ایران تنها سازنده بالن های ارتباطی در منطقه است

مدت‌هاست خبرهایی در خصوص بالن‌های ارتباطی شنیده می‌شود؛ این بالن‌های ارتباطی چگونه بالن‌هایی هستند؟

ابتدا لازم است بدانید که بالن‌ها به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از بالن‌ها برای هواشناسی استفاده می‌شود که در ارتفاع‌های بسیار بالا و در لایه استراتوسفر (لایه دوم زمین) رها می‌شوند و شرایط جوی زمین را اندازه‌گیری می‌کنند. بالن‌های دیگری هم هستند که در بخش گردشگری مورد استفاده قرار می‌گیرند. نوع دیگر از بالن‌ها به کشتی‌های هوایی معروف هستند. این کشتی‌های هوایی امکان رها شدن تا لایه سوم زمین را دارند و می‌توانند عملیات‌های پایشی، مخابراتی و گردشگری را انجام دهند. دسته بعدی از بالن‌هایی که مورد بحث ما است بالن‌های ارتباطی یا مقید نام دارند. پژوهشگاه فضایی ایران این بالن‌ها را برای فعالیت‌های مخابراتی و ارتباطی طراحی و ساخته است. بالن‌های مقید، شکل ایرودینامیک دارند به‌طوری که هم از نیروی هوا برای بلند شدن استفاده می‌کنند و هم شناور هستند و از سوی دیگر با یک کابلی به زمین متصل می‌شوند به‌همین دلیل مقید نامیده می‌شوند. این بالن‌ها می‌توانند برای مدت دو هفته‌ای در هوا بمانند و به زمین بازگردند تا با شارژ دوباره برای دو هفته دیگر به هوا فرستاده شده و برای ارائه خدمات از آنها استفاده شود.

بالن‌های مقید چه نوع خدمات ارتباطی را ارائه می‌دهند؟

این بالن‌ها امکان پخش اینترنت، عکسبرداری و پایش با دوربین، برقراری ارتباط بی‌سیم و... را دارند. اینترنت هم به دو صورت وای فای و 4G-LTE می‌توان در منطقه مورد نظر پخش کرد ولی از آنجایی که برد اینترنت وای فای کم بوده و به سیم‌کارت برای برقراری ارتباط نیاز است به‌همین دلیل سعی شده که از اینترنت 4G-LTE استفاده شود، چرا که نه تنها نیازی به استفاده از سیم‌کارت نیست، بلکه می‌توان تا برد 25 تا 30 کیلومتر برای بیش از 3 هزار کاربر به‌صورت همزمان و آنلاین خدمات اینترنتی ارائه داد. در آزمایش‌هایی هم که با این بالن در هشتگرد کرج برای پخش اینترنت انجام دادیم تا 30 کیلومتر بخوبی جوابگو بود.

بالن‌های ارتباطی یا مقید تا چه ارتفاعی اوج گرفته و می‌توانند در هوا شناور بمانند؟

این بالن‌ها بسته به کاربرد، نیاز و محموله هایشان تا ارتفاع‌های مختلفی بالا می‌روند و ما این بالن‌ها را حداکثر تا ارتفاع 500 تا 600 متری به هوا می‌فرستیم البته باید گفت امکان بالا رفتن و شناور ماندن در فضا برای ارائه خدمات بیش از 500 متر نیز برای بالن‌های مقید وجود دارد ولی برای ارتفاع‌های بیش از این باید مجوزهای خاصی دریافت کرد از آنجایی که این ارتفاع جوابگوی ارائه خدمات است، بنابراین ما در ارتفاع 500 متر کارهای عملیاتی لازم را انجام می‌دهیم.

این بالن‌ها از نظر وزنی چه میزان محموله‌هایی را می‌توانند حمل کنند؟

این بالن‌ها از نظر وزنی سه ورژن دارند؛ ورژن اول بالن‌های مقید بام 15 نام دارد. بام 15، بالن‌های کوچکی هستند که می‌توانند 15 کیلوگرم محموله را بالا برده و درهوا شناور مانده و خدمات ارائه دهند. ورژن دوم بالن مقید بام 50 نام دارد که می‌تواند 50 تا 70 کیلوگرم محموله مخابراتی را بالا ببرد. ورژن سوم نیز بالن مقید بام 300 نام دارد. این ورژن می‌تواند محموله 300 کیلوگرمی تا ارتفاع 500 متری را بالا ببرد. البته از آنجایی که برای بحث مخابراتی و پایشی به دوربین و محموله‌های بیش از 50 کیلوگرم نیاز نداریم، بنابراین بالن بام 50 جوابگوی کارها و عملیات‌های داخل کشور است و این مدل بیشتر کاربرد دارد.

