اعلام آمادگی وزارت راه برای تامین بودجه ایمن سازی مسیر عبور یوزپلنگ ایرانی + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با وجود این که در 21 سال گذشته موضوع حفاظت از یوزپلنگ آسیایی به عنوان مهمترین گونه در معرض انقراض حیات وحش ایران به صورت جدی مورد توجه مسئولان سازمان محیط زیست قرار داشت و حتی بودجه های خارجی از برنامه عمران سازمان ملل (UNDP) و سایر نهادهای بین المللی برای حفاظت از یوز آسیایی دریافت شده است، اما در همین دو دهه موضوع جاده های ناایمن یکی از مهمترین تهدیدات علیه جمعیت یوزپلنگ ایرانی بوده و با وجود رایزنی های مسئولان سازمان محیط زیست در دوره های قبل، مدیران وزارت راه در ادوار مختلف حاضر به ایمن سازی جاده هایی که از کریدورهای تردد یوز ایرانی عبور می کند، نبوده اند. 

در این میان مهمترین جاده ای که در سال های اخیر به یکی از قتلگاه های اصلی یوز آسیایی در کشورمان تبدیل شده، محور عباس آباد – میامی استان سمنان است که از حاشیه پارک ملی توران به عنوان مهمترین زیستگاه باقیمانده یوزپلنگ در سراسر ایران عبور می کند و متاسفانه با وجود این که در سال های 89 تا 97 هفت فرد یوز ایرانی در جاده عباس آباد بر اثر تصادف با خودروهای عبوری جان خود را از دست داده بودند، تا همین یک ماه پیش که یک توله یوز دختر مجددا بر اثر تصادف در این جاده تلف شد، مسئولان وزارت راه حاضر به پذیرش مسئولیت اجتماعی خود برای ایمن سازی جاده با فنس کشی، دوربین گذاری، نصب تیرهای چراغ برق و قرار دادن تابلوهای راهنمایی موثرتر نمی شدند. 

2 کانون اصلی در جاده عباس آباد فنس کشی می شود 

حالا اما با رایزنی های یک ماه اخیر مسئولان سازمان محیط زیست و البته با فشار افکار عمومی و راه اندازی کارزار «درخواست ایمن سازی جاده عباس آباد توران برای حفاظت از یوزپلنگ» که تا کنون بیش از 51 هزار امضا از مردم جمع کرده است، ظاهرا وزارت راه و شهرسازی وعده هایی را برای ایمن سازی این جاده ارائه کرده و جای این امیدواری ایجادشده که شاید وزارت راه که بودجه آن چندین برابر سازمان محیط زیست است، از این به بعد بیش از گذشته حاضر شود مسئولیت خود را در حفاظت از حیات وحش و ایمن سازی جاده هایی که محل عبور حیوانات وحشی هستند، انجام دهد؛ بخصوص که در دهه های اخیر تصادفات جاده ای یکی از مهمترین علل تلف شدن گونه های مختلف حیات وحش در کشورمان بوده است. 

این نکته ای است که حسن اکبری، معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گو با رکنا روی آن دست گذاشت و اظهار داشت: ما برای ایمن سازی جاده عباس آباد – میامی به عنوان مهمترین کریدور عبور یوزپلنگ آسیایی و البته سایر جاده هایی که محل عبور یوزپلنگ یا سایر گونه های حیات وحش محسوب می شوند، در حال تدوین بسته ای جامع با کمک جمعی از متخصصان حیات وحش هستیم که غالبا کارمند سازمان محیط زیست نیستند، اما سال ها روی موضوع حفاظت از حیات وحش و ایمن سازی جاده ها کار کرده اند. 

وی افزود: فنس کشی بخش هایی از جاده عباس آباد در کلیات این بسته پیش بینی شده است، ولی ما قصد نداریم که با فنس کشی تمام طول جاده، کریدورهای عبور یوزپلنگ را به صورت کامل ببندیم. همچنین ما معتقدیم چون از گذشته زیرگذر و روگذرهای لازم برای تردد حیات وحش در این جاده ایجاد نشده است، فنس کشی تمام طول جاده نمی تواند اهداف لازم برای حفاظت از حیات وحش را محقق کند. بنابراین ما پیشنهاد داده ایم در بخش هایی از زیستگاه که آب‌گذرهای بزرگ با عرض و ارتفاع مناسب وجود دارد، فنس کشی در کنار جاده انجام شود و در همین راستا، قرار است دو کانون اصلی که احتمال وقوع تصادفات حیات وحش در آنها بالاتر است، حتما فنس کشی شوند. 

