مرگ خاموش 6 معدنچی در تونل گاز طزره دامغان

سید محمدعلی حسینی درباره علت و جزئیات حادثه مرگبار معدن رزمجاه طزره دامغان گفت: در جریان تولید زغال کیسه‌های گازی محبوس و تحت فشار در لایه‌های زمین شکل می‌گیرد و این کیسه‌های گازی در هنگام استحصال زغال‌سنگ ممکن است آسیب دیده و سبب انفجار شود که پدیده گس پلاست را شامل می‌شود.

وی افزود: روز حادثه یعنی ۱۲ شهریور بازرسان با حضور یافتن در تونل در شیفت یک کاری (صبح) متوجه می‌شوند که درصدی از گاز داخل تونل و زیر کارگاه استخراج به نوعی بالا رفته است که استخراج تعطیل می‌شود و نیروهای تهویه ونتیلاتور (مکنده) معکوس را کار می‌گذارند تا جریان تهویه رفت و برگشت صورت گیرد. ساعت ۱۵ کارگران به همراه بازرس ایمنی و گازسنج وارد کارگاه می‌شوند و تا شش و نیم کار شیفت دوم را انجام می‌دهند که در این فاصله زمانی بازرس ایمنی در کارگاه بوده و هیچ گازی وجود نداشته و شرایط عادی بوده است و در نتیجه استادکار و بازرس برای نوشتن گزارش از تونل خارج می‌شوند و دقیقاً پایان شیفت کاری دوم نیز از همین ساعت رقم می‌خورد.

حسینی همچنین بیان کرد: استاد کار و بازرس ۳۰۰ متر از محل حادثه دور شده و 6 نفر نیز در تونل باقی مانده بودند که به محض ورود به تونل کا ۵ صدای انفجار شنیده شد و در نتیجه هر دو نفر بازگشتند که با دی‌اکسیدکربن و دود مواجه شدند.

وی با بیان اینکه کپسول خود نجات نیز در کارگاه وجود داشته و حتی تعداد آن دو برابر افراد نیز بوده است تأکید کرد: هر کپسول 6 ساعت به افراد اکسیژن می‌دهد تا فرایند نجات انجام گیرد. بازرس و استادکار نیز حادثه را بلافاصله اطلاع می‌دهند و اولین گروه امدادی ساعت هفت وارد تونل می‌شود و این کمتر از ۱۵ دقیقه بعد از حادثه است.

مدیر ایمنی البرز شرقی بیان کرد: دو نفر از این گروه امداد تا زیر کارگاه هم می‌رسند و حتی نخستین جنازه را هم می‌بینند که تنها جنازه روی خاک محسوب می‌شد و متعلق به ابوالفضل غنایی بود اما به دلیل گاز بالای دی‌اکسیدکربن نمی‌توانند بمانند و کاری کنند چرا که میزان گاز ۹۰۰ پی‌پی‌ام بوده در صورتی که حداکثر آن ۳۵ پی‌پی‌ام محسوب می‌شود.

حسینی افزود: علت فوت این کارگران بیشتر موج ضربه انفجار و تنفس دی‌اکسیدکربن بوده البته نظریه پزشکی قانونی در این امر مستند است اما این معدنچیان در مواجهه با دی‌اکسیدکربن دچار مرگ خاموش شدند که نجات آنها در وقت طلایی سه دقیقه‌ای امکان‌پذیر بوده است. شرکت بلافاصله بعد از شنیدن خبر انفجار، کمیته مدیریت بحران شکل داد و تمام تیم‌های نجات از همه معادن به سمت طزره فراخوانده شدند و یک گروه نیز از معدن تخت مینودشت به این منطقه اعزام شد که ساعت ۱۲ شب به طزره رسیدند.

تجمع گازها

حسینی با بیان اینکه آوار سه الی چهار تنی مسیر تونل را بسته بود، ابراز کرد: تا اینجا گاز با تهویه صورت گرفته به ۵۰ پی‌پی‌ام کاهش یافته است، تیم آواربرداری ساعت سه صبح وارد کار شدند و اجساد را بیرون کشیدند.

وی درباره نظریه نهایی کارشناسی مجموعه البرز شرقی می‌گوید: هر چه رخ داده در همان دقایق پایانی بوده است. ما مدعی هستیم که کیسه گازی در همین فاصله ترکیده و باعث تزریق حجم عظیم گاز زیر دویل و بالاتر شده است. سه کارگر ۶۰ متر مسیر را پایین آمده و حتی خود را به بونکر رساندند و دو متری تونل پشت سر هم به حالت نشسته فوت کردند و این نشان می‌دهد که گاز تزریق شده، همزمان لوکوموتیو زیر کارگاه بوده و جرقه‌ای رخ داده است. علت این جرقه هم می‌تواند برخورد واگن‌ها با هم باشد یا حتی ممکن است برخورد یک سنگ روی ریل هم سبب جرقه شده باشد. این پدیده قطعاً حادثه بوده است.

آژیر خطر به صدا در نیامد

محمدحسین بصیری، کارشناس حوزه معدن درباره این حادثه گفته است که دستگاه‌هایی برای سنجش غلظت گاز متان در تونل‌ها گذاشته می‌شود. اگر غلظت گاز متان از یک حدی بالاتر رفت آژیر خطر این دستگاه‌ها به صدا در می‌آید و کارگران باید بلافاصله معدن را تخلیه کنند.

اگر هر ضعفی در این موارد وجود داشته باشد و دستگاه‌ها کار نکند یا رعایت ایمنی نداشته باشد و یا تهویه مناسب نداشته باشند هر کدام می‌تواند دلیل انفجار باشد. در این حادثه شنیده‌ها حاکی است دستگاه هشداردهنده از کار افتاده بود از این‌رو، آژیر خطر زده نشده است.

قربانیان انفجار معدن

در این حادثه بهروز افروز، قربانعلی کمال، حسین غزائیان، حمید ایزدی، ابوالفضل غنایی و محمد نعیمی‌صفت که از معدنچیان با سابقه و اهل دامغان و شاهرود بودند جان باختند.