دماوند بی‌برف در آذر ۱۴۰۴؛ بلندترین کوه ایران بلندترین هشدار آب شد/ سند تکان‌دهنده‌ای از مرگ چرخه آب در ایران

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا،  در جاده‌ منتهی به آمل، درست جایی که همیشه دماوند با کلاه سفیدش نماد زمستانِ زودرس بود، امروز چیزی جز یک توده‌سنگ عظیم و خشک دیده نمی‌شود؛ کوهی که در آذرماه ۱۴۰۴ حتی یک لایه‌ی نازک برف هم بر شانه‌هایش ندارد. انگار عظمتش نه نشانه‌ پایداری طبیعت، بلکه سندی زنده از فرسودگی زیست‌محیطی این سرزمین شده است.

عکس  دماوند بی‌برف در میانه‌ی پاییز شبیه یک هشدار رسمی نیست؛ یک بیانیه‌ی تکان‌دهنده از دل طبیعت است. این تصویر نشان می‌دهد بحران آب در ایران دیگر در حد جدول‌های بارش، درصد مخازن سدها یا نشست زمین نیست. بحران به جایی رسیده که بلندترین کوهِ خاورمیانه توان نگه‌داشتن برف، این ذخیره حیاتی آب، را از دست داده است.

دماوند همیشه «بانک آب» طبیعی البرز بود؛ جایی که برف‌چینه‌هایش تا خرداد و تیر آرام‌آرام ذوب می‌شدند و به جانِ رودخانه‌ها، قنات‌ها و سفره‌های زیرزمینی جریان می‌بخشیدند. حالا اما کوهستانی که باید پوشیده از برف باشد، از دور به بیابانی شیب‌دار می‌ماند. برف‌چینه‌ای که نباشد، آبِ تابستان هم نیست. بی‌برفی دماوند یعنی سال آینده صدای خس‌خس باغ‌ها را بیش از همیشه خواهیم شنید؛ یعنی رودهای هراز و لار ضعیف‌تر از همیشه خواهند بود؛ یعنی سفره‌های آب زیرزمینی عمیق‌تر فرو می‌روند و فرونشست، گستاخ‌تر از قبل، دشت‌ها را می‌بلعد.

این تصویر فقط یک پدیده اقلیمی نیست؛ نتیجه مستقیم مدیریت آبی فرسوده، پراشتباه و بی‌برنامه‌ای است که دهه‌هاست ایران را از ذخایر استراتژیک آب، بارندگی‌های مفید و چرخه پایدار هیدرولوژیک جدا کرده است. میلیون‌ها چاه بی‌مجوز، صدها سد بی‌توجیه، تغییر مسیر رودخانه‌ها، نابودی مراتع و جنگل‌ها، برداشت بی‌رویه از آبخوان‌ها و ناتوانی در کنترل مصرف همه کنار هم موجب شده‌اند دماوند هم نتواند نقش ذخیره‌ساز طبیعی آب را بازی کند.

بی‌برفی دماوند در آذر، تنها یک عکس نیست؛ اعترافی تلخ از سوی طبیعت که می‌گوید ایران دیگر نه فقط با کم‌آبی، بلکه با فروپاشی نظم آب روبه‌روست. مدیریتی که هنوز بحران را «کمبود بارش» می‌نامد، عمداً از گفتن حقیقت طفره می‌رود: این، بحران ساختاری آب است، نه یک ناهنجاری فصلی.

در حالی که خودروها در جاده‌ی پای کوه دماوند به‌سادگی در رفت‌وآمدند و زندگی شهری انگار بی‌تفاوت ادامه دارد، کوه بدون کلاه سفیدش دارد بلندتر از هر تریبونی فریاد می‌زند: این سرزمین دارد «آب آینده»اش را از دست می‌دهد.

این عکس، شاید یکی از مهم‌ترین اسناد سال ۱۴۰۴ باشد؛ سندی که نشان می‌دهد بحران آب ایران نه در آینده، بلکه همین حالا اتفاق افتاده است—و هیچ‌کس نمی‌تواند ادعا کند آن را ندیده است.