توافق بر سر افزایش تیر چراغ برق و دوربین های کنترل سرعت در جاده عباس آباد 

اکبری با تاکید بر لزوم گسترش نورپردازی در جاده عباس آباد – میامی عنوان کرد: متخصصان حیات وحش معتقدند وجود تیرهای چراغ برق به تعداد کافی نقش مهمی در حفاظت از یوز آسیایی در جاده عباس آباد دارد، زیرا اگر نور مناسبی در جاده وجود داشته باشد، هم رانندگان می توانند از فاصله دور یوزپلنگ یا سایر حیوانات در حال عبور را ببینند و زودتر ترمز بگیرند یا بوق بزنند و هم یوزپلنگ و سایر جانوران در حال گذر از جاده، خودروها را فقط به صورت دو نقطه روشن نمی بینند، بلکه می توانند خودروهای عبوری را به صورت موانع متحرکی ببینند که در حال حرکت به سمت آنها هستند و درک می کنند که باید از این موانع فاصله بگیرند. خوشبختانه مدیران وزارت راه نیز روی این مساله تاکید دارند و توافقاتی برای افزایش نورپردازی در جاده عباس آباد با مسئولان این وزارتخانه صورت گرفته است. 

معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست ادامه داد: متخصصان حیات وحش در ایران و سایر نقاط جهان معتقدند که باید سرعت خودروها در جاده هایی که امکان عبور حیوانات وحشی در آن زیاد است، به شکل محسوسی کاهش یابد. زیرا هرچقدر سرعت عبور خودروها بیشتر باشد، امکان کنترل خودرو توسط راننده سخت تر می شود و احتمال تصادف هم افزایش می یابد. البته در گذشته در یک مرحله سرعت مجاز عبور خودروها در جاده عباس آباد به 80 کیلومتر بر ساعت کاهش یافت، اما بازهم چون تعداد دوربین های کنترل سرعت در این جاده کافی نیست، برخی افراد سرعت مجاز در جاده عباس آباد را رعایت نمی کنند و همین مساله احتمال وقوع تصادف با حیات وحش را به شدت بالا برده است. بنابراین ما در حال رایزنی با وزارت راه و پلیس راه کشور هستیم تا هم تعداد دوربین های کنترل سرعت در جاده عباس آباد افزایش یابد و هم نیروهای پلیس حضور گسترده تری در این جاده داشته باشند تا خودروهای عبوری ناچار شوند سرعت مجاز را رعایت کنند. 

وی با تاکید بر لزوم اطلاع رسانی گسترده به مردم درباره اهمیت جاده عباس آباد – میامی عنوان کرد: عموم شهروندان ایرانی باید بدانند که جاده عباس آباد یکی از مهمترین کریدورهای تردد یوزپلنگ آسیایی محسوب می شود که همه ما باید در هنگام عبور از آن برای کمک به حفظ جمعیت یوز، با سرعت مجاز و دقت بالا رانندگی کنیم. در این زمینه سازمان محیط زیست به همراه انجمن های مردمی زیست محیطی برنامه هایی را برای اطلاع رسانی به شهروندان انجام داده و البته وزارت راه هم پیشنهاد داده است که تابلوهای بزرگتر و دارای نور کافی نیز در جاده عباس آباد نصب شود که رانندگان بخصوص در زمان تاریکی هوا بتوانند از احتمال تردد یوزپلنگ در این جاده آگاه شوند. 

مسئولان وزارت راه برخلاف گذشته از کمک به نجات یوز ایرانی استقبال می کنند 

اکبری با بیان این که کلیات برنامه ایمن سازی جاده عباس آباد – میامی بین سازمان محیط زیست و وزارت راه مورد توافق قرار گرفته است، گفت: محورهای اصلی برنامه ایمن سازی جاده عباس آباد، فنس کشی در کانون های اصلی، افزایش نورپردازی در جاده، کاهش سرعت خودروهای عبوری، افزایش تعداد دوربین های کنترل سرعت، اطلاع رسانی گسترده به افکار عمومی و نصب تابلوهای راهنمایی بزرگ و دارای نور در سطح جاده است. اما این که دقیقا هرکدام از این برنامه ها در چه نقطه ای از جاده و به شکلی اجرا خواهد شد، هنوز به صورت دقیق مشخص نشده و قرار است بررسی های میدانی بیشتری در این زمینه انجام شود. 

معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست ادامه داد: هفته آینده قرار است همکاران ما در سازمان محیط زیست به همراه برخی متخصصان حیات وحش و جمعی از همکاران اجرایی که تجربه بیشتری دارند، از جاده عباس آباد – میامی و کریدورهای عبور یوزپلنگ بازدید کنند تا رفته رفته جزئیات این طرح مشخص شود و ما در آینده نزدیک بتوانیم برنامه فاز اول طرح ایمن سازی جاده عباس آباد – میامی را برای اجرا به وزارت راه تحویل دهیم. البته زمان بندی اجرا در اختیار وزارت راه خواهد بود و ما برنامه عملیاتی را تحویل مسئولان این وزارتخانه قرار خواهیم داد و آنها باید فرآیند قانونی انتخاب پیمانکار و شروع اجرای هر پروژه را طی کنند. 

