شجاعت واستقامت رزمندگان و فرماندهان در جنگی نابرابر/ رمز پیروزی در 8 سال دفاع مقدس

 این جنگ ۱۹ ماه پس از پیروزی انقلاب اسلامی پس از آن اتفاق افتاد که صدام حسین رییس جمهورعراق با ظاهر شدن در برابر دوربین‌های تلویزیون عراق با پاره کردن قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر ، رسما آغاز تجاوز به خاک ایران را اعلام کرد.

31شهریور سالروز شروع جنگ تحمیلی از سوی رژیم بعث عراق علیه جمهوری اسلامی ایران، به عنوان آغاز هفته دفاع مقدس نامگذاری شده است و  از ۳۱ شهریور تا 6 مهر ادامه دارد.

هفته دفاع مقدس یادآور خون های مقدسی است که در پای شجره طوبای انقلاب اسلامی ریخته شد.

آن روزها قیام بود و عروج. آن روزها ماندن بی معنا بود و مردن در بستر، ننگی بزرگ. آن روزها شهادت، شاهراهی به وسعت افق داشت. آن روزها فاصله خاک تا افلاک و کویر تا بهشت، یک میدان مین بود. خاکریزها، بوی بهشتِ مردانی را گرفته بود که سر به سر، تن به مرگ می سپردند تا مبادا وجبی از کیان دین و وطن، به دست کفتاران حریص و متجاوز بیفتد؛ چرا که دفاع مقدس ، رساترین واژه در قاموس ایستادگی این ملّت قهرمان است. مردان این دیار در پی تجاوز کفتار صفتان ننگ و نفرین، در هفت شهر عشق، هشت بهار، آزادگی را پیمودند و حماسه آفریدند.

جنگی نابرابر در شرایطی به ایران تحمیل شد که از جانب استکبار جهانی بویژه آمریکا تحت فشار شدیدی قرار داشت و در داخل کشور نیز جناح‌های وابسته به غرب و شرق، با ایجاد هیاهوی تبلیغاتی و ایجاد درگیری‌های نظامی در صدد تضعیف نظام بودند و نیرو‌های نظامی نیز به خاطر تبعات قهری انقلاب، هنوز مراحل بازسازی و ساماندهی را به طور کامل پشت سر ننهاده بودند.

آمریکا برای به سازش کشاندن جمهوری اسلامی و در نهایت تسلیم آن‌ها حمایت پنهان و آشکار خود را در کلیه زمینه‌های سیاسی، نظامی، اقتصادی و ... از رژیم بعثی عراق به اجرا گذاشت.

از سوی دیگر نیز ابرقدرت دیگر جهان یعنی شوروی که متحد عراق محسوب می‌شد، خصومتش را با نظام اسلامی که شعار نه شرقی و نه غربی را سرلوحه کار خود قرار داده بود و در جریان اشغال افغانستان توسط شوروی، این تجاوز را محکوم کرده بود، بیش از پیش کرد.

ارتش عراق که بر اساس محاسبات خود از وضعیت داخلی و خارجی ایران، فتح یک هفته‌ای تهران را در سر می‌پرورانید، در روز‌های نخست تجاوز، بدون مانعی جدی در مرز‌ها تا دروازه‌های اهواز و خرمشهر پیش تاخت. تحت چنین شرایطی امام خمینی (ره) به خروش آمد و ندای ملکوتیش دل‌های شیفتگان انقلاب و نظام را متوجه دفاع از کیان جمهوری اسلامی نمود؛ بطوریکه، نیرو‌های مردمی بدون امکانات و تجهیزات و حتی آموزش‌های نظامی به مقاومت پرداختند.

علیرغم کارشکنی‌های رییس جمهور وقت بنی‌صدر، دفاع مقدس مردم مسلمان و انقلابی ایران شکل گرفت و نیرو‌های جوان و شهادت طلب به جبهه‌ها شتافتند. پس از شکل‌گیری اتحاد و انسجام در میان نیرو‌های انقلابی و طرد نیرو‌های وابسته، حماسه‌ای مقدس شکل گرفت که در تاریخ ایران اسلامی بی‌سابقه بود. حماسه دفاع مقدسی که برکات و دستاورد‌های بی‌نهایتی را برای ملت ایران به ارمغان آورد. جهاد و شهادت مردمان با ایمان و مخلص این سرزمین، ستون‌های نظام اسلامی را تا مدت‌ها مستحکم نمود.

نقش زنان در سال های دفاع مقدس

زن به عنوان عنصر متعالی و نیمی از پیکره سازنده اجتماع، نقشی حیاتی و ارزنده در دوران انقلاب و پس از آن داشت و در عرصه جنگ و جهاد، وظایف چندگانه ای را عهده دار بود. او علاوه بر آنکه رسالت دفاعی خود را به نحو شایسته انجام می داد، در امدادرسانی پشت جبهه، پشتیبان خوبی برای شوهر، فرزند و برادر رزمنده خود بود و در سنگر جنگ و جهاد همچون نسیبه، جراحه و ام عطیه، به پرستاری و زخم بندی مجروحان می رسید.

