جاده قتلگاه حیات وحش کشور/ بی توجهی وزارت راه و کم توجهی سازمان محیط زیست به حیات حیوانات ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، زیستگاه به عنوان محل زندگی گونه‌های گیاهی و جانوری از اهمیت زیادی برخوردار است و هر تغییری در آن می‌تواند بر کیفیت زندگی و حتی بقای آن‌ها تاثیر بگذارد.

مدت ها است که بحث خطر جاده ای و مرگ در اثر تصادف حیات وحش با خودروهای عبوری در رسانه ها و مجامع فعالان محیط زیست مطرح است. بعضی از جاده های کشور نیز نام قتلگاه حیات وحش را به خود گرفته اند به طور مثال جاده میامی - عباس آباد به قلتگاه یوزپلنگ ایرانی در معرض انقراض تبدیل شده است. به طوری که طبق آمار 70درصد مرگ یوزپلنگ ایرانی در اثر تصادف جاده بوده است.

در آخرین اتفاق، هفته گذشته یکی از توله های هلیا یوزایرانی در جاده میامی به عباس آباد با خودرو عبوری تصادف کرد و جانباخت.

یا فعالان محیط زیست در شاهرود همچنان از وضعیت پر خطر جاده های این منطقه برای حیات وحش می گویند.

تمامی هشت گونه گربه‌سان موجود در ایران مانند گربه پالاس، گربه جنگلی، گربه وحشی و ... از جاده‌ها آسیب می‌بینند حتی گربه شنی که زیستگاه بیابانی دارد و در معرض جاده نیست هم در معرض تلفات جاده‌ای قرار دارد.

علاوه بر تلفات گونه‌های بزرگی مانند خرس قهوه‌ای، کفتار، شغال و روباه به تلفات بسیار زیاد گونه‌های کوچک جثه مانند خرگوش و خارپشت نیز باید توجه داشت. آمار تلفات این گونه‌ها نیز بسیار بالا است اما با از دست دادن گونه‌های بزرگ‌جثه این گونه‌های کوچک دیگر دیده نمی‌شوند.

گفتن ها ادامه دارد و بی اقدامی مسئولان برای رفع این معضل نیز ادامه دارد.

وظایف وزارت راه و شهرسازی و سازمان محیط زیست در قبال حیات وحش

حال سوال این است که مسئولان حفاظت از محیط زیست و وزارت راه و شهرسازی چه وظایفی در این خصوص دارند.

برای  جلوگیری از ورود حیات وحش به کنار جاده‌ها و تصادفات و جان باختن آنها، محیط زیست و وزارت راه کشور می‌توانند اقدامات زیر را انجام دهند:

    ساخت پل‌های عبور برای حیوانات: این اقدام باعث می‌شود حیوانات بتوانند بدون ریسک عبور از جاده به طرفین جابه‌جا شوند. این سدودارها و پل‌ها می‌توانند تا در دسترس حیوانات قرار گیرند و به طور مداوم تعمیر و نگهداری شوند.

    نصب تابلوهای هشداردهنده: استفاده از تابلوهای هشداردهنده با تصاویری از حیوانات و عبور آنها از جاده‌ها، رانندگان را از حضور حیوانات در نزدیکی جاده هشدار می‌دهد و ایشان را به کاهش سرعت و احتیاط تشویق می‌کند.

    پیش‌بینی و علائم گذاری مناطق حیات وحش: شناسایی و علائم‌گذاری مناطقی که برای حیوانات خطرناک است، می‌تواند به رانندگان اطلاع دهد که در این محدوده‌ها باید به ویژه مراقبت کنند و سرعت خود را کاهش دهند.

    کاهش نورپراکنده در شب: نصب نورپراکنده کمتر در محیط‌های اطراف جاده می‌تواند به حیوانات کمک کند تا به سمت نورهای طبیعی هدایت شوند و از حوزه جاده‌ها فاصله بگیرند.