این مقام ارشد سازمان حفاظت محیط زیست با ابراز امیدواری نسبت به ایمن سازی جاده عباس آباد – میامی در آینده نزدیک اظهار داشت: تفاوت مهمی که در صحبت های کنونی مسئولان وزارت راه نسبت به صبحت های قبلی آنها وجود دارد، این است که مدیران این وزارتخانه اکنون استقبال بیشتری را از مساله ایمن سازی جاده عباس آباد و البته سایر جاده های عبوری از کریدورهای تردد حیات وحش نسبت به گذشته انجام می دهند. زیرا قبلا هم سازمان محیط زیست چانه زنی های زیادی را با مسئولان وزارت راه داشتند که حتی پس از بحث و جدل های زیاد به نتیجه نمی رسید، اما خوشبختانه در مذاکرات اخیر بدون هیچ گونه بحثی، به محض طرح موضوع خود مسئولان وزارت راه اعلام آمادگی کردند که حاضرند اقدامات لازم برای نجات یوزپلنگ آسیایی را انجام دهند. اکنون هم استقبال مدیران وزارت راه، ما را نسبت به ایمن سازی جاده عباس آباد و سایر جاده های عبور حیات وحش امیدوارتر کرده است. 

وی با تاکید بر این که بودجه طرح ایمن سازی جاده عباس آباد – میامی توسط وزارت راه و شهرسازی تامین خواهد شد، عنوان کرد: با توجه به این که اجرای برنامه های لازم برای ایمن سازی جاده عباس آباد اعم از فنس کشی، نورپردازی، نصب دوربین و تابلوهای راهنمایی بیشتر و ... در اعتبارات سازمان محیط زیست نمی گنجید، ما سراغ مسولان وزارت راه رفتیم و خوشبختانه این دوستان هم پذیرفتند که بودجه مربوط به این طرح را تامین کنند.

لزوم تصویب لایحه ای که دستگاه های اجرایی را مکلف به حفاظت از حیات وحش می کند 

اکبری در بخش دیگری از صحبت هایش به تلاش سازمان محیط زیست برای تدوین لایحه حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش اشاره کرد و گفت: ما امیدواریم با تصویب قانون حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش و البته جلب همکاری وزارت راه، وزارت صمت، وزارت نیرو و سایر دستگاه های اجرایی که بعضا در داخل یا حاشیه زیستگاه های حیات وحش اقدام به اجرای پروژه های عمرانی می کنند، کاری کنیم که تمام دستگاه های اجرایی موظف باشند که در هنگام اجرای یک پروژه، حتما ضوابط زیست محیطی لازم برای حفاظت از حیات وحش را رعایت کنند و علاوه بر آن مسئولیت اجتماعی خود را برای حفظ پایداری اکوسیستم و جلوگیری از تخریب زیستگاه ها انجام دهند. 

معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست ادامه داد: اگر لایحه حفاظت و بهره برداری پایدار از حیات وحش در فرآیند تصویب در مجلس تغییر زیادی نکند، قطعا وضعیت حفاظت از حیات وحش در کشور بهبود خواهد یافت و دستگاه های اجرایی هرکدام مکلف به انجام وظایفی مشخص برای حراست از حیات وحش خواهند شد. ما در این لایحه تمهیدات زیادی را در مرحله طراحی و بهره برداری از جاده ها و سایر پروژه های عمرانی حاشیه زیستگاه های حیات وحش در سراسر کشور پیش بینی کرده ایم و اگر این لایحه در مجلس تغییر جدی نکند، قطعا دست سازمان محیط زیست برای مطالبه برنامه های حفاظت از حیات وحش از سایر دستگاه های اجرایی بازتر خواهد بود. 

وی در پایان تصریح کرد: ما حتی اگر تمام جاده های عبوری از داخل یا حاشیه زیستگاه های حیات وحش را ایمن سازی کنیم، بازهم به صفر رساندن تلفات جاده ای حیات وحش امکان پذیر نیست. در سراسر جهان نیز تمام تلاش کشورها کاهش تلفات جاده ای حیات وحش است و در هیچ کشوری ادعا نمی کنند که با ایمن سازی جاده ها می توان تلفات را به صفر رساند، بلکه هدف اصلی کشورهای توسعه یافته از ایمن سازی جاده های عبور حیات وحش، کاهش محسوس تلفات جاده ای تا حدی است که پویایی گونه های مختلف به خطر نیفتد و ما هم در ایران همین هدف را دنبال می کنیم.