ui ux چیست؟ / 5 جدول جالب و مفید

به گزارش رکنا، تصور کنید یک کافه دارید. اگر دکوراسیون، رنگ‌ها، میز و صندلی‌ها شیک و جذاب باشند، این UI (رابط کاربری) است. اما اگر مشتریان برای سفارش دادن سردرگم شوند، صندلی‌ها ناراحت باشند یا کارکنان رفتار خوبی نداشته باشند، تجربه خوبی نخواهند داشت، که این مربوط به UX (تجربه کاربری) می‌شود.

همین موضوع برای اپلیکیشن ها، وب‌سایت‌ها و نرم‌افزارها هم صادق است. UI وظیفه دارد ظاهر را زیبا کند، ولی UX باید مطمئن شود که کاربر به راحتی و بدون مشکل می‌تواند از محصول استفاده کند.

UI (رابط کاربری) چیست؟

UI (User Interface) یا رابط کاربری به تمام بخش‌های بصری و تعاملی یک نرم‌افزار، وب‌سایت یا اپلیکیشن گفته می‌شود که کاربر می‌تواند آن‌ها را ببیند و با آن‌ها ارتباط برقرار کند.

به زبان ساده، UI ظاهر کلی یک محصول دیجیتال است، از رنگ‌ها گرفته تا دکمه‌ها، آیکون‌ها، فونت‌ها و چینش عناصر روی صفحه.

عناصر اصلی UI

۱. تایپوگرافی (Typography)

انتخاب فونت مناسب و خوانا

استفاده از اندازه‌های متناسب برای متن‌ها

۲. رنگ‌بندی (Color Scheme)

انتخاب رنگ‌های هماهنگ و جذاب

رعایت کنتراست برای خوانایی بهتر

۳. دکمه‌ها (Buttons) و آیکون‌ها (Icons)

طراحی دکمه‌های واضح و قابل کلیک

استفاده از آیکون‌های معنادار برای راهنمایی کاربر

۴. چینش و فاصله‌ها (Layout & Spacing)

سازماندهی مناسب عناصر روی صفحه

ایجاد فضای خالی کافی برای جلوگیری از شلوغی

۵. تصاویر و انیمیشن‌ها (Images & Animations)

استفاده از تصاویر باکیفیت و متناسب با طراحی

انیمیشن‌های نرم برای بهبود تجربه کاربر

فرم‌ها (Forms) و فیلدهای ورودی (Input Fields)

طراحی فیلدهای ورودی کاربرپسند

نمایش پیام‌های خطا و راهنما برای کاربران

مثال‌هایی از UI خوب و بد

UI خوب:

یک اپلیکیشن که دکمه‌ها و متن‌ها خوانا و مشخص هستند.

سایت دیجی‌کالا که تصاویر واضح و طراحی مرتب دارد.

UI بد:

اپلیکیشنی که دکمه‌های آن خیلی کوچک یا نامرئی است.

سایتی که رنگ‌های نامناسب دارد و متن‌ها خوانا نیستند.

تفاوت UI با UX

UI خوب چه تأثیری دارد؟

یک UI جذاب و اصولی باعث می‌شود کاربران از محصول استفاده کنند، به آن اعتماد داشته باشند و تجربه خوبی داشته باشند. اما اگر UI ضعیف باشد، کاربران سریعاً محصول را ترک می‌کنند.

مثال:

تصور کن یک اپلیکیشن بانکی خیلی شیک طراحی شده باشد، ولی دکمه "انتقال وجه" کوچک و نامرئی باشد. این باعث می‌شود کاربر دچار مشکل شود و از اپلیکیشن ناراضی باشد، حتی اگر طراحی زیبایی داشته باشد.

پس UI زیبا مهم است، اما نباید کاربردی بودن را فدای طراحی کرد.

