سندرم دیسترس در نوزادان / تنفس با زجر!
سلامت رکنا : هر نفسی که فرو می‌رود، ممد حیات است و چون برمی‌آید، مفرح ذات اما هر نفسی راحت فرو نمی‌رود و راحت برنمی‌آید تا مفرح‌ذات باشد.
گاهی نفس تنگ می‌شود و فرح دشوار. کوچک، بزرگ، پیر و نوزاد هم نمی‌شناسد.
به گزارش رکنا ، تنفس اصلی‌ترین عامل زندگی است. زندگی که از همان لحظه‌های اول تولد شکل می‌گیرد اما برای همه نوزادان به یک شکل نیست گاهی ممکن است این تنفس با زجر و سختی همراه باشد. درست مثل نوزادانی که گرفتار سندرم دیسترس تنفسی می‌شوند.
سندرم دیسترس یا همان زجر تنفسی بیماری است که باعث مشکل تنفس در نوزادان تازه متولد شده می‌شود. این سندرم که می‌تواند با عوارض جبران ناپذیری همراه باشد، ممکن است از چند دقیقه تا چند ساعت بعد از تولد نوزادان شروع شود. درباره سندرم دیسترس تنفسی با دکتر اکبر کوشانفر، پزشک متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی صحبت کرده ایم که در ادامه می‌خوانید.
سندرم دیسترس یا زجر تنفسی چیست؟
سندرم دیسترس تنفسی بیشتر در نوزادان نارس دیده می‌شود. ریه‌های نوزاد نارس به‌طور کامل رشد نکرده است. وقتی ریه نوزاد به صورت کامل رشد نمی‌کند، نمی‌تواند سورفکتانت کافی تولید کند. سورفکتانت مسئول باز نگه داشتن کیسه‌های هوایی در ریه است تا نوزاد در زمان تنفس بتواند اکسیژن کافی را وارد ریه‌هایش کند. در نبود سورفکتانت کیسه‌های هوا جمع می‌شوند و این جمع شدن نمی‌گذارد هوای کافی وارد ریه شود و نوزاد به سختی نفس می‌کشد و دچار نفس‌تنگی یا زجر تنفسی می‌شود.
دکتر کوشانفر دراین‌باره می‌گوید: «در 24 روز اول تولد اگر نوزاد دچار مشکل تنفسی شود به آن دیسترس تنفسی یا زجر تنفسی گفته می‌شود. این سندرم ممکن است به دو دلیل به وجود بیاید. دلیل اول اختلالات مادرزادی است که ممکن است این اختلالات در مجاری فوقانی یا تحتانی تنفسی نوزاد باشد که راه‌های درمان جداگانه‌ای دارد.» به گفته دکتر کوشانفر دومین دلیل ابتلای نوزاد به دیسترس تنفسی عفونت‌های میکروبی یا ویروسی است.
دکتر اکبر کوشانفر، متخصص اطفال دراین‌باره می‌گوید: «وقتی نوزاد در روزهای اول تولد دچار بیماری ویروسی شود و این ویروس از مادر یا بقیه بستگان به او سرایت کند و بیماری همراه تب باشد، نوزاد دچار بیماری تنفسی می‌شود.» البته به گفته دکتر کوشانفر اختلالات مادرزادی ربطی به نارس بودن نوزاد ندارد: «ممکن است نوزادی سر وقت به دنیا آمده باشد و همه اندام‌هایش به‌خصوص ریه‌هایش هم کامل باشد اما به دلیل اختلالات مادرزادی دچار دیسترس تنفسی شود. یعنی این اختلالات مادرزادی هیچ ربطی به نارس یا کامل بودن نوزاد ندارد.»
دیسترس تنفسی را چگونه تشخیص بدهیم؟
یک نوزاد سالم به‌راحتی نفس می‌کشد. اگر تعداد نفس‌های نوزاد از حد معمول بالاتر رفت یعنی از 60 تا 70 بار در دقیقه بیشتر شد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید. دکتر کوشانفر دراین‌باره می‌گوید: «نوزاد یک تنفس معمولی دارد، یعنی مادر وقتی فرزندش را شیر می‌دهد یا می‌خواباند.
به‌راحتی می‌تواند متوجه حال خوب او می‌شود. وقتی نوزاد به‌راحتی و بدون هیچ مشکلی سینه مادر را می‌گیرد و شیر می‌خورد، وقتی ویتامین و دیگر مایعاتی که به او داده می‌شود بدون هیچ مشکلی می‌خورد و در بلع مشکلی ندارد، یعنی حالش خوب است و خوشبختانه هیچ مشکل تنفسی وجود ندارد اما وقتی نوزاد از پس شیر خوردن برنمی‌آید و به نفس نفس می‌افتد و سینه‌اش خسخس می‌کند و مدام سرفه می‌کند باید خیلی سریع نوزاد را به یک مرکز پزشکی برسانید تا بتوانند درمان لازم را انجام بدهند.»
