فاجعه بزرگ انسانی و امنیتی در کمین بازار تهران / وزارت کار از وزارت بهداشت یاد بگیرد + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،مساحت بازار بزرگ تهران برابر با ۱۰۵ هکتار است و دارای قسمت های مختلفی همچون تیمچه، بازار، راسته، پاساژ، مغازه، مسجد، تکیه و زیرگذرهای مختلفی است.

بازار بزرگ تهران بدون شک یکی از مهمترین مراکز اقتصادی و تجاری تهران و ایران بشمار می رود. بازار تاریخی تهران تنها یک مرکز اقتصادی و تجاری نیست بلکه به عنوان نبض حیات اقتصادی تهران نیز بشمار می رود.

بازار تهران ، به دلیل فرسودگی یکی از محل های پر خطر حین انواع حوادث است؛ اما آیا تا به حال به نوع سیمکشی در بازار دقت کرده اید؟ بازار تهران، پر است از سیم هایی که در هم پیچیده شده و مثل کلافی سر در گم رها شده اند. یک جرقه، یک حادثه و از دست دادن سرمایه یک عمر، همگی در کسری از ثانیه نصیب صاحبان مغازه در بازار می شود؛ اما چرا سالهاست که این مورد رها شده و کسی به آن توجهی نمی کند؟ وضعیت سیم کشی های بازار تهران می تواند یک فاجعه انسانی و اقتصادی و امنیتی را در کشور رقم بزند. این مهم را از سخنگوی سازمان آتش نشانی جویا شدیم.

سید جلال ملکی ، سخنگوی سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهر تهران در گفت و گو با رکنا در خصوص این مهم می گوید: ایمنی بازار یکی از دغدغه‌های جدی سازمان آتش نشانی است. در واقع بازار جزء قدیمی ترین بخش های شهر تهران است که در گذشته، بخش زیادی از آن، مسکونی بوده؛ ولی الان که به آن نگاه می‌کنید، می بینید همه چیز برعکس شده و بخش اعظم این بازار، تبدیل به واحدهای تجاری شده است.   

وی با اشاره به اینکه چند آسیب جدی متوجه ایمنی در بازار تهران است، گفت: از اصلی ترین مشکلات بازار تهران، می توان به تغییر کاربری اشاره کرد. بازار تهران در چند دهه گذشته بیشتر مسکونی بوده؛ ولی اکنون بخش زیادی از آنجا، تغییر کاربری داده و اکنون تبدیل به انبار، مغازه و کارگاه تبدیل شده است. از سویی دیگر، معابر بازار بسیار قدیمی هستند. در واقع این معابر زمانی طراحی شده اند که مردم با درشکه از آنجا گذر می کردند؛ ولی الان در همان مسیر، نیسان و ماشین های سنگین عبور می کنند. همچنین محدود بودن مسیرها مزید بر علت پر خطر بودن محدوده بازار شده است. جلوی هر مغازه ای در بازار، تا یک متر، یا بساط چیده شده است یا چرخی ها، مردم، ماشین و... عبور می کنند. این موارد باعث می شوند که اگر اتفاق ناگواری رخ دهد، دسترسی به محل حادثه سخت شود.

سید جلال ملکی تاکید کرد: همچنین سقف های شیروانی یکی دیگر از مشکلات بسیار بزرگ این محدوده است. اتاق های زیر این سقف های شیروانی که عمدتا زنگ زده و آسیب دیده شده هستند نیز محل بسیار خطرناکی از لحاظ ایمنی آتش نشانی است. 

وی با اشاره به اینکه بخش زیادی از حوادث آتش نشانی در بازار پایه برقی دارند، گفت: یک کارگروه ایمنی بازار تشکیل شده است که اتحادیه ها، صنوف، شهرداری منطقه 12، نمایندگان آتش نشانی و اداره برق در آن عضو هستند. در این کارگروه مشکلات مطرح شده است و در چند سال گذشته، بخشی زیادی از ایرادات برقی از جمله تعویض برخی کنتورهای برق یا رسیدگی به شبکه برقی توسط اداره برق مرتفع شده؛ ولی اکنون مشکل اصلی در جای دیگری است. مسئولیت اداره برق تا پشت کنتور است ولی از کنتور به بعد که وارد واحد تجاری یا مسکونی می شود، بر عهده مالک است. ادارات گاز و آب هم همین قانون را دارند.

