فیشر یا شقاق مقعدی چیست؟
رکنا: شقاق مقعدی یا فیشر مقعدی (Anal Fissure) یک پارگی یا زخم طولی در پوشش داخلی کانال مقعد است که معمولا باعث درد شدید و خونریزی هنگام دفع مدفوع می‌شود.
به گزارش رکنا، شقاق مقعدی یا فیشر مقعدی یک ترک یا زخم کوچک در پوشش داخلی کانال مقعد است که می‌تواند باعث درد و خونریزی در هنگام دفع مدفوع شود. این مشکل معمولاً به دلیل یبوست مزمن، اسهال شدید، زایمان، یا وارد آمدن فشار زیاد به مقعد ایجاد می‌شود.
علائم شقاق مقعدی
درد شدید هنگام دفع مدفوع، که ممکن است تا ساعت‌ها پس از آن ادامه یابد.
وجود خون روشن روی دستمال توالت یا در مدفوع.
احساس سوزش یا خارش در ناحیه مقعد.
یک ترک یا زخم قابل مشاهده در اطراف مقعد.
وجود یک زائده کوچک (اسکین تگ) در کنار زخم، در موارد مزمن.
علل ایجاد شقاق مقعدی
یبوست مزمن و دفع مدفوع سفت.
اسهال مکرر که باعث تحریک مقعد می‌شود.
زایمان طبیعی.
بیماری‌های التهابی روده مانند کرون.
عادات بد تغذیه‌ای و مصرف کم فیبر.
درمان شقاق مقعدی
روش‌های خانگی:
مصرف غذاهای پرفیبر (میوه، سبزیجات، غلات کامل).
نوشیدن آب فراوان.
استفاده از حمام نشسته با آب گرم برای کاهش درد و التهاب.
استعمال پمادهای موضعی مثل لیدوکائین یا نیتروگلیسیرین.
مصرف ملین‌های ملایم برای جلوگیری از یبوست.
درمان پزشکی:
استفاده از کرم‌های تجویزی مانند نیتروگلیسیرین یا بلوک‌کننده‌های کانال کلسیم برای کاهش اسپاسم.
تزریق بوتاکس در عضله مقعدی برای کاهش فشار.
در موارد شدید، جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی برای کاهش تنش عضلانی و بهبود زخم.
پیشگیری از شقاق مقعدی
داشتن رژیم غذایی سالم و پر فیبر.
اجتناب از نشستن طولانی‌مدت در توالت.
ورزش منظم برای بهبود حرکات روده.
کنترل یبوست و اسهال.
اگر شقاق مقعدی بیش از ۶ هفته طول بکشد یا درمان‌های خانگی مؤثر نباشند، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.
انواع شقاق مقعدی
این عارضه می‌تواند به دو نوع تقسیم شود:
شقاق حاد: تازه ایجاد شده و معمولاً طی چند هفته (حداکثر ۶ هفته) با درمان‌های خانگی و دارویی بهبود می‌یابد.
شقاق مزمن: اگر شقاق بیش از ۶ هفته طول بکشد یا مکرراً عود کند، مزمن محسوب می‌شود و ممکن است نیاز به درمان‌های پیشرفته‌تری مانند تزریق بوتاکس یا جراحی داشته باشد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر علائم بیش از ۶ هفته ادامه داشته باشد (شقاق مزمن شود).
اگر خونریزی شدید یا مکرر مشاهده شود.
اگر درد بسیار شدید باشد و با درمان‌های خانگی بهبود نیابد.
اگر همراه با سایر علائم مانند تب، کاهش وزن غیرعادی یا تغییر ناگهانی در عادات روده باشد.
شقاق مقعدی یک مشکل شایع ولی قابل درمان است. در بسیاری از موارد، با تغییر سبک زندگی و درمان‌های ساده، بهبود می‌یابد. اما در موارد شدید، ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی یا جراحی داشته باشد. رعایت رژیم غذایی مناسب و پیشگیری از یبوست، بهترین راهکار برای جلوگیری از بروز این مشکل است.
