رابطه ساییدگی زانو با آسیب مینیسک

به گزارش رکنا، افزایش دو برابری شیوع آرتروز زانو از اوایل قرن بیستم را می توان تا حدود زیادی به ضربه ها  و آسیب های  شغلی به  زانو مرتبط دانست. احتمال بروز ساییدگی در افراد با سابقه ضربه به زانو 3 تا 6 برابر بیشتر از سایر افراد است و نسبت به افراد بدون سابقه آسیب ممکن است یک تا 10سال زودتر رخ بدهد.  بنابر این آسیب ها می توانند هم احتمال و هم سرعت ایجاد ساییدگی را افزایش دهد و بیشترین احتمال هم مربوط به آسیب رباط های صلیبی، مینیسک ها و شکستگی ها ست. از پارگی مینیسک می توان به عنوان یکی از شایع ترین آسیب های زانو نام برد که عدم درمان مناسب آن باعث اختلال در توانایی فرد در انجام فعالیت های روزمره  می شود. احساس ناپایداری و خالی کردن زانو و یا درد و ناراحتی مداوم از شایع ترین عوارض کوتاه مدت ناشی از آسیب مینیسک هاست. مینیسک های زانو به میزان قابل توجهی از غضروف ها محافظت می کنند و نقش محافظتی آنها به دلیل پخش متناسب و جذب نیروهای وارد بر مفصل زانو در حین فعالیت است.  

 نتایج مطالعات زیادی بر نقش یک مینیسک آسیب دیده در ایجاد ساییدگی زانو صحه گذاشته اند. کاهش پایداری زانو توام با افزایش فشار بر زانو همراه با  تغییراتی که در نحوه انتقال نیروهای فشاری در زانو رخ می دهد از دلایل اصلی بروز تغییرات ساییدگی در زانو است. علاوه بر این تغییرات درازمدت، ایجاد استئوآرتریت در مفاصل آسیب دیده ناشی از فرآیندهای بیماری زایی داخل مفصلی است که در زمان آسیب شروع می شود. فرایند فرسایش  غضروف های زانو در یک فرد با مینیسک آسیب دیده سرعت می یابد.

متوسط شروع تغییرات ساییدگی یک سال بعد از آسیب هاست و در 10 تا 20 سال پس از تشخیص آسیب مینیسک های زانو به طور متوسط 50٪ از آنها آرتروز همراه با درد و اختلال عملکردی دارند. اگرچه احتمال آرتروز با سایر عوامل مانند سن، جنس، ژنتیک، چاقی، قدرت عضلانی، فعالیت و آسیب مجدد هم مرتبط است ولی خطر ابتلا به آرتروز زانو در مردان و افرادی که در زیر 30 سالگی دچار آسیب مینیسک شده باشند بیشتر است. پارگی های شعاعی و پیچیده ، همراهی آسیب مینیسک با سایر صدمات مثل آسیب رباط صلیبی ، آسیب های درمان نشده یا به خوبی درمان نشده ازجمله موارد دیگری است که احتمال بروز آرتروز را باز هم بالاتر می برد.

مطالعات درازمدت نشان داده در جراحی های ترمیمی مینیسک نسبت به برداشتن مینیسک آسیب دیده پیش آگهی بهتری داشته و اثرات کمتری بر بروز آرتروز دارند. با این وجود استراتژی اصلی برای کاهش احتمال آرتروز توجه به سایر عوامل و فاکتورهای قابل تعدیل در ایجاد آرتروز نظیر کاهش وزن یا تقویت عضلات چهارسر رانی است و می توان گفت که رابطه ساییدگی زانو و آسیب مینیسک یک رابطه دو طرفه است؛ بدین معنا که در افراد بزرگسال با آرتروز زانو ریسک آسیب های فرسایشی مینیسک هم  بالاتر است به خصوص در ساییدگی های علامت دار آمار آسیب های فرسایشی مینیسک قابل توجه است ولی آسیب های فرسایشی مینیسک زانو در سنین بالا همیشه ایجاد درد و خشکی قابل توجه نمی کند. در بررسی های تصویربرداری در یک سوم موارد در افراد بالای 50 سال آسیب های مینیسک فرسایشی دیده می شود که در دوسوم موارد بدون علامت است.

پروفسور کامران آزما - متخصص طب فیزیکی و توانبخشی - استاد دانشگاه