UX (تجربه کاربری) چیست؟

UX (User Experience) یا تجربه کاربری به احساسات، راحتی و کارایی کاربر هنگام استفاده از یک محصول دیجیتال (مثل اپلیکیشن، وب‌سایت یا نرم‌افزار) گفته می‌شود. UX فقط درباره ظاهر یک محصول نیست، بلکه شامل همه چیزهایی است که روی تجربه کاربر تأثیر می‌گذارند، مثل سرعت، راحتی، دسترسی‌پذیری و ساده بودن فرآیندها.

به زبان ساده، UX یعنی چقدر استفاده از یک محصول راحت و لذت‌بخش است.

عناصر اصلی UX

مثال‌هایی از UX خوب و بد

UX خوب:

فرم ثبت‌نام کوتاه و سریع که فقط اطلاعات ضروری را می‌پرسد.

اپلیکیشنی که منوهای ساده دارد و کاربر به راحتی به بخش‌های مختلف دسترسی دارد.

UX بد:

سایتی که برای پیدا کردن اطلاعات نیاز به کلیک‌های زیاد دارد.

اپلیکیشنی که پیام‌های خطای نامفهوم نمایش می‌دهد.

UX خوب چه تأثیری دارد؟

باعث می‌شود کاربران راحت‌تر از محصول استفاده کنند.

میزان رضایت کاربران را افزایش می‌دهد.

کاربران را به استفاده مجدد از محصول تشویق می‌کند.

مثال:

یک فروشگاه آنلاین با UX خوب، به کاربران اجازه می‌دهد سریع محصول را پیدا کنند، به راحتی مقایسه کنند و بدون مراحل پیچیده خرید خود را تکمیل کنند.

تفاوت‌های اصلی بین UI و UX

ترکیب UI و UX در یک محصول خوب

برای اینکه یک محصول دیجیتال موفق باشد، UI و UX باید مکمل هم باشند. UI باعث می‌شود محصول زیبا و جذاب باشد، ولی UX تضمین می‌کند که کاربر بتواند راحت و بدون مشکل از آن استفاده کند.

چطور UI و UX در یک محصول خوب ترکیب می‌شوند؟

نمونه‌های موفق ترکیب UI و UX

اینستاگرام:

UI: ظاهر مینیمال، آیکون‌های ساده و خوانا

UX: پست‌گذاری آسان، تعامل سریع با کاربران، پیشنهادات هوشمند

اپلیکیشن‌های بانکی:

UI: طراحی مرتب و آیکون‌های واضح

UX: انتقال وجه سریع، نمایش موجودی بدون مراحل اضافی

نقش طراحان UI و UX در یک پروژه

طراحان UI و UX هر دو برای ایجاد یک تجربه کاربری عالی کار می‌کنند، اما وظایف و نقش‌های آن‌ها متفاوت است. در یک پروژه موفق، این دو نقش در کنار هم کار می‌کنند تا هم ظاهر محصول جذاب باشد و هم کاربر بتواند به‌راحتی از آن استفاده کند.

مقایسه نقش‌های طراح UI و UX

وظایف طراح UI

طراحی ظاهر صفحات وب‌سایت یا اپلیکیشن

انتخاب ترکیب رنگی و تایپوگرافی مناسب

طراحی آیکون‌ها، دکمه‌ها و سایر عناصر گرافیکی

رعایت هماهنگی و استانداردهای طراحی

ایجاد یک رابط کاربری جذاب و کاربرپسند

وظایف طراح UX

تحقیق درباره نیازهای کاربران

طراحی مسیر کاربری (User Flow)

انجام تست‌های کاربری و بهبود تجربه کاربر

بررسی مشکلاتی که باعث کاهش رضایت کاربران می‌شود

ایجاد فرآیندهای ساده و قابل فهم برای کاربران

چرا همکاری این دو نقش مهم است؟

UI بدون UX: یک وب‌سایت زیبا اما غیرکاربردی خواهد بود.

UX بدون UI: یک سایت ساده اما بدون جذابیت بصری خواهد بود.

نتیجه: ترکیب درست UI و UX باعث می‌شود یک محصول هم زیبا باشد و هم راحت و کاربردی!