کمبود مراکز درمان در منزل، بحران امروز و فردا کشور / وزارت بهداشت برای پیری جمعیت آماده نیست

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که در سال های اخیر تعدادی مرکز درمان در منزل توسط نهادهای دولتی و خصوصی در تهران و بعضی دیگر از شهرهای بزرگ کشورمان دایر شده، اما همچنان میزان ارائه خدمات پزشکی و پرستاری در منزل که اصطلاحا به آن Home Care گفته می شود، بسیار کمتر از نیاز شهروندان کشورمان است؛ بخصوص که ایران به سمت پیری جمعیت پیش می رود و در آینده ای نزدیک، تعداد افرادی که نمی توانند برای دریافت خدمات بهداشتی و درمانی از منزل خارج شوند، بسیار بیشتر از امروز خواهد شد.

لزوم اجرای نظام ارجاع همزمان با گسترش خدمات درمان در منزل

در شرایط کنونی بیشتر مراکز درمان در منزل ایران به ارائه خدمات پرستاری و پزشکی عمومی محدود هستند و کمتر پزشکان متخصص تحت نظر این مراکز برای ویزیت یا ارائه خدمات درمانی به منازل بیماران می روند. البته در برخی مراکز درمان در منزل، پزشکان در تخصص هایی نظیر قلب، اطفال، داخلی و عفونی فعالیت می کنند، اما تعداد متخصصان مغز و اعصاب، طب سالمندی و برخی تخصص های دیگر در این مراکز هنوز بسیار اندک است؛ این در حالی است که با توجه به گسترش بیماری های حوزه اعصاب نظیر ام اس، پارکینسون و آلزایمر و افزایش روند سالمندی جمعیت کشور، نیاز روزافزونی به حضور متخصصان این رشته ها در مراکز درمان در منزل وجود دارد.

در همین راستا، دکتر رضا لاری پور، سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور ضمن تاکید بر کمبود مراکز درمان در منزل در ایران به خبرنگار رکنا گفت: شکی در ضعیف بودن سیستم Home Care کشور و کمبود مراکز درمان در منزل نیست، اما مشکل این مراکز کمبود پزشک متخصص نیست، بلکه مشکل این است که ما هنوز نظام ارجاع را به درستی در کشورمان اجرایی نمی کنیم؛ زیرا اساسا قرار نیست در یک مرکز، پزشکان از تمام تخصص ها حضور داشته باشند، همان طور که قرار نیست در یک روستا یا شهر کوچک، چه در ایران و چه در کشورهای خارجی، پزشکان از تمام تخصص ها حضور داشته باشند.

وی افزود: در تمام کشورهای جهان، سیستم بهداشت و درمان آن قدر پول ندارد که پزشکان را از تمام تخصص ها به همه شهرها، روستاها و مراکز مختلف اعزام کند و چنین انتظاری از نظام سلامت در هیچ کشوری معنا ندارد. اما در کشورهای پیشرفته، نظام ارجاع تعریف شده است که در آن سطح بندی انجام می شود و اساسا وقتی نظام ارجاع، سطح بندی و پزشک خانواده در یک کشور به درستی اجرایی شود، در آن صورت افراد در همه جا با عدالت به تمام متخصصان مورد نیاز خود دسترسی خواهند داشت.

تعرفه خدمات درمانی و پرستاری در منزل به صورت دقیق مشخص نیست

لاری پور با تاکید بر لزوم گسترش خدمات درمان در منزل در ایران گفت: در همه کشورها باید برای افراد ناتوان، سالمند، معلول و سایر افرادی که امکان مراجعه به بیمارستان برای آنها مقدور نیست، خدمات درمان در منزل به اندازه کافی وجود داشته باشد. همچنین به دلایل مختلف، تعداد تخت های بیمارستانی ما در همه شرایط برای تمام بیماران کافی نیست. علاوه بر این، در برخی شرایط، بستری در بیمارستان برای مردم، دولت و بیمه ها هزینه های سنگینی دارد و همچنین بسیاری از مردم معتقدند که دریافت خدمات مراقبتی در منزل کیفیت بهتری دارد. تمام این مسائل نشان می دهد که سیستم Home Care یا همان خدمات پزشکی و پرستاری در منزل، از جمله نیازهای امروز تمام جوامع از جمله ایران است که باید گسترش یابد.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور ادامه داد: اکنون در ایران، امکان تاسیس مرکز خدمات بهداشتی و درمانی در منزل به دو شکل وجود دارد، یکی مرکز مراقبت های پرستاری در منزل و دوم مرکز خدمات بالینی (پزشکی) در منزل؛ مجوز تاسیس این مراکز نیز توسط کمیسیون ماده 20 معاونت های درمان دانشگاه های علوم پزشکی کشور صادر می شود و تمام افراد صاحب صلاحیت می توانند درخواست خود را برای تاسیس مرکز خدمات بالینی یا خدمات پرستاری در منزل به دانشگاه علوم پزشکی محل خود ارائه کنند، اما در شرایط کنونی، پزشکان و پرستاران زیادی حاضر به تاسیس این مراکز نیستند و به همین دلیل، تعداد مراکز درمان در منزل در کشورمان کمتر از نیاز مردم است.

