وسواس فکری و علمی چیست؟

همه انسانها ممکن است افکار وسواسی داشته باشند و هر روزه با آنها دست و پنجه نرم کنند.  برای نمونه کنترل کنند که آیا چراغ را خاموش کردند یا نه و خلی مثال های دیگری که میدانیم. اما اگر وسواس فکری و عملی مانع زندگی عادی شما بشود به عنوان یک بیماری شناخته میشود. اختلال وسواس فکری چیزی نیست که فقط شما دچارآن باشید و در این زمینه شما میتوانید از کمک هایی برخوردار بشوید.

عوامل ایجاد وسواس فکری چیست؟

چندین عامل ریسک وجود دارد که میتواند احتمال توسعه این اختلال را افزایش بدهد. از جمله این موارد عبارتند از:

ژنتیـــــک"

داشتن اعضای خانواده مبتلا به اختلال وسواس،بطور قابل ملاحظه ای ریسک ابتلا به وسواس را افزایش میدهد و هرچه فرد نزدیکتر به خانواده شما باشد، خطر بیشتری وجود داره بخصوص اگر اختلال آنها از کودکی و یا نوجوانی شروع شده باشد.

ســـــن"

شما در خطر توسعه اختلال وسواس در اواخر نوجوانی قرار دارید. هنگامی که به بزرگسالی میرسید خطر گسترش اختلال وسواس رخ میدهد.

شیـــــوه تربیت"

در پیدایش و گسترش اختلال وسواس برای شیوه تربیت والدین نقش زیادی دارند، تجربه نشان میدهد مادران حساس و کمال جو بصورتی ناخودآگاه زمینه را برای وسواسی شدن فرزندان فراهم میکنند و مخصوصا والدینی که رفتار فرزندشان را بر اساس قانون خود به صورت دقیق میخواهند و انعطاف پذیری کمتری دارند دراین زمینه بیشتر مقصر هستند. تربیت خشک و مقرراتی در بوجود آمدن وسواس فکری خیلی موثرمیباشد. نحوه از شیر گرفتن کودک بصورت ناگهانی، گسترش آموزش مربوط به نظافت و کنترل کردن کودک در رفتار مربوط به نظم و تربیت و دقت او هم دراین زمینه موثراست.

تعریف وسواس چیست؟

اختلال وسواس به دوگونه فکری و عملی تعریف میشود افکار یا تصورات مزاحم و مداومی که ریشه آن اضطراب است، رفتارهای تکراری که فرد به قصد رهایی از تنش و ناراحتی مجبور به انجام آنها است. اضطراب و شرایط استرس زا باعث میشود افراد بصورت وسواس گونه روی به تمیز کردن و شستن مکرر و حتی ناخن جویدن بیاورند. چون این کارها به آنها حس کنترل میده. معمولا شخص مبتلا به این بیماری از رفتار خود آگاه است و میخواهد آن را ترک کند ولی به علت دلهره و دیگر احساسات آزاردهنده موفق نمیشود. در این زمینه شما میتوانید به مشاوره وسواس رجوع کنید تا اگر این مشکل ریشه در گذشته شما دارد به صورت دقیق تری اختلال وسواس شما ریشه یابی شود. حتی اگر شما فرصت کافی برای مراجعه حضوری به روانشناس را نداشتید میتوانید از مشاوره تلفنی وسواس استفاده کنید.

مشکلات  اختلال وسواس چیست؟

گاهی عوارض وسواس فکری و عملی آنقدر شدید میشود که باعث مشکلات زیادی از نظر جسمی، اقتصادی و ارتباطات اجتماعی میشود. مثلا افرادی که دارای نوعی اختلال وسواس به نام وسواس شستشو هستند. بسیاری از ما در یکی از اقوام، اطرافیان یا دوستانمان موردی از آن را سراغ داریم بر اثر شستشوهای بسیار دچار مشکلات زیادی مانند کمردرد و خشکی شدید پوست میشوند، چندین برابر بقیه هزینه آب پرداخت میکنند و به خاطر همین اختلال وسواسی که دارند ارتباط خود را با بسیاری از دوستان و اقوام خود که حساسیت آنها را در نظر نمیگیرند یا به قول آنها درک نمیکنند قطع میکنند و حتی ممکن است سالها مسافرت نروند چون هیچ مکانی را پاک و تمیز نمیدانند. حال این مشکل را نباید جدی گرفت حتما همین طور است. زیرا بسیاری از عملکرد های فرد مبتلا را تحت تاثیر قرار میدهد.