تأسیس پارک‌های حیات وحش: وزارت راه می‌تواند همکاری با سازمان‌های محیط زیست و صنایع دیگر را برای تأسیس پارک‌های حیات وحش در نزدیکی جاده‌ها به عمل آورد. این پارک‌ها به حیوانات وحشی اجازه می‌دهند تا در محیط طبیعی خود زندگی کرده و از جاده‌ها دور بمانند.

استفاده از جاده‌های روستایی: وزارت راه می‌تواند به ایجاد جاده‌های روستایی متصل به مناطق طبیعی پرهیز از نیروی کاری بپردازد. این جاده‌ها برای عبور حیوانات اهلی و وحشی از شهرها و روستاها به مناطق آزاد طراحی می‌شوند تا برخورد حیوانات با وسایل نقلیه وجود نداشته باشد.

    افزایش آگاهی عمومی: برگزاری برنامه‌ها و کمپین‌های آموزشی درباره اهمیت حفاظت از حیات وحش و رفتارهای مناسب در برخورد با آنها می‌تواند به افزایش آگاهی عمومی و همکاری مردم در حفاظت از حیات وحش کمک کند.

    همکاری با سازمان‌ها و جامعه محلی: همکاری با سازمان‌های حفاظت از محیط زیست و جامعه محلی برای شناسایی مناطق حیات وحش، نصب تجهیزات لازم و انجام اقدامات حفاظتی مشترک می‌تواند به بهبود وضعیت حفاظت از حیات وحش در نزدیکی جاده‌ها کمک کند.

مراقبت ناموفق سازمان محیط زیست از حیات وحش

گفتنی است ،سازمان حفاظت محیط زیست ایران  نقش مهمی در حفاظت و نجات حیات وحش و بهسازی جاده‌ها برای کاهش تصادفات دارد. برخی از وظایف سازمان محیط زیست در این زمینه عبارتند از:

 بررسی تأثیرات زیست محیطی: سازمان محیط زیست می‌تواند وظیفه بررسی و ارزیابی تأثیرات پیش‌بینی شده و واقعی طرح‌ها و پروژه‌های ساخت و بهسازی جاده را بر روی حیات وحش برعهده داشته باشد. این بررسی‌ها شامل تأثیرات بر مسیرهای مهاجرت، تکثیر و زیستگاه‌های حیوانات وحشی خواهد بود.

 ارائه راهنمایی و مشاوره فنی: سازمان محیط زیست می‌تواند راهنمایی و مشاوره فنی در زمینه طراحی و اجرای روش‌های جلوگیری از تصادفات جاده‌ای با حیات وحش را به مسئولان و متخصصان صنعت حمل و نقل ارائه دهد.

 تدابیر کاهش تلاطم: سازمان محیط زیست می‌تواند برای کاهش تلاطم زیستی و از بین بردن تصادفات با حیات وحش، تدابیری مانند تهیه و نصب پاسگاه‌های عبور حیوانات، بارهای صوتی و چشمی و استفاده از نشانه‌ها و تابلوهای هشداردهنده را ارائه کند.

 برگزاری آموزش‌ها و آگاهی‌بخشی: سازمان محیط زیست می‌تواند برای مسافران و رانندگان آموزش‌ها و آگاهی‌بخشی‌ها در خصوص رفتارهای مناسب در مواجهه با حیات وحش و رعایت قوانین حفاظت محیط زیست برگزار کند.

 همکاری با سایر نهادها: سازمان محیط زیست می‌تواند با وزارت راه و شهرسازی، سازمان حمل و نقل و رانندگی، پلیس راهور و سایر نهادها همکاری کند تا در جهت بهسازی جاده‌ها و کاهش تصادفات با حیات وحش اقدامات مشترکی را انجام دهند.

 در پایان باید تاکید داشت:تمامی ارگان‌های ذی‌ربط باید در اجرای ملاحظات زیست‌محیطی جاده‌ها همکاری لازم را داشته باشند  و اگر نیاز به احداث جاده‌ای است حتما دریافت ارزیابی محیط زیستی آن را جدی بگیرند.

خبرنگار : آزاده مختاری