با وجود رشد بی‌سابقه مصرف، صنعت برق از فروپاشی شبکه جلوگیری کرد / اصفهان؛ پیشتاز توسعه نیروگاه‌های خورشیدی در کشور

میزگرد «ناترازی انرژی: چالش امروز، راهکار فردا» با هدف بررسی وضعیت انرژی استان اصفهان برگزار شد. در این نشست، احمدرضا صافی، رئیس هیأت‌مدیره سندیکای برق اصفهان، داوود قاسمی، سخنگوی صنعت برق استان، عبدالرسول احمدی، رئیس گروه فنی انرژی فولاد مبارکه و مدیرعامل شرکت صناپ، و محسن محمدی، عضو شورای انرژی استان که اجرای نشست را نیز بر عهده داشت، حضور داشتند.

در این میزگرد، علاوه بر تحلیل چالش‌های پیش‌رو، سیاست‌ها و برنامه‌های کلان استان در زمینه توسعه زیرساخت‌های برق، بهره‌گیری بهینه از منابع موجود و حمایت از صنایع برای ارتقای بهره‌وری انرژی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.

داوود قاسمی، سخنگوی صنعت برق استان اصفهان، در گفت‌وگو با خبرنگاران با تشریح جزئیات این عملکرد، از چالش‌های ناترازی و برنامه‌های آینده برای توسعه انرژی‌های پاک سخن گفت.

سخنگوی صنعت برق استان اصفهان گفت: سال گذشته با وجود اینکه پیک مصرف برق کشور به ۸۰ هزار مگاوات رسید و ظرفیت واقعی تولید تنها حدود ۶۲ هزار مگاوات بود، صنعت برق با اجرای برنامه‌های مدیریت مصرف و توسعه نیروگاه‌ها مانع فروپاشی شبکه شد. 

در حالی‌که ایران تابستانی کم‌سابقه را از نظر تقاضای انرژی پشت سر گذاشت، صنعت برق کشور توانست با اجرای سیاست‌های دقیق مدیریت مصرف و توسعه نیروگاه‌های حرارتی و خورشیدی، از فروپاشی شبکه سراسری جلوگیری کند. 

رکورد بی‌سابقه مصرف برق در کشور

به گفته قاسمی، سال گذشته کشور یکی از سنگین‌ترین تابستان‌های خود را از نظر مصرف انرژی تجربه کرد.

وی در این خصوص اظهار داشت: پیک مصرف برق به حدود ۸۰ هزار مگاوات رسید، در حالی‌که ظرفیت تولید واقعی تنها بین ۶۱ تا ۶۲ هزار مگاوات بود. این اختلاف ۱۸ هزار مگاواتی به معنای ناترازی جدی در شبکه بود و اگر برنامه‌های پیشگیرانه اجرا نمی‌شد، فروپاشی شبکه دور از انتظار نبود.

سخنگوی صنعت برق استان اصفهان افزود: وزارت نیرو معمولاً بر مبنای نرخ رشد مصرف کمتر از پنج درصد برنامه‌ریزی می‌کند، اما در سال گذشته رشد مصرف به حدود ۸.۹ درصد رسید؛ رقمی که نه‌تنها از میانگین جهانی بیشتر است بلکه توان برنامه‌ریزی معمول را نیز تحت تأثیر قرار داد.

قاسمی معتقد است: این رشد غیرمنتظره ناشی از توسعه بی‌رویه دستگاه‌های سرمایشی، تغییر الگوهای مصرف خانگی، و ضعف استانداردهای ساختمان‌سازی در کشور است.

فرکانس ۵۰ هرتز؛ مرز باریک میان پایداری و بحران

وی توضیح  داد: در نظام برق‌رسانی، پایداری شبکه به فرکانس ۵۰ هرتز وابسته است. هرگونه کاهش در این عدد، نشان‌دهنده افزایش مصرف و فشار بر شبکه است.گر فرکانس به زیر ۴۹.۲ هرتز برسد، زنگ خطر به صدا درمی‌آید. در چنین شرایطی رله‌های حفاظتی به‌صورت خودکار وارد عمل می‌شوند تا از فروپاشی شبکه جلوگیری کنند.

قاسمی ادامه داد: در تابستان گذشته چندین مرتبه هشدار فرکانسی در برخی استان‌ها فعال شد، اما با اجرای «۳۶ بسته مدیریت مصرف» از سوی وزارت نیرو، توانستیم از بحران عبور کنیم؛ این بسته‌ها شامل اقدامات گسترده‌ای از جمله تبلیغات فرهنگی، نصب کنتورهای هوشمند، تفکیک تعرفه‌ها بر اساس ساعات اوج مصرف و کنترل هوشمند بار صنایع بود.

افزایش ظرفیت تولید، اما با چالش راندمان

وی با بیان اینکه،با وجود تلاش‌ها برای توسعه ظرفیت تولید، صنعت برق کشور همچنان با محدودیت‌های جدی روبه‌رو است گفت: امسال ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی کشور حدود سه تا چهار هزار مگاوات افزایش یافت، اما به دلیل کاهش ۵۰ تا ۶۰ درصدی تولید نیروگاه‌های برق‌آبی، این افزایش صرفاً اثر جبرانی داشت و ناترازی همچنان پابرجا ماند.

