دعاها و اعمال مستحب شب پنجم محرم

به گزارش رکنا، شب پنجم محرم با روزه‌ داری، قرائت زیارت عاشورا ، دعا و نیایش، برگزاری مجالس عزاداری و یادآوری شهدای کربلا گرامی داشته می‌شود

 این شب عمدتاً به نام حضرت عبدالله بن حسن (کودک هشت ساله امام حسن مجتبی علیه‌السلام)، حبیب بن مظاهر و زهیر بن قین شناخته می‌شود. مراسم و روضه‌های این شب به یاد رشادت‌ها و مظلومیت این شهدا برگزار می‌شود

شب پنجم ماه محرم به حضرت عبدالله بن الحسن (علیه‌السلام) فرزند امام حسن مجتبی (علیه‌السلام) اختصاص دارد. این کودک باوفا که حدود ۱۱ سال داشت، در روز عاشورا وقتی دید دشمنان برای از بین رفتن عمویش امام حسین (علیه‌السلام) هجوم آورده‌اند، از خیمه‌ها بیرون آمد و با دلی پر از عشق، خود را سپر بلای امامش کرد. او با وجود سن کم، با شجاعت تمام در برابر دشمن ایستاد و زمانی که شمشیر یکی از دشمنان به‌سوی امام آمد، دستان خود را سپر کرد تا از جان عمویش محافظت کند. دست‌های کوچکش قطع شد و مظلومانه به شهادت رسید.

شب پنجم، شبی است برای گریستن بر مظلومیت کودکان عاشورا؛ شبی که از وفاداری و عشق بی‌مثال یک نوجوان به ولایت و اهل بیت (علیهم‌السلام) سخن می‌گوید. روضه‌خوانان در این شب، دل‌های عاشقان را به سوی خیمه‌های سوخته کربلا می‌برند، جایی که صدای گریه کودکان و ناله زنان بلند بود و فریاد العطش در میان دود و آتش گم می‌شد. عبدالله بن الحسن، نمادی از پاکی، غیرت و عشق به حق است ؛ کودکی که با خون خود، عشق به امام زمانش را جاودانه کرد.

شب پنجم ماه محرم

شب پنجم محرم در سنت عزاداری شیعیان، به چند تن از شهدای کربلا منسوب است و معمولاً روضه و یادبود این شب به نام این شخصیت‌ها برگزار می‌شود:

حضرت عبدالله بن حسن (علیه‌السلام): کودک هشت ساله و فرزند امام حسن مجتبی (ع) که در ظهر عاشورا و پیش از شهادت امام حسین (ع) به شهادت رسید.

    حبیب بن مظاهر: از اصحاب وفادار امام حسین (ع) و یکی از یاران برجسته ایشان در واقعه کربلا.

    زهیر بن قین: از یاران شجاع امام حسین (ع) که در کربلا به ایشان پیوست و در دفاع از امام به شهادت رسید.

در برخی منابع، این شب به نام یکی از این بزرگان یا هر سه آنها یاد می‌شود و مداحان و ذاکران اهل بیت در این شب به بیان مصائب و فداکاری‌های این شهدا می‌پردازند. این نام‌گذاری‌ها برای بزرگداشت مقام شهدای کربلا و زنده نگه داشتن یاد حماسه عاشورا صورت گرفته است

شب پنجم به حبیب بن‌ مظاهر و حضرت عبدالله بن حسن کودک هشت ساله امام حسن مجتبی (ع) منسوب است. عبدالله (ع) در شمار آخرین شهیدانی بود که پیش از شهادت امام حسین (ع) در ظهر عاشورا به شهادت رسید.

زهیر، الگوی عاشقی کربلاست. او تا چند روز پیش، از دیدار حسین(ع) هراس داشت، اما پس از آن که به خیمه امام گام نهاد، هراسش به عشقی جاودانه بدل شد. بارقه نگاه حسین(ع) چنان در جانش اثر کرده بود که از همه هستی خود گذشت و از دنیا و خانمان گسست. او در این راه چنان پیش رفت که به یکی از فرماندهان سپاه آن حضرت تبدیل شد.