علائم اختلال وسواس

بعضی ازعلائم اختلال وسواس هستند که ممکن است با وسواس همراه باشند، مانند:

• عجول بودن تردید،
• مشکل درتصمیم گیری
•  حساسیت بیش ازحد به وقت و زمان
•  اطمینان طلبی (پرسیدن نظر تعداد زیادی از اطرافیان درمورد یک تصمیم هرچند کوچک، مثلا رنگ یک لباس)

تشخیص اختلال وسواس

برای تشخیص اینکه آیا به اختلال وسواس مبتلا هستید یا خیر چندین تست روانشناسی معتبرهست که تعیین کننده وجود یا نبود این اختلال میباشد. برای تشخیص به موقع و درست وسواس به طور حتم میبایست مصاحبه بالینی از فرد مبتلا صورت بگیرد. این مصاحبه باید توسط متخصص مربوطه انجام شود. در صورت نیاز بودن به درمان وسواس به صورت دارویی میبایست روانپزشک در این زمینه نظر بدهد. در زمینه دریافت خدمات مشاوره روانشناسی میتوانید به مرکز مشاوره آویژه مراجعه نمایید.

 وســـــواس و گستردگی این اختلال

 برخی از افراد مبتلا به وسواس در شرایط پر اضطراب اقدام به کندن موهای سر میکنند همچنین برخی دیگر وسواس کندن پوست دارند. برخی دیگر از مبتلایان وسواس احتکاردارند و هرچیز دور ریختنی را نگه میدارند و نمیتونند وسایل بی ارزش، لباسهای کهنه خود و... را دور بریزند.

وسواس حتی در سنین نوجوانی هم میتونه ایجاد شود. مثلا بعضی از نوجوانان بدلیل ابتلا به وسواس برای خواندن یک صفحه کتاب، حدود دو سه ساعت وقت میگذرانند که انجام این کار میتواند بازدهی آنها را کم کند چنین وسواسی نیاز به درمان دارد امروزه نوع دیگری از وسواس دیده میشودکه با تلفن همراه مرتبط است. افراد مبتلا به این نوع وسواس بدون هیچ دلیلی تلفن همراه خود را دائما چک میکنند حتی در شرایطی که صدای تلفن همراه خود را روی سکوت نگذاشته اند.

وسواس در کودکان

یه نکته بسیار مهم والدین باید توجه داشته باشند که گاهی وسواس بصورت ناگهانی در کودکان و نوجوانان شروع میشود که در چنین شرایطی فرزندشان را باید سریعا به روانپزشک اطفال ببرند. وسواس همچنین میتواند بصورت خودبیمار انگاری باشد و فرد دائما تصور کند که بیماره مثلا افکار وسواس گونه ای در مورد سرطان داشته باشه و فکر کنه که خود نیز مبتلا به آن شده.

درمان اختلال وسواس

حال به درمان اختلال وسواس میرسیم. اولین قدم در بهبود وسواس این است که فرد بپذیرداین مشکل را دارد و وسواس علت بسیاری از مشکلات دیگر اوست. چندین راهکار برای درمان افراد وسواسی وجود دارد که یکی از آنها بی توجهی است، توجه به اندازه خوبه ولی اگر توجه بیش از اندازه شد به وسواس کشیده میشود و دیگه اینکه وسواس در ابتدا قابل کنترله اما با عمل به وسواس در طولانی مدت دیگه تبدیل به عادت میشود وغیرقابل کنترل. سعی کنید این باور را داشته باشید که شما قادر به ترک وسواس هستید، نترسید چرا که ترس از وسواس باعث میشود نتوانید با آن مبارزه کنید .

 راه دیگری که برای درمان وسواس وجود دارد این است که هنگامیکه وسواس به سراغ شما میاد به یک چیز خاص و خوب فکر کنید و یا خود را مشغول یک فعالیت کنید و با این روش ذهن خود را از وسواس منحرف کنید مبتلایان به وسواس فکر میکنند که یک دفعه و یکروزه باید خوب بشوند در صورتی که این چنین نیست و برای ترک وسواس باید سختی تحمل کرد و در جهت مخالف وسواس حرکت و عمل کرد و صبوری به خرج بدهید و هرچقدر به فرمانهای وسواسی ذهن بیشتر توجه کنید قوی تر خواهد شد. وقتی ذهن به شما میگه بیست بار بشمار و شما ناخودآگاه این کار را انجام میدهید،احتمالا دفعه بعد به سی بار هم تن میدهید تا شاید از اضطراب خلاصی پیدا کنید.