سخنگوی صنعت برق استان اصفهان ادامه داد: طبق آمارهای رسمی، در سال جاری پیک مصرف حدود ۷۸ هزار مگاوات و ظرفیت تولید حدود ۶۴ هزار مگاوات بوده است. به این ترتیب، ناترازی از ۱۸ هزار مگاوات سال قبل به حدود ۱۴ هزار مگاوات کاهش یافته که بخشی از آن نتیجه اجرای طرح‌های مدیریت مصرف بوده است.

نیروگاه‌های قدیمی و راندمان پایین؛ چالش پنهان صنعت برق

وی با اشاره به ظرفیت اسمی ۹۵هزار مگاواتی نیروگاه ها در ایران گفت: «تولید واقعی» به مراتب کمتر از این عدد است؛ میانگین عمر نیروگاه‌های کشور بین ۴۰ تا ۵۰ سال است و راندمان آن‌ها حدود ۳۷ تا ۳۸ درصد. این رقم در مقایسه با استاندارد جهانی که بالای ۵۰ درصد است، پایین محسوب می‌شود.

قاسمی افزود: در کنار این، نیروگاه‌های خورشیدی نیز با راندمان کمتر از ۲۵ درصد فعالیت می‌کنند و نیروگاه‌های برق‌آبی به‌دلیل خشکسالی، به شدت آسیب دیده‌اند. در نتیجه، ترکیب انرژی کشور همچنان متکی به سوخت‌های فسیلی باقی مانده است.

راه نجات؛ کاهش مصرف و اصلاح ساختاری

قاسمی تأکید کرد: برای رفع ناترازی تنها دو مسیر وجود دارد؛ یا باید تولید برق را افزایش دهیم، یا مصرف را کاهش دهیم.

وی با اشاره به اینکه حدود ۴۰ درصد برق کشور صرف سیستم‌های سرمایشی می‌شود، پیشنهاد داد: با اصلاح استانداردهای ساختمان‌سازی، این رقم به نصف کاهش یابد. به گفته وی، مسئولیت ناترازی تنها بر دوش وزارت نیرو نیست، بلکه بخش‌هایی چون شهرسازی، صنعت ساختمان و حتی بانک‌ها نیز باید نقش خود را در مدیریت انرژی ایفا کنند.

در حالی‌که بسیاری از کشورهای جهان با شتاب به سمت انرژی‌های پاک حرکت می‌کنند، سهم انرژی‌های تجدیدپذیر در ایران هنوز کمتر از چهار درصد است.

سخنگوی صنعت برق استان اصفهان با اشاره به سهم ناچیز انرژی‌های تجدیدپذیر؛ به عنوان فرصت بزرگ از دست‌رفته گفت : در حال حاضر ظرفیت نیروگاه‌های خورشیدی کشور حدود ۲۳۰۰ مگاوات است، در حالی‌که کشوری مانند آلمان با تابش بسیار کمتر، ۵۵ درصد برق خود را از انرژی خورشیدی تأمین می‌کند.

با این حال، وی استان اصفهان را پیشرو در این حوزه دانست و تصریح کرد: در حال حاضر ۳۲۰ مگاوات برق خورشیدی در استان تولید می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال این رقم به ۶۰۰ مگاوات برسد. هدف‌گذاری ما تا پایان سال ۱۴۰۷، رسیدن به ۵۶۰۰ مگاوات ظرفیت نیروگاه خورشیدی در استان است.

وی ادامه داد: طبق اعلام توانیر، تاکنون حدود ۲۵۰ هزار دستگاه ماینر در کشور شناسایی شده و سهم استان اصفهان حدود ۸ هزار دستگاه است. هر ماینر به طور متوسط ۲ تا ۳ کیلووات برق مصرف می‌کند، معادل مصرف یک کولر گازی روشن در تمام شبانه‌روزاست.

الزام ماینرها به احداث نیروگاه خورشیدی

وی ازالزام ماینرها به احداث نیروگاه خورشیدی خبرداد و گفت : بر اساس بخشنامه جدید وزارت نیرو، هر مزرعه استخراج رمزارز موظف است برای هر مگاوات برق مصرفی، پنج مگاوات نیروگاه خورشیدی احداث و برق آن را به شبکه تزریق کند. در مقابل، معافیت محدودی از قطع برق برای این مراکز در نظر گرفته شده است. 

اقتصاد انرژی و نقش بورس برق

قاسمی در ادامه به مسئله بازدهی اقتصادی پروژه‌های انرژی اشاره کرد و گفت: وزارت نیرو برای افزایش جذابیت سرمایه‌گذاری، امکان عرضه برق در بورس انرژی را فراهم کرده است. به گفته او، در حالی‌که قیمت برق خانگی حدود ۳.۵ تومان به ازای هر کیلووات‌ساعت است، در بورس انرژی این رقم تا ۸ هزار تومان هم معامله می‌شود.

وی تأکید کرد: این تفاوت قیمت باعث می‌شود برق تولیدی در مناطق مختلف بتواند در نقاط دیگر به فروش برسد و بازدهی مناسبی برای سرمایه‌گذاران داشته باشد.