وی در ادامه تاکید کرد: در حال حاضر، هنوز موضوع دریافت خدمات پزشکی و پرستاری در منزل در فرهنگ جامعه ایران رواج نیافته است، اما با توجه به این که کشورمان به سمت پیری جمعیت پیش می رود، قطعا در آینده نزدیک تفاضا برای دریافت این خدمات گسترده خواهد شد. همچنین وزارت بهداشت هنوز تعرفه دقیقی برای ارائه خدمات پزشکی، پرستاری و ICU در منزل تعریف نکرده و همین مساله به کاهش انگیزه افراد صاحب صلاحیت برای تاسیس مراکز خدمات پزشکی و پرستاری در منزل دامن زده است.

قرار نیست با گسترش Home Care، منازل مردم به بیمارستان تبدیل شود

لاری پور با تاکید بر این که نباید ارائه خدمات درمانی در منزل، باعث مراجعه نکردن افراد به مراکز درمانی در شرایط ضروری شود، عنوان کرد: حتی اگر سیستم Home Care به اندازه کافی در کشورمان ایجاد شود، هیچ گاه نباید دریافت خدمات درمانی در منزل باعث تبدیل کردن این سیستم به بیمارستان خصوصی یا دولتی شود؛ بلکه صرفا باید خدمات مربوط به ویزیت اولیه، درمان اولیه، تزریق یا تجویز داروهایی که امکان ارائه آنها در منزل وجود دارد و سایر خدماتی که می توان در منازل افراد انجام داد، در سیستم Home Care ارائه شود و همچنان باید بیمارستان ها به عنوان محلی برای ارائه خدماتی که نمی توان آنها را در منزل ارائه داد، شناخته شوند.

سخنگوی سازمان نظام پزشکی کشور ادامه داد: با توجه به نیاز روزافزون کشور به تاسیس مراکز درمان در منزل، وزارت بهداشت باید از همین حالا به فکر گسترش زیرساخت های Home Care در کشورمان باشد. البته دولت باید این کار را به بخش خصوصی بپردازد و خودش به تسهیلگری امور بپردازد؛ یعنی وزارت بهداشت باید زیرساخت های قانونی را فراهم کند، تعرفه های مربوطه را تعیین کند، مکان مناسب برای ایجاد دفتر کار در اختیار مراکز درمان در منزل بگذارد، به این مراکز وام بدهد، در پرداخت مالیات برای آنها تخفیف قائل شود و سایر مشوق ها را ارائه کند تا تسهیلات لازم برای گسترش این مراکز ارائه شود.

وی در پایان تصریح کرد: دولت و وزارت بهداشت نباید به صورت مستقیم به تاسیس مرکز درمان در منزل بپردازند، بلکه باید شرایطی را فراهم کنند که افراد توانمند بخش خصوصی به تاسیس مرکز درمان در منزل بپردازند. به عبارت دیگر، نباید مراکز درمان در منزل به نهادهای مختلف وابسته باشند، زیرا این مساله علیه مراکز خصوصی رانت ایجاد می کند. این در حالی است که همین حالا برخی ارگان ها اقدام به تاسیس مرکز درمان در منزل کرده اند، اما دولت باید همه این مراکز را به بخش خصوصی واگذار کند و خودش فقط به آنها نظارت کند تا همه مراکز Home Care با به‌کارگیری پزشکان و پرستاران بخش دولتی و خصوصی، بتوانند با کیفیت بالا به بیماران خدمات ارائه کنند.