سربازان گمنام در جنگ تحمیلی

در روزهای دفاع مقدس، زنان و خواهران حزب اللّه ، زینب گونه به پا خاستند و به یاری منادیان نور و سعادت شتافتند و با حضور گسترده و فعالیت های همه جانبه، عزم و اراده زنان مسلمان صدر اسلام را تداعی و مجسم نمودند، به نحوی که مقتدا و پیر حق طلبان، حضرت امام خمینی رحمه الله این چنین لب به تحسین آنان گشود: «من وقتی در تلویزیون می بینم این بانوان محترم را که اشتغال دارند به همراهی کردن و پشتیبانی کردن از لشکر و از قوای مسلح، ارزشی برای آنها در دلم احساس می کنم که برای کس دیگری نمی توانم آن طور ارزشی قائل شوم. آنها کارهایی که می کنند، یک کارهایی است که دنبالش توقع اینکه مقامی داشته باشند یا یک پستی را اشغال کنند یا یک چیزی از مردم خواهش کنند، هیچ این مسائل نیست، بلکه سربازان گمنامی هستند که در جبهه ها باید گفت مشغول به جهاد هستند. »

فعالیت های زنان در سال های جنگ

زنان چه در صدر اسلام و چه در طی سال های دفاع مقدس، حضوری چشمگیر در عرصه های نبرد حق علیه باطل داشتند و در سنگرهای مختلف، به این امور مبادرت می ورزیدند:

 1. امداد و پشتیبانی و رسانیدن مهمات به رزمندگان؛

 2. پختن غذا و توزیع آن میان رزمندگان؛

3. تعمیر وسایل و لوازم رزمندگان داخل جبهه ها؛

 4. نگهبانی از اردوگاه و اموال رزمندگان در جبهه؛

 5. تهیه دارو و درمان مجروحان و همچنین پرستاری از آنها؛

 6. جمع آوری و انتقال شهدا و مجروحان به پشت جبهه ها؛

 7. تشویق و ترغیب مجاهدان اسلام به ادامه نبرد و صبر و مقاومت؛

 8. به دست گرفتن سلاح و نبرد با دشمن در صورت سخت شدن صحنه های نبرد، همچون جنگ های شهری خرمشهر، آبادان، دشت آزادگان و گیلان غرب.

نقش دانش آموزان در جنگ تحمیلی

فرهنگیان، معلمان و دانش آموزان نیز مانند دیگر قشرهای ملت ما، در دفاع مقدس نقش آفرینی کرده، در حماسه های جاویدان ملت ایران شریکند. این تلاش ها، هم در پشت جبهه و هم در منطقه جنگی محسوس بود. دانش آموزان و معلمان با حضور در پایگاه های بسیج، اهدای خون به جبهه ها، کمک نقدی و غیرنقدی و کمک رسانی به مجروحان، به شیوه های گوناگون در دفاع مقدس حضور داشتند. براساس آمار منتشر شده ازسوی بنیاد شهید انقلاب اسلامی، 5/18 درصد شهیدان دفاع مقدس را دانش آموزان تشکیل می دهند که از حضور فعال دانش آموزان در عرصه انقلاب حکایت دارد.

ابتکار عمل در جبهه های جنگ

از جمله تحولاتی که در جنگ هشت ساله رخ داد، بروز نوآوری هایی بود که در ابعاد مختلف صورت گرفت؛ از ابتکار عمل های رهبر فقید انقلاب اسلامی در مسائل و تصمیمات استراتژیکی جنگ گرفته تا نوآوری های نیروهای بی ادعا و خالص بسیجی. امام خمینی رحمه الله با در پیش گرفتن استراتژی دفاع همگانی در مقابل جنگ، تأثیری شگرف بر روند پیروزی های جبهه حق نهاد و بدین ترتیب بود که راه بروز خلاقیت ها از سوی همه نهادهای رسمی و غیررسمی مربوط در جنگ هموار گردید. از جمله نوآوری ها در زمینه تدارک تجهیزات جنگی، ایجاد پل های خیبر، اروندرود و مانند آن بود که هر کدام از اینها، برگی از کتاب زرین حماسه هشت سال مقاومت ملت سلحشور را به خود اختصاص داده اند.

 ویژگی‌های دفاع مقدس

در مورد ویژگی های دفاع مقدس به موارد  زیر می توان اشاره کرد:

دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی ـ ملی

 بی تردید، مقدس‌ترین جهاد، جهادی است که به عنوان دفاع از حقوق انسانی صورت گرفته باشد. در جنگ تحمیلی، رژیم بعث عراق، جنگی ناخواسته را به کشور ما تحمیل کرد و با نادیده گرفتن استقلال سرزمین ما به ایران اسلامی تجاوز کرد. از این رو، مردم غیرتمند ایران، در دفاعی مقدس، از حق خود که دفاع از استقلال سرزمین و هویت دینی ـ. ملی خود بود، دفاع کردند.

