحت قیمومیت انگلیس قرار داشت.
تمامی بده بستانهای ایران با انگلیس صورت گرفت. ایران با فجیره، ابوظبی و راسالخیمه و مهمتر از همه انگلیس طرف بود. مکاتبات ایران و انگلیس موجود است و بعد از تثبیت حاکمیت ایران بر جزایر انگلیس هیچ نقد و اعتراضی انجام نداد. بنابراین امارات از نظر حقوقی هیچ ارتباطی با این جزایر ندارد.» این تحلیلگر میگوید: «دو تنب کوچک و بزرگ که اساسا در تاریخ به ایران تعلق داشته و حاکمیت در ابوموسی به صورت عرفی به ایران تعلق دارد. تازه این عرفی بودن هم نوشته نشده است. ایران اجازه داده تا عربهای جزایر مالکیت برخی بخشها را در دست داشته باشند. بنابراین نه از نظر سیاسی و نه از نظر حقوقی، امارات و شورای همکاری خلیجفارس هیچ ارتباطی با این جزایر ندارند. اما شرایط به گونهای شده که این کشورها تصور میکنند میتوانند از ایران امتیاری بگیرند. این ادعاها درباره میادین مشترک آرش هم همین گونه است. این کشورها تصور میکنند میتوانند امتیاز بیشتری بگیرند که غلط است.»
جلیلوند در پاسخ به این پرسش که واکنش ایران به این ادعاها چگونه باید باشد، میگوید: «ایران باید اصل موضوع را تکذیب کند و دخالت در مسائل داخلی خود بداند. خود اماراتیها و اعراب میدانند این تلاشها نتیجهبخش نیست. البته اینکه در برخی دورهها، چین و روسیه هم از ادعای اماراتیها حمایت کردهاند، جای بحث دارد. ایران باید در نشستهای دیپلماتیک با چین و روسیه این نارضایتیها را منتقل کند. این ادعا که پرونده را میتوان به دیوان ارجاع داد، از پایه و اساس غلط است. زمانی پروندهای میتواند راهی دیوان شود که دو طرف راضی باشند و در قرارداد این داوری درج شده باشد. وقتی قراردادی با امارات وجود ندارد، ادعای طرح موضوع به دیوان بینالمللی هم بلاموضوع است.» او میگوید: «اینکه اماراتیها این قدر اصرار دارند ایران پای میزه مذاکره بیاید ناشی از این واقعیت است که ورود ایران به مذاکرات، به معنای تایید ادعای طرف مقابل است. هیچ حاکمیتی چه جمهوری اسلامی باشد و چه شاهنشاهی برای تمامیت ارضی خود مذاکره نمیکند. البته مانور نظامی و موشکی اخیر ایران در خلیجفارس به اندازه کافی بازدارنده خواهد بود و پیام مناسب را به طرف مقابل ارسال میکند.»
فریدون مجلسی: تمامیت ارضی ایران غیرقابل مذاکره است
فریدون مجلسی یکی دیگر از دیپلماتهای ایرانی است که در واکنش به بیانیه اخیر نشست کشورهای عضو شورای همکاری خلیجفارس درخصوص جزایر سهگانه ایرانی به تاریخ غنی ایران در منطقه و جهان اشاره کرده و به «اعتماد» میگوید: «این رفتارها در واکنش به شرایط خاص بینالمللی و منطقهای انجام میشود. کشورهای عضو خلیج فارس تصور میکنند ایران در شرایط ضعف و بحران قرار گرفته و میتوانند با طرح این موضوعات غیرواقعی، لقمهای برای خود بگیرند در حالی که این لقمه برای آنها بسیار سنگین است و باعث سوءهاضمه آنها میشود! اساسا ممکن است طمع آنها درخصوص ایران حتی بیشتر از این جزایر هم باشد! در یک چنین مواردی حقیقتا دوستداران ایران نگرانند که آخر این ادعاها چه میشود. ایران باید در حوزه اقتصاد و توسعه به اندازهای رشد کند که اعراب جرات طرح چنین ادعاهایی نداشته باشند. او ادامه میدهد: «امارات میبیند که میتواند دهها و صدها هواپیمای اف - 35 و... بخرد، از اطراف و اکناف دنیا مزدور و ارتش خصوصی اجاره کند. تازه امریکا و اسراییل و ناتو هم از آنها حمایت میکنند، اقتصاد مطلوبی دارند و... و بعد در نقطه مقابل ضعف اقتصادی ایران را میبیند، بنابراین امر بر آنها مشتبه میشود و باعث میشود چنین ادعاهایی را در این سطح مطرح کنند و به فکر سهم باشند.»
مجلسی در پاسخ به پرسش که واکنش دستگاه سیاست خارجی و نظامی ایران به چنین ادعاهایی چه باید باشد، میگوید: «اولا که وزارت خارجه باید اصل موضوع را تکذیب کند. در وهله بعدی ایران نباید خود را قربانی مشکلات کشورهای عربی کند. کشورهای عربی که در موضوع اسراییل و فلسطین تحت انتقادات شدید مردم خود قرار دارند برای اینکه مردمشان ضعف آنها در عدم حمایت از فلسطین را فراموش کنند، چنین ادعاهایی را مطرح میکنند تا مساله فلسطین و بیعملی دولتهای عربی در این جنگ فراموش شود. رهبران کشورهای عربی تصور میکنند افزایش تنش با ایران باعث میشود، خیانت آنها به فلسطین در حاشیه قرار بگیرد.»
این تحلیلگر حوزه سیاست خارجی میگوید: «البته عوام و مردم جاهل هم همواره طرفدار هیجانات آنی و قدرتنماییهای بیپایه و اساس هستند. اما مساله این است که ایران طی هزاران سال در این منطقه حضور داشته و حاکمیتی کاملی بر این منطقه داشته است. اساسا کشوری مانند امارات که از دهه 1970 میلادی تشکیل شده در حدی نیست که بتواند ادعایی در خصوص این جزایر و سایر موارد مرتبط با تمامیت ارضی ایران داشته باشد.»
مجلسی با اشاره به اینکه ایران هم در عرصه سیاسی و دیپلماسی، هم در عرصه حقوقی و هم در عرصه نظامی باید پیامهای مناسبی در واکنش به یک چنین ادعاهایی صادر کند، میگوید: «ایران بلافاصله باید رزمایشی نظامی در خلیج فارس برگزار میکرد و قدرت و توان خود را نشان میداد (که این مانور هم در حال اجراست) در واقع ایران باید این پیام را به طرف اماراتی و هر کشوری که ادعایی بیپشتوانه مطرح میکند این پالس را ارسال کند که ایران درخصوص تمامیت ارضی خود با هیچ کشوری شوخی ندارد. در وهله بعدی ایران باید اقتصاد خود را قوی کند، دیپلماسی فعالی در دستور کار قرار بدهد تا کشورهای همسایه تصور نکنند میتوانند از ضعف ارتباطی و اقتصادی ایران سوءاستفاده کنند.»
ارسال نظر