طرح های فناورانه وزارت نفت به دانشگاهها و مراکز علمی واگذار شد

پس از یکسال، این روند همکاری با دانشگاه‎ها در وزارت نفت ابعاد تازه‎تری پیدا کرد و در اواخر سال ٩٤ به امضای ١٢ توافقنامه همکاری برای انجام طرح‎های اولویت‎دار حوزه پایین دست میان مدیران عامل سه شرکت اصلی تابعه وزارت نفت (شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران، شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده های نفتی ایران و شرکت ملی گاز ایران) با دانشگاه‎ها و مراکز تحقیقاتی منتخب منتهی شد. بر این اساس، چهار طرح مطالعاتی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران شامل متانول، الفین، پروپیلین و کاتالیست‎های پلی‎الفین به ترتیب به دانشگاه‎های شیراز، تربیت مدرس، پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران و صنعتی امیرکبیر سپرده شد. همچنین مطالعه پنج طرح شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی شامل طرح ارتقای نفت سنگین و باقیمانده‌های سنگین، ایزومریزاسیون نفتای سنگین، تبدیل کاتالیستی نفتا (CCR)، گوگردزدایی از نفتا و میان‎تقطیر (HDS) و هیدروکراکینگ به ترتیب به دانشگاه‎های تهران، شیراز، صنعتی امیرکبیر، صنعتی شریف و صنعتی اصفهان واگذار شد. سه طرح شرکت ملی گاز ایران نیز شامل طرح‎های گاز طبیعی مایع، ال‎ان‎جی، تصفیه و شیرین‎سازی و توربین‎های گازی و اندازه‌گیری هوشمند در این مراسم به دانشگاه‎های تهران، پژوهشگاه صنعت نفت و دانشگاه علم و صنعت و شرکت OTC سپرده شد.

این اقدام صنعت نفت از جهات بسیاری قابل تحسین بود و هست:

**مجموع این قراردادها و موافقتنامه ها موید یک واقعیت است: تاکید وزارت نفت بر پیوند صنعت و دانشگاه. به جرات می توان گفت اقدام وزارت نفت در امضای قراردادها و توافقنامه‎های همکاری با دانشگاه‎ها، شعار پیوند صنعت و دانشگاه را عینیت بخشید و وزارت نفت را از این حیث در میان وزارتخانه‎ها پیشتاز کرد.  

**امضای قراردادهای همکاری شرکت ملی نفت ایران با دانشگاه‎ها و مراکز تحقیقاتی، اقدامی هدفمند بود. ازدیاد برداشت از ابتدای آغاز به کار دولت یازدهم به عنوان یکی از اولویت‎های اصلی صنعت نفت مطرح شد و قراردادهای شرکت ملی نفت با دانشگاه‎ها نیز با هدفگذاری افزایش ضریب بازیافت از مخازن نفتی، همین مسیر را طی کرد. به عبارت دیگر وزارت نفت برای بهتر شدن حال و روز بازیافت از مخازن تنها به تدوین مدل جدید قراردادی و فراهم شدن شرایط برای انتقال فناوری های روزآمد اکتفا نکرده بلکه توان علمی و تحقیقاتی کشور را نیز در این مسیر بکار گرفته است.

**عده‎ای که تمام تیرهایشان در مقابله با قراردادهای جدید نفتی به سنگ خورده بود، در هجمه‎ای متفاوت شمشیر را از رو بستند که اجرای این مدل قراردادی و پای کار آمدن شرکت‎های خارجی به معنی پایان همکاری با دانشگاه‎ها و مراکز تحقیقاتی داخلی است. این تیر هم به سنگ خورد. وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران تاکید کردند دانشگاه‎ها، مشاور دائمی میدان‎ها به شمار می‎روند و در روند اجرای مدل جدید قراردادهای نفتی در کنار پیمانکار داخلی یا خارجی میدان به طور ثابت نقش‎آفرینی خواهند کرد.

**وزارت نفت همواره تاکید کرده است دانشگاه‎ها باید انستیتوهای تحقیقاتی راه‎اندازی کنند و از تمام توان موجود خود برای مطالعات فناورانه مخازن در بخش بالادست و مباحث پژوهشی مربوط به بخش پایین‎دست بهره‎مند شوند؛ تاکیدی که بی‎نتیجه نماند و حالا تنها در قالب توافقنامه‎های بخش پایین دست نفت، راه اندازی ١٢ انستیتوی تحقیقاتی کلید خورده است. این قراردادها و توافقنامه‎ها شرایط را برای همکاری دانشگاه‎ها با یکدیگر نیز مساعد کرده است به‎طوری‎که هم اکنون نمایندگان دانشگاه‎های طرف قرارداد شرکت ملی نفت ایران، جلسات مشترکی را با هدف هم‎افزایی در روند کار برگزار می‎کنند و تجاربشان را با هم به اشتراک می‎گذارند.  

**هفتمین دوره جشنواره پژوهش و فناوری صنعت نفت در پیش است و شنیده‎ها حاکی از آن است که در این جشنواره از شرکت ملی نفت ایران به دلیل راهبری قراردادهای همکاری با دانشگاه‎ها تجلیل می‎شود. الحق والانصاف هم پیش بردن چنین قراردادهایی، آن هم در جامعه‎ای که پژوهش و فناوری هنوز در آن مهجور مانده و به جایگاه واقعی خود دست نیافته، کار آسانی نیست. امید است این اقدام وزارت نفت، الگویی برای تعامل هر چه بیشتر دیگر وزارتخانه‎ها با موسسه‎های علمی و تحقیقاتی و تداوم بهره‎مندی از قابلیت‎های پژوهشی کشور باشد.