معنویت جبهه‌های جنگ و دفاع مقدس

از جلوه‌های معنویت در دفاع مقدس، حالت تضرع، استغاثه و راز و نیاز عارفانه رزمندگان اسلام بوده است. دفاع مقدس، فرصت نمایش خالصانه‌ترین و زیباترین مناجات‌ها و دعا‌ها را پدید آورد. در کنار نماز و قرآن، دعا وسیله دیگری بود که یاد خدا را در دل رزمندگان زنده نگاه می‌داشت، به آنان قدرت روحی می‌بخشید و تحمل سختی‌های نبرد را برای آنان آسان‌تر می‌ساخت.

استقامت رزمندگان و فرماندهان در نبرد

فرماندهان در سخنان خود درباره دفاع مقدس، به پایداری و مقاومت رزمندگان در عملیات‌های مختلف اشاره کردند و آن را از علت‌های پیروزی لشکر اسلام برشمرده اند. سردار شهید، مهدی زین الدین، درباره مقاومت و ایستادگی و تأثیر آن در پیروزی می‌گوید: «تن‌ها کسانی که در صحنه نبرد راست قامتانند که به خداوند اتکال نمایند و با توکل بر او پیش بتازند. نه در سختی‌ها و نه در پیروزی ها، در هیچ کجا از یاد او غافل نشوند و محکم و مقاوم، چون کوه بایستند و دشمن را از پای درآورند و این صفت فقط مخصوص رزمندگان اسلام است. در هیچ کجای دنیا آن کسانی که اعتقاد به خداوند و اعتقاد به معاد روز قیامت ندارند، نمی‌توانند دارای چنین مقاومت و ایستادگی باشند. رمز پیروزی صحنه نبرد، مقاومت و ایستادگی است». از ارزش‌هایی که رزمندگان در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر آن است

شجاعت فرماندهان در دوران دفاع مقدس

شجاعت فرماندهان، در دوران هشت سال دفاع مقدس، مثال زدنی بود. یکی از رزمندگان، از شجاعت سردار شهید مهدی باکری در عملیات فتح المبین چنین سخن می‌گوید: «شب عملیات، هفت ساعت راه باید می‌رفتیم تا به منطقه می‌رسیدیم و دشمن را غافل گیر می‌کردیم. حدود شش ساعت راه رفته بودیم که یک دفعه متوجه شدیم راه را گم کرده ایم. به شدت مضطرب شده بودیم. با چند نفر به جلو رفتیم تا راه را پیدا کنیم. من متوجه شدم یک نفر از جلو می‌آید. با خود گفتم حتما دشمن است. صدا کردم کیستی؟ گفت: من باکری هستم، فورا به عقب برگرد و نیرو‌ها را بیاور. شاید کسی باور نمی‌کرد او جلوتر از ما رفته، دشمن را دور زده و آمده بود ما را هم ببرد. بعد به ما گفت: نترسید، همه نیرو‌های دشمن خواب هستند».

بزرگواری و مروّت در حال قدرت

از نمونه‌های بزرگواری رزمندگان در دفاع مقدس، خودداری از بمباران و گلوله باران مناطق مسکونی عراق بود. خلبانان و نیرو‌های توپ خانه می‌توانستند مناطق مسکونی را به عنوان مقابله به مثل ناامن سازند و دشمن را با مشکلی جدی رو به رو کنند، ولی پای بندی آنان به ارزش‌های اخلاقی، سبب می‌شد در طول هشت سال دفاع مقدس هیچ گاه از این حربه استفاده نکنند.

 بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن

از ارزش‌هایی که رزمندگان اسلام در دفاع مقدس بدان متصف بودند، بی اعتنایی به دنیا و مظاهر فریبنده آن است. رزمندگان اسلام در دوران نوجوانی و جوانی و اوان ظهور خواسته‌های بی شمار مادی، به همه لذت‌های دل فریب دنیا پشت پا زدند و حضور در جبهه و دفاع از میهن و نظام اسلامی را برتر دیدند. بی گمان، بدون دل بریدن از دنیا و دل بستن به آخرت، رزمندگان هیچ گاه توفیق آفرینش حماسه‌های سترگ و ماندگار دفاع مقدس را نمی‌یافتند.

  شهادت طلبی رزمندگان در دفاع مقدس

از عوامل پیروزی آفرین در صحنه نبرد، خطر‌ها را به جان خریدن و به پیشواز مرگ سرخ رفتن است. ترس از مرگ و اشتیاق به زنده ماندن، با روح جنگ جویی و رزمندگی ناسازگار است. یکی از ارزش‌هایی که رزمندگان اسلام با تکیه بر آن توانستند پیروزی‌های بزرگی را برای جبهه حق به ارمغان آورند، شهادت طلبی است. رزمندگان اسلام از آن جا که دفاع در برابر تهاجم بعثیان را مقدس می‌دانستند و کشته شدن در این راه را برای خود، مرگی سعادت آفرین و افتخارآمیز ارزیابی می‌کردند، نه تنها از دادن جان دریغ نمی‌ورزیدند که شیفته آن بودند. شهادت طلبی رزمندگان اسلام به عنوان عامل مؤثر معنوی، از امتیاز‌های جبهه حق در برابر جبهه باطل بود.