خداحافظی با کامیون پنجاه سال پیش

پیش از این نیز سردار کمال هادیانفر در اردیبهشت امسال نسبت به رشد تلفات تصادفات جاده‌ای هشدار داد. وی از رسانه‌ها، دولت و مجلس خواست در زمینه کاهش تصادفات وارد شوند. هادیانفر می‌گوید: «تا وقتی که خودرو ناایمن، جاده ناایمن و راننده بی توجه است، باید نگران تصادفات بود.» این مقام مسئول اخطار داد در صورت بی‌توجهی به این وضعیت آمار کشته‌‌های تصادفات به ۲۰ تا ۲۱ هزار نفر خواهد رسید. فروردین سال ۱۴۰۱، وی در گفت‌و گوی دیگری علت ۸۲ درصد از تصادفات را سرعت و سبقت، عدم توجه به جلو، خستگی و خواب عنوان کرد.

به نظر می‌رسد پلاک نشدن کامیون تولیدی ایران خودرو، آغاز سخت‌گیری پلیس راهور برای ایمن سازی خودروها باشد. چرا که برخی خودروسازها همچنان دیزل‌هایی با تکنولوژی پنجاه سال قبل تولید می‌‎کنند و این خودروهای تجاری از فناوری‌های روز دنیا بهره‌ای نبرده اند. امروزه فناوری‌هایی نظیر LDWS، AEBS، FCWS و رهیاب‌های هوشمند از امکانات ضروری خودروهای تجاری برای تردد ایمن در جاده‌ها هستند بنابراین مجلس و دولت باید از پلیس راهور حمایت کنند تا از این پس دیزل‌هایی با تکنولوژی چند دهه پیش، اجازه شماره گذاری نداشته باشد.

پلیس راهور پس از فشار افکار عمومی، رشد آمار تلفات جاده‌ای و خسارات مادی و روانی بسیاری که ناشی از تصادفات به جامعه تحمیل می‌شود، تصمیم به برخورد قاطع با خودروسازانی گرفته که تولید آنها از نظر ایمنی و رفاه راننده نمره قابل قبولی نگرفته‌اند. ایران خودرو دیزل در سایه حمایت نهادهای نظارتی، محصولات خود را با تکنولوژی نیم قرن پیش روانه بازار می‌کند. برای نمونه این خودروساز در طول چند دهه علیرغم پیشرفت‌های شگرفت فناوری‌های ترمز خودروهای تجاری، همچنان از همان ترمزهای نیم قرن پیش استفاده می‌کند و این در شرایطی است که برخی از رقبای این خودروسازی در بخش خصوصی، دائما در حال به روز رسانی خود هستند اما تا پیش از تصمیم اخیر پلیس راهور مبنی بر شماره گذاری نشدن محصول تجاری ایران خودرو، هیچ تفاوتی بین خودروسازی که محصول ایمن تولید می‌کند با کسی نسبت به ایمن سازی بی‌توجه بود، وجود نداشت.

چنانچه پلیس راهور از مواقع خود عقب ننشیند می‌توان انتظار داشت در یک بازه زمانی معقول ناوگان تجاری کشور نوسازی شود و روند تلفات جاده‌ای نیز کاهشی شود.

فناوری‌هایی مانند «هشدار حرکت بین خطوط LDWS» که به راننده نسبت به حرکت در مسیر درست هشدار می‌دهد تا حد قابل توجهی از انحراف خودرو به مسیرهای غیرمجاز جلوگیری کند.

به همین ترتیب فنّاوری‌هایی نظیر «دستگاه ترمز اضطراری هوشمند AEBS» که با محاسبه سرعت خودرو و فاصله آن با مانع راننده را متوجه مخاطرات می‌کند و در صورت بی‌توجهی او همه ترمزها خودرو تا توقف کامل خودرو فعال می‌شوند. بنابراین با این سامانه حتی در صورت «عدم توجه به جلو» راننده، از احتمال بروز یا شدت حادثه کاسته می‌شود. در ادامه می‌توان به «سیستم هشدار برخورد از جلو FCWS» نیز اشاره کرد که به عنوان ابزاری کمکی در کاهش تصادفات جاده‌ای موثر است.

ناگفته نماند از بنز در محصول ایران خودرو دیزل تنها یک لوگوی پلاستیکی باقی مانده و این خودروساز هیچ تلاشی نکرده خود را به تکنولوژی روز شرکت بنز نزدیک کند. در حالیکه بنز، محصولات تجاری خود را با بالاترین استاندارد ایمنی و کمترین آلایندگی تولید می‌کند و حتی به سمت تولید تجاری‌های برقی می‌رود اما ایران خودرو دیزل، همچون کشورهای توسعه نیافته آفریقایی همان واگن هود پنج دهه پیش را بدون هیچ تغییری عرضه می‌کند که از مخاطرات بالقوه جاده‌های کشور هستند.

اقدام پلیس برای جلوگیری از خودروی غیراستاندارد شایسته تقدیر است اما عقب ماندگی بخش دولتی از تکنولوژی روز دنیا به دلیل مشکلات ریشه‌ای مدیریت این بخش است و پلیس سهم اندکی در این مقوله دارد. کافیست سطح تکنولوژی محصولات تجاری ایران خودرو دیزل با بخش خصوصی مانند ماموت، بهمن دیزل، آرین دیزل، شایان و… مقایسه کنید تا مشخص شود، مدیریت دولتی این مجموعه‌ها در سایه حمایت نهادهای نظارتی چگونه باعث وارد آمدن خسارات جانی و مادی به ایران می‌شود.