روضه شب پنجم محرمروضه شب پنجم محرم

در شب و روز پنجم محرم، چند رویداد مهم در کربلا رخ داد که در منابع تاریخی و مذهبی به آن‌ها اشاره شده است:

عبیدالله بن زیاد، فرماندار کوفه، در این روز شبث بن ربعی را با هزار نفر به سپاه عمر بن سعد در کربلا ملحق کرد تا حلقه محاصره بر امام حسین (ع) و یارانش تنگ‌تر شود.

همچنین دستور داد زجر بن قیس با پانصد نفر بر سر راه کربلا مستقر شود تا هر کسی که قصد پیوستن به امام حسین (ع) را داشت، مانع شود و حتی او را به قتل برساند.

با وجود این محدودیت‌ها، مردی به نام عامر بن ابی سلامه موفق شد خود را به امام حسین (ع) برساند و نهایتاً در روز عاشورا به شهادت رسید.

در روضه‌ها و مراسم عزاداری این شب، معمولاً از رشادت‌ها و وفاداری برخی از یاران امام حسین (ع) به‌ویژه عبدالله بن حسن (ع)، زهیر بن قین و حبیب بن مظاهر یاد می‌شود.

این وقایع نشان‌دهنده شدت گرفتن محاصره و فشار بر سپاه امام حسین (ع) و همچنین وفاداری و فداکاری یاران ایشان در آستانه عاشورا است.

دعاها و اعمال مستحب شب پنجم محرم

شب پنجم محرم همچون دیگر شب‌های این ماه، سرشار از حزن و یادآوری مصائب اهل بیت (ع) است و در منابع دینی، اعمال و دعاهای مستحبی برای این شب ذکر شده است.

اعمال مستحب شب پنجم محرم:

    روزه‌داری: روزه گرفتن در روز پنجم محرم (به جز روز عاشورا) بسیار توصیه شده و ثواب دنیوی و اخروی دارد.

    خواندن زیارت عاشورا: استمرار بر قرائت زیارت عاشورا در شب‌های محرم، به ویژه شب پنجم، بسیار سفارش شده است و جایگاه ویژه‌ای در میان اعمال این ماه دارد.

    برگزاری مجالس عزاداری و ذکر مصائب شهدای کربلا: این شب به نام برخی شهدای کربلا از جمله زهیر بن قین، حبیب بن مظاهر و عبدالله بن حسن (ع) منسوب است و یاد و نام آن‌ها در مجالس عزاداری گرامی داشته می‌شود.

    دعا و نیایش: خواندن دعاهای مخصوص ماه محرم و توسل به اهل بیت (ع) در این شب مستحب است. از جمله دعاهای مشهور، دعای اول ماه محرم است که در برخی منابع برای همه شب‌های این ماه نیز توصیه شده است.

    تلاوت قرآن و نماز: احیا و شب‌زنده‌داری با تلاوت قرآن و خواندن نمازهای مستحبی، از جمله اعمالی است که در این شب‌ها مورد تاکید قرار گرفته است.

خلاصه وقایع شب پنجم محرم:

این شب به نام شهدایی چون زهیر بن قین، حبیب بن مظاهر و عبدالله بن حسن (ع) شناخته می‌شود.

در این روز عبیدالله بن زیاد نیروهایی را برای مقابله با امام حسین (ع) به کربلا فرستاد و محدودیت‌هایی برای پیوستن افراد به سپاه امام ایجاد شد.

ذکر و دعاهای مستحب:

خواندن ذکر «یا حسین» و دعاهای توسل به اهل بیت (ع) به ویژه در این شب توصیه شده است.

دعای معروف اول ماه محرم که مضمون آن طلب عصمت، قدرت بر نفس و تقرب به خداوند است، در این شب نیز می‌تواند خوانده شود.