سوالات متداول درباره شقاق مقعدی (فیشر مقعدی)
۱. آیا شقاق مقعدی خود به خود خوب می‌شود؟
بله، بسیاری از موارد شقاق حاد (کمتر از ۶ هفته) با درمان‌های خانگی و تغییر سبک زندگی طی چند هفته بهبود می‌یابد. اما شقاق مزمن ممکن است نیاز به درمان‌های پزشکی داشته باشد.
۲. آیا شقاق مقعدی خطرناک است؟
در بیشتر موارد خطرناک نیست، اما اگر درمان نشود، می‌تواند مزمن شده و باعث درد شدید، عفونت، و نیاز به جراحی شود.
۳. بهترین پماد برای شقاق مقعدی چیست؟
پمادهای موضعی مؤثر شامل:
لیدوکائین (بی‌حس‌کننده‌ی موضعی) برای کاهش درد
نیتروگلیسیرین یا دیلتیازم برای کاهش اسپاسم عضلات مقعد
هیدروکورتیزون برای کاهش التهاب (فقط برای مدت کوتاه)
۴. آیا شقاق مقعدی باعث سرطان می‌شود؟
خیر، شقاق مقعدی به سرطان تبدیل نمی‌شود. اما اگر زخم بهبود نیابد یا خونریزی مکرر داشته باشید، باید از نظر بیماری‌های دیگر مانند سرطان روده بررسی شوید.
۵. آیا شقاق مقعدی مسری است؟
خیر، این بیماری ناشی از فشار یا آسیب به مقعد است و به دیگران منتقل نمی‌شود.
۶. چطور می‌توان از شقاق مقعدی جلوگیری کرد؟
با رعایت موارد زیر:
مصرف فیبر کافی
نوشیدن آب زیاد
جلوگیری از یبوست و اسهال
پرهیز از نشستن طولانی در توالت
داشتن فعالیت بدنی منظم
۷. آیا شقاق مقعدی نیاز به جراحی دارد؟
در موارد شدید و مزمن که به درمان‌های دیگر پاسخ نمی‌دهد، جراحی اسفنکتروتومی داخلی جانبی توصیه می‌شود. این روش بسیار مؤثر است و درصد موفقیت بالایی دارد.
۸. آیا می‌توان با شقاق مقعدی ورزش کرد؟
بله، اما باید از ورزش‌های شدید که به ناحیه مقعد فشار وارد می‌کنند (مانند وزنه‌برداری) پرهیز کنید. ورزش‌های سبک مانند پیاده‌روی و یوگا مفید هستند.
۹. آیا نشستن طولانی روی صندلی باعث شقاق می‌شود؟
نشستن طولانی‌مدت (به‌ویژه روی سطوح سفت) می‌تواند فشار بر مقعد را افزایش داده و بهبود شقاق را به تأخیر بیندازد. بهتر است هر ۳۰ تا ۶۰ دقیقه از جای خود بلند شوید و کمی حرکت کنید.
۱۰. آیا تغذیه در بهبود شقاق تأثیر دارد؟
بله، مصرف غذاهای پرفیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل و نوشیدن آب کافی به جلوگیری از یبوست و کاهش فشار روی مقعد کمک می‌کند. همچنین باید از غذاهای تند، پرادویه و کافئین پرهیز کنید.
۱۱. آیا شقاق مقعدی در کودکان هم رخ می‌دهد؟
بله، شقاق مقعدی در کودکان به دلیل یبوست شایع است. معمولاً با اصلاح رژیم غذایی و افزایش مصرف مایعات درمان می‌شود.
۱۲. آیا می‌توان در دوران بارداری و شیردهی از درمان‌های شقاق استفاده کرد؟
بیشتر درمان‌های خانگی ایمن هستند. اما قبل از استفاده از کرم‌ها و داروهای موضعی مانند نیتروگلیسیرین یا بوتاکس، باید با پزشک مشورت کنید.
ارسال نظر