بالن‌های مقید دقیقاً در چه زمینه‌هایی کاربرد دارد؟

این بالن کاربردها و قابلیت‌های زیادی دارد و کاربرد آن تنها در بحث مدیریت بحران نیست. به‌عنوان مثال از این بالن‌ها می‌توان در بحث رصد قاچاق کالا و مواد مخدر، دام، پایش سواحل و... نیز استفاده کرد. حتی در شب نیز قابل استفاده بوده و تنها کافی است به بالن دوربین دید در شب متصل شود. با نصب دوربین با رزولوشن بسیار بالا می‌توان از ارتفاع 300 تا 400 متری تا 20 کیلومتری همه چیز را رصد کرد. اکنون کشور امریکا از این بالن‌ها برای مرزبانی در مرز مکزیک استفاده می‌کند. فعلاً در کشور از این بالن‌ها برای مدیریت بحران (زلزله کرمانشاه و سیل) و در راهپیمایی اربعین استفاده شده به همین دلیل استفاده از آن در مدیریت بحران در اولویت قرار دارد. البته قرار است در موارد دیگر مانند قاچاق و... نیز استفاده شود از این‌رو وزارت ارتباطات با وزارت کشور وارد مذاکره شده تا پایش مرز و مبارزه با قاچاق و... نیز با بالن‌های مقید انجام شود. از سوی دیگر چندین نهاد و استان نیز برای استفاده از بالن‌های ارتباطی اعلام نیاز کرده‌اند. به عبارتی این بالن‌ها برج مخابراتی متحرک یا سکوی متحرک ارتباطی محسوب می‌شود و وقتی از آنها در استان‌ها استفاده می‌شود گویی چندین برج مخابراتی را در شهرها و استان‌ها نصب کرده و به‌کار گرفته‌اید.

آیا صفر تا صد این بالن‌های ارتباطی در کشور ساخته می‌شود؟

این بالن‌ها در کشور بومی‌سازی شده است. بجز برخی مواد و تجهیزاتی که از خارج خریداری می‌شود، بالن در پژوهشگاه فضایی ایران طراحی می‌شود. تاکنون نیز 4 بالن مقید طراحی و ساخته شده، این بالن‌های ساخت داخل در مرز مهران و خسروی، کرمانشاه و در شرایط مختلف جوی تست شده است. قرار است بعد از تأمین اعتبارات برای تمام استان‌های کشور نیز ساخته شود.

در خبرها به همکاری بخش خصوصی در پروژه بالن‌های ارتباطی اشاره شده بود، بخش خصوصی در این پروژه چه نقشی برعهده دارد؟

طراحی و ساخت بالن یک پروژه مشترک بین پژوهشگاه فضایی ایران و بخش خصوصی است از آنجایی که پژوهشگاه فضایی ایران کارهای پژوهشی و تحقیقاتی انجام می‌دهد، به همین دلیل طراحی و انجام کارهای پژوهشی، تحقیقاتی، به روزرسانی و بازنگری بالن‌ها را برعهده دارد، اما ساخت و عملیاتی کردن و استفاده از آنها برای ارائه خدمات اینترنتی و ارتباطی بالن‌ها بر عهده بخش خصوصی است.

ساخت هر بالن چقدر هزینه در بردارد؟

هزینه هر بالن مقید، به نوع ورژن و میزان تجهیزاتی که برای عملیات‌ها به آن متصل می‌شود بستگی دارد، بنابراین قیمت تمام شده ورژن‌های بالن‌های ارتباطی با هم متفاوت است ولی بخواهیم به‌صورت تقریبی به میزان هزینه اشاره کنیم باید گفت از چند صد میلیون تا یک میلیارد تومان تفاوت قیمت دارد.

ایران در زمینه طراحی و ساخت بالن‌های ارتباطی در منطقه در چه جایگاهی قرار دارد؟

تا آنجایی که اطلاع دارم بجز ایران کشور دیگری در منطقه خاورمیانه بالن مخابراتی و ارتباطی نمی‌سازد. در آسیا نیز چین، روسیه، ژاپن و کره جنوبی جزو سازندگان بالن‌های ارتباطی محسوب می‌شوند. کشورهای منطقه از جمله عراق، افغانستان و کویت بالن‌های ارتباطی خود را از امریکا خریداری می‌کنند. حتی مطلع شدیم که عربستان با انعقاد قراردادی خواهان خرید تعداد زیادی بالن ارتباطی از امریکا شده است.

به‌عنوان آخرین سؤال، پژوهشگاه فضایی ایران برای ارائه خدمات بهتر چه برنامه‌ای را در زمینه بالن‌های ارتباطی در دستور کار دارد؟

در پژوهشگاه فضایی ایران نگاه رو به جلو همراه با پیشرفت حاکم است به همین دلیل ساخت کشتی هوایی در دستور کار پژوهشگاه قرار دارد، چرا که این نوع از بالن‌ها که به بالن‌های غیرمقید معروف هستند، می‌توانند حوزه عملیاتی گسترده تری را پوشش دهند به طوری که با آن می‌توان به لایه 24 هزار کیلومتری زمین ورود کرد و ضمن ماندگاری طولانی مدت در فضا امکان ارائه خدمات بیشتر اینترنتی و پایش وجود دارد بنابراین قرار است اولین کشتی هوایی در سال 98 در ارتفاع 2 تا 3 هزار کیلومتری زمین آزمایش شود.برای ورود به کانال تلگرام ما کلیک کنید.

سوسن صادقی