علائم این بیماری در هر نوزاد متفاوت است اما مهم‌ترین نشانه‌های سندرم دیسترس تنفسی ؛ بالارفتن تعداد نفس‌های نوزاد، تغییر رنگ پوست نوزاد به آبی یا بنفش، خسخس یا خر خر کردن نوزاد در زمان تنفس یا صدای ناله هنگام نفس کشیدن، کبود شدن دور لب‌ها که نشان‌دهنده این است که نوزاد خوب نفس نمی‌کشد.
چه آزمایش‌هایی لازم است؟
بعد از انتقال کودک به مرکز درمانی آزمایش‌هایی برای تشخیص بیماری انجام می‌شود.
عکس از ریه‌ها
اکو کاردیوگرافی: در این آزمایش فعالیت الکتریکی قلب را ثبت می‌کنند. آریتمی ریتم غیرطبیعی ضربان قلب را نشان می‌دهد تا آسیب‌هایی را که به عضله قلب وارد شده، بررسی کنند. کمبود اکسیژن خیلی سریع می‌تواند به قلب نوزاد آسیب وارد کند.
اندازه‌گیری گازهای موجود در خون نوزاد: در این آزمایش مقدار کم اکسیژن و مقدار زیاد دی‌اکسیدکربن در خون نوزاد اندازه‌گیری می‌شود.
درمان سندرم زجر تنفسی
اولین اقدام برای درمان نوزاد با زجر تنفسی حفظ دمای ایده‌آل بدن و درمان سریع عفونت‌هاست. دکتر کوشانفر دراین‌باره می‌گوید: «برای درمان اول از همه باید ریشه و دلیل را پیدا کنیم. اگر دلیل این بیماری عفونت ویروسی است باید خیلی سریع درمان عفونت‌ها را انجام بدهیم.» به گفته دکتر کوشانفر بعد از پیدا کردن ریشه بیماری باید اکسیژن درمانی انجام داد. در اکسیژن درمانی به نوزادان اکسیژن گرم و مرطوب داده می‌شود.
تمام این مراحل باید در بیمارستان و زیر نظر پزشک متخصص انجام گیرد. پزشک اندازه و میزان اکسیژنی را که باید به نوزاد برسد، تعیین می‌کند. چراکه ورود اکسیژن به بدن نوزاد می‌تواند با عوارض جبران‌کننده‌ای همراه باشد.» نکته مهم در درمان اولیه این است که باید نوزاد را پایدار نگه داشت. یعنی جریان اکسیژن باید به نوزاد وصل باشد بعد از این مرحله در مسیر وریدی سرم قندی و آنتی‌بیوتیک به نوزاد تزریق می‌شود تا به به پایداری نسبی برسد.
سورفکتانت تقویتی
در بعضی روش‌ها در درمان با روش جایگزینی به نوزاد سورفکتانت داده می‌شود. در این روش درمان با یک لوله تنفسی انجام می‌شود و با استفاده از لوله تنفسی سورفکتانت وارد ریه نوزاد می‌شود. وقتی نوزاد سورفکتانت دریافت کرد به نوزاد دستگاه ونتیلاتور وصل می‌کنند. این دستگاه باعث بهبودی نفس‌های نوزاد می‌شود.
دستگاه ونتیلاتور
دستگاه ونتیلاتور یا همان دستگاه تنفس بسته به نیاز نوزاد از سوی پزشک متخصص تجویز می‌شود. اگر سطح دی اکسید کربن در خون نوزاد بیش از اندازه نرمال باشد، اگر اکسیژن سطح خون کم باشد، اگر نوزاد وقفه‌های مداوم در نفس‌هایش داشته باشد و اگر ph خون نوزاد پایین باشد، برای بهبود نوزاد باید از این دستگاه استفاده کرد.
پیشگیری از دیسترس تنفسی ممکن است؟
دکتر کوشانفر معتقد است اگر از اختلالات مادرزادی بگذریم می‌توان از تولد نوزاد نارس جلوگیری کرد. اگر زن باردار در دوران حاملگی مراقبت‌های کافی، معاینه‌ها،آزمایش‌ها و غربالگری‌ها را انجام بدهد و زایمان در زمان مناسب انجام شود، می‌توان از بروز این بیماری جلوگیری کرد. بعضی زنان باردار برای این‌که در زمان مناسب زایمان کنند، باید حتما سزارین شوند.
زایمان در زمان مناسب خطر ابتلا به این بیماری را برای نوزاد کم می‌کند. قبل از زایمان باید تا هفته 39 بارداری ریه‌های نوزاد کاملا رشد کند اگر در روند رشد مشکلی وجود داشته باشد با تمهیداتی که پزشک می‌اندیشد و تزریق چند آمپول به رشد ریه‌ها می‌توان کمک کرد. داروهای کورتیکو استروئید در این مواقع بهترین انتخاب است. این دارو معمولا از بین هفته 24 تا 34 بارداری تجویز می‌شوند.آخرین قیمت های بازار ایران را اینجا کلیک کنید.
ارسال نظر