۴۰ معدن کوهی تولید شن و ماسه در جاده هراز فعالند /برهم زدن محیط زیست روستاهای ایران با برداشت های غیراصولی از معادن

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، در جاده دوآب - بلده - پل زنگوله شهرستان نور به طول حدود ۱۱۰ کیلومتر یکی از محور‌های کوهستانی غرب مازندران، و تنها مسیر ارتباطی است که از میانه البرز مرکزی ایران به صورت شرقی-غربی عبور می‌کند. در این مسیر ۵۴ روستای بخش بلده قرار دارد و پیوند دهنده جاده هراز در شرق با جاده کرج - چالوس (کندوان ) در غرب است. بخش بلده با ۴۵ روستا و یک شهر (بلده)، هفت هزار نفر جمعیت ثابت و سه برابر جمعیت متغیردارد

۴۰ معدن کوهی تولید شن و ماسه در جاده هراز فعالند

در جنوب آمل و در کیلومتر ۴۴ جاده هراز لغزش واریزه موجب خسارت ناشی از ریزش کوه در ابتدای جاده  "دوآب " می‌شود. معادن شن و ماسه در پل بلده در محور جاده هراز با مجوز بهره‌برداری موقت فعال شده‌اند و حدود ۴۰ معدن کوهی تولید شن و ماسه در جاده هراز فعال است. تقریباً بدون استثنا همه این معادن در شرایطی بسیار نا ایمن فعالیت می‌کنند، همگی مشغول ناپایدار‌سازی گسترده دامنه‌های ابتدای دره بلده هستند و همگی تعادل زیستی منطقه را با نابود کردن پوشش در دامنه‌های دره بلده را به شدت بر هم زده‌اند.

فعالیت معادن بدون رعایت موارد ایمنی و تهدیدات جانی برای کارگران

بهره‌برداری از این معادن در شرایط غیر اصولی از نظر ایمنی تاکنون تهدیدات جانی برای کارگران داشته است مانند حادثه‌ای که در ۲۱ خرداد ۱۳۹۶ درسقوط یک دستگاه لودر هنگام کار روی یک بولدوزر موجب کشته شدن راننده بلدوزر و زخمی شدن دو کارگر شد.

این مورد یکی از موارد حوادث ناشی از کار به دلیل برداشت غیراصولی و رعایت نکردن اصول ایمنی علت این حادثه بود. برداشت کاملاً ابتدایی و فاقد هر نوع اصول ایمنی در این معادن علاوه بر تهدید ایمنی جانی کارکنان موجب آلودگی شدید محیط زیست به صورت تقریباً دائمی و از بین رفتن کشاورزی در این منطقه شده است.

از سوی دیگر اول مهر ۱۴۰۲ اهالی روستای 'کلاونگاه' بلده نور در اعتراض به آلودگی ناشی از ورود پساب یک واحد معدنی سرب به رودخانه و زمین‌های اطراف کشاورزی منطقه خواستار تدابیر ویژه برای رفع این مشکل شدند.

پلمپ۶ واحد معدن شن و ماسه

در پی اعتراضات فعالان محیط زیستی با هدف ممانعت از ادامه تخریب‌ها و فعالیت معادن در این بخش مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران در تاریخ ۳۰ آذر ۱۴۰۲ گفت: با همکاری دستگاه قضایی در هفته‌های گذشته ۶ واحد معدن شن و ماسه در محور‌های هراز و بلده به دلیل عدم رعایت ملاحظات زیست محیطی تعطیل شدند.

دکتر مهدی زارع زمین‌شناس در این باره به خبرنگار رکنا می‌گوید: زمین لغزش‌های عمده دره نور در البرز مرکزی در راستای گسل‌های اصلی -مانند گسل بلده- و روی فرادیواره گسل مهم شمال البرز رخ داده‌اند. زمین لغزش‌های غول پیکر در دره نشان می‌دهد که چندین رویداد بزرگ زلزله در دوره‌های ماقبل تاریخ رخ داده است. از سوی دیگر زمین لغزش رزن در شمال دره بلده یکی از بزرگترین زمین لغزش‌ها در البرز مرکزی ایران به پهنای حدود ۷ کیلومتر و طول حدود ۲ کیلومتر است.

احداث سد خاکی برای دفع پساب

این استاد دانشگاه با توجه به ویژه گی‌های منحصر به فرد این منطقه و برداشتهای معدنی از آن تأکید کرد: کارخانه معدنی تولید سرب منطقه برای جمع‌آوری پساب تولید سرب، سد خاکی در منطقه 'بیماردنی ' در این روستا احداث کرده است. پس از شکسته شدن دیواره‌های محل دپوی پساب این واحد معدنی، محتویات این سد وارد زمین‌های کشاورزی و رودخانه "نور" شده و در نهایت به دریای مازندران میریزد.

این زمین‌شناس با اشاره به مخاطرات محیط زیستی که بعد از شکستن سد به وجود آمده ادامه داد: برای جلوگیری از رهاسازی و جاری شدن پساب معدنی این واحد تولیدی، سد خاکی به عنوان مکانی برای دفع پساب و رسوب ناشی از واحد تولیدی معدنی (کارخانه سرب دونا) احداث شد ولی با شکستگی و خروج پساب از سد محیط همچنان آلوده می‌شود.

لم یزرع شدن اراضی کشاورزی

دکتر زارع با توجه به از بین رفتن کشاورزی و دامداری در این منطقه می‌گوید: این سد در زلزله ۸ خرداد ماه سال ۱۳۸۳ فیروزآباد کجور دچار ترک خوردگی در دیواره‌ها شد که به مرور زمان سطح آسیب دیدگی آن بیشتر و در نهایت منجر به شکستگی دیواره‌ها و جاری شدن پساب آن به زمین‌های پیرامون، ورود به انهار و رودخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی اهالی این روستا شد. این سد در سال‌های ۹۵ و ۹۶ افزون بر جاری شدن پساب آن به داخل اراضی کشاورزی، بلکه سبب فرو رفتگی و شکسته شدن یک پل ارتباطی که مبادی تردد احشام بود شد.

اشتغال ۴۰ کارگر و تولید ۶۰ هزار تن مواد معدنی

گفتنی است: این روستای کوهپایه‌ای با جمعیتی دست کم ۵۵ خانوار به صورت ثابت و بیش از ۱۰۰ خانوار متغییر در ۶۰ کیلومتری ضلع غربی بخش بلده و حدود ۱۸ کیلومتری ضلع شرقی جاده چالوس قرار دارد. کارخانه معدنی سرب دونا وابسته به شرکت معدن دماوند (سهامی عام) بنا به گفته مدیر امور اداری و منابع انسانی این شرکت از سال ۱۳۴۸ تاکنون با ۴۰ کارگر در این روستا فعالیت دارد. این واحد تولیدی هم اکنون ظرفیت استخراج ۶۰ هزار تن مواد معدنی از کوه‌های اطراف آن را در سال دارد که پس از تغلیظ به هزار و ۲۰۰ تن می‌رسد و حدود ۵۵ درصد تا ۶۰ درصد آن سرب بدست می‌آید و این محصول به دیگر کشور‌ها از جمله چین صادر می‌شود.