«اللّٰهُمَّ أَنْتَ الْإِلٰهُ الْقَدِیمُ، وَهٰذِهِ سَنَهٌ جَدِیدَهٌ، فَأَسْأَلُکَ فِیهَا الْعِصْمَهَ مِنَ الشَّیْطانِ وَالْقُوَّهَ عَلَیٰ هٰذِهِ النَّفْسِ الْأَمَّارَهِ بِالسُّوءِ…»

روضه حضرت عبدالله بن الحسن (علیه‌السلام)

وقتی ظهر عاشورا رسید، دیگر صدای اصحاب خاموش شده بود… میدان پر بود از پیکرهای بی‌جان یاران حسین. امام تنها مانده بود. میان خیمه‌ها اضطراب موج می‌زد… ناگهان صدای زنی از دل خیمه بلند شد: «ای عبدالله! عمو تنهاست…»

عبدالله بن الحسن، آن کودک یازده‌ساله، دلش طاقت نیاورد. از خیمه بیرون زد، نه به‌خاطر جنگ، نه به‌خاطر قدرت، فقط برای دفاع از عمویی که جانش را دوست می‌داشت.

دوان دوان خود را به میدان رساند، هنوز زرهی در کار نبود، حتی شمشیری هم به دست نداشت… فقط دلش می‌خواست برای عمویش سپر شود. امام حسین (علیه‌السلام) تا چشمش به عبدالله افتاد، فریاد زد: «ای خواهر زینب! او را نگه دار، این کودک نباید به میدان بیاید…» اما کار از کار گذشته بود.

لحظه‌ای فرا رسید که یکی از لشکریان یزید، شمشیری به سمت امام کشید. عبدالله با همه‌ی کوچکی‌اش، جلو پرید و دست‌هایش را جلوی شمشیر گرفت. شمشیر فرود آمد… آه، دست‌های کوچک عبدالله قطع شد…

خون فواره زد… کودک افتاد. امام حسین خود را رساند، کودک را در آغوش گرفت. می‌گفت: «صبر کن پسرم… عمویت همین‌جاست… صبر کن که با جدّت دیدار خواهی کرد…» عبدالله در آغوش عمویش جان داد، اما با لبخند؛ چون جانش را فدای حسین کرده بود…

اشعاری برای روضه عبدالله بن الحسن

شعر اول: (کودک میدان عشق)

کودکی آمد به میدان، دل به دریای بلا

از صدای خیمه آمد، ناله‌ی “جانِ عمو”

دست‌هایش را سپر کرد از جفای شمر دون

تا نگیرد ضربه‌ای، جسمِ گل‌گونِ عمو

خون چکید از دستِ کوچک، دید چشمش را سیاه

تا که افتاد از نفس، شد خزانش پیشِ ماه

عمویش در بغَل گفت: «ای گل خوشبوی من!

به فدای تو شوم، ای نور چشمِ جانِ من»

شعر دوم: (گلِ بی‌دست)

دست کودک، پر ز خون شد، از وفاداری به عشق

خنده زد بر چهره‌اش، با درد و بیماری به عشق

گفت: «ای عمو! نترس، جان خودم فدای تو

بگذارم جان دهم، اما بماند پای تو»

آه از آن دم که امامش زد به چشمش اشکِ خون

گفت: «این چه رسمی‌ست ای خصم، با گلی بی‌واسطه؟»

کودک افتاد و نداشت، جز نگاه آخرین

به امید دیدن جدّش، از دل آغوشِ حسین…

شعر سوم: (روایت مادرانه)

از دلِ خیمه دویدم، دیدمش افتاده بود

دست‌هایش بر زمین و سینه‌اش پر از کبود

گفتم ای ماه دلم، مادر آمده بَرَت

بازگرد ای دلبر من، مانده‌ام بی‌سَروپَرَت…

منبع: پرشین وی