ملکی تاکید کرد: بازاریان باید سیم کشی های مغازه های خودشان را مرتب کنند. در بسیاری از نقاط بازار دیده می‌‍شود که 100 الی 50 سیم برق به هم گره خورده و مثل یک کلاف شده اند. در اصطلاح آتش نشانی به مدل در هم پیچیدگی این سیم ها گفته می شود که تبدیل به «المنت» شده اند. همه می دانند که از تمام سیم هایی که به هم گره خورده اند برق جریان دارد و این مهم، حرارت ایجاد می کنند و این ایجاد حرارت، منجر به آتش سوزی گسترده می شود. چند سال پیش، مورد داشتیم که آتش گرفتن سیم های برق یک مغازه، منجر به آتش سوزی در 25 مغازه دیگر شد. بعضی از این سیم کشی ها قدمت 70 ساله دارند در حالی که سیم کشی هایی که در معرض مستقیم باد،  باران و برف هستند باید حتما بعد از 15 سال سرویس شوند؛ ولی در بازار سیم هایی دیده می شوند که آنچنان قدیمی هستند که روکش پارچه ای دارند و هر لحظه آماده آتش سوزی!

جلال ملکی افزود: آتش نشانی بارها طی بازدیدهایی که داشته، به مالکان مغازه ها اخطار داده است. آنها دقیقا در جریان هستند. از سویی دیگر، مغازه داران، اجناس زیادی در راهروها قرار داده اند که فقط فضا برای تردد یک نفر وجود دارد. این اجناس شامل پلاستیک، توپ پارچه، کارتن و... است که همگی قابلیت اشتعال بالا دارند.

وی تاکید کرد: لازم است بدانید اکثر این مغازه ها بیمه هم ندارند. البته نباید از این مهم گذر کرد که بیمه های کشور نیز دچار نقص هستند و بدون داشتن تاییدیه آتش نشانی، به مالک، خدمات بیمه ارائه می دهند. 

سخنگوی سازمان آتش نشانی با اشاره به اینکه از اردیبهشت سال گذشته، دستگاه قضا برای موضوع ایمنی ساختمان ها ورود خوبی داشته که امیدواریم مستمر باشد تا مردم ثمره اش را ببینند، تاکید کرد: تامین ایمنی بازار بسیار مهم است. از آنجایی که بازار قطب اقتصادی پایتخت است نباید تامین ایمنی آن را دست کم گرفت. در بازار تهران، 95 هیئت امنا و اتحادیه فعالیت دارند. اتحادیه ها و وزارت کار باید پای کار بیایند و برای مغازه هایی که تاییدیه آتش نشانی ندارند پروانه کسب را تمدید نکنند.

سخنگوی سازمان آتش نشانی گفت: بعد از حادثه کلینیک سینا اطهر، وزارت بهداشت تمام مراکز درمانی را ملزم کرد که تاییدیه آتش نشانی بگیرند. الان می بینید که مراکز درمانی در صف می ایستند تا از آتش نشانی تاییدیه بگیرند تا بتوانند با وزارت بهداشت همکاری کنند. این کار وزارت بهداشت، الگوی خوبی برای سایر دستگاه ها است.

ملکی افزود: هزینه برای ایمن کردن بنا، در برابر هزینه برای جبران خسارت ناشی از آتش سوزی و از بین رفتن سرمایه خیلی کم به چشم می آید. پلاسکو درس عبرت خوبی برای این موضوع است که نه تنها 20 نفر جان خود را در آن حادثه از دست دادند، بلکه سرمایه افراد نیز دود شد و خود ساختمان هم فرو ریخت. با چه مبلغی می توان آن 20 نفر را باز گرداند؟ هزاران بیمه هم بیایند نمی توانند همه چیز را به حالت اولیه برگردانند. 

وی افزود: اقدامات پاساژ علاء الدین نمونه خوبی برای جلوگیری از وقوع حوادث اینچنینی است. به جرات می توان گفت 70 درصد از مراحل ایمن سازی این پاساژ طی شده است. خدا آن روز را نیاورد که اتفاقی در بازار تهران رخ دهد.  وزارت کار باید بگوید تا زمانی که جایی ایمنی آتش نشانی نداشته باشد نمی تواند تاییدیه اتحادیه را دریافت کند. اگر آنها یک قدم به سمت ما بیایند ما ده قدم حرکت می کنیم.