بوئینگ ۷۲۷ در آستانه نابودی / مهارت خلبان، جان ۸۹ نفر را نجات داد + فیلم

به گزارش رکنا، در شامگاه چهارم آوریل سال ۱۹۷۹، یکی از عجیب‌ترین و در عین حال نادرترین حوادث تاریخ هوانوردی جهان رقم خورد؛ حادثه‌ای که در آن پرواز شماره ۸۴۱ شرکت هواپیمایی «ترنس ورلد ایرلاینز» (TWA) با یک بوئینگ ۷۲۷ در مسیر نیویورک به مینیاپولیس، ناگهان در ارتفاع ۳۹ هزار پایی بر فراز آسمان ایالت میشیگان از کنترل خارج شد و در مدت زمانی بسیار کوتاه، با چرخش‌های پی‌درپی به سمت زمین سقوط کرد. در کمتر از ۶۳ ثانیه، هواپیما بیش از ۱۰ هزار پا از ارتفاع خود را از دست داد و برای چند لحظه به نظر می‌رسید که فاجعه‌ای بزرگ در راه است.

با وجود شدت حادثه، خلبان باتجربه پرواز، «هاروی گیبسون»، به همراه دو کمک‌خلبان خود توانستند در ارتفاع حدود پنج هزار پایی کنترل هواپیما را بازیابی کنند. آنان با شجاعت و مهارت بی‌نظیر، پرواز را در وضعیت اضطراری به سمت فرودگاه دیترویت هدایت کرده و با وجود آسیب‌های جدی به بدنه و بال‌های هواپیما، موفق به فرود ایمن شدند. تمامی ۸۹ سرنشین این پرواز از مرگ حتمی نجات یافتند؛ رخدادی که بعدها از آن به‌عنوان یکی از «بازگشت‌های معجزه‌آسا» در تاریخ هوانوردی یاد شد.

بررسی‌های اولیه نشان داد که یکی از اسلَت‌های بال راست   بخشی از سازه متحرک که در هنگام برخاستن و فرود برای افزایش نیروی برا باز می‌شود به‌ صورت غیرمنتظره در حین پرواز باز شده است. باز شدن ناگهانی این قطعه در سرعت و ارتفاع بالا موجب ایجاد ناپایداری شدید آیرودینامیکی و از دست رفتن تعادل هواپیما شده بود. با این حال، کارشناسان از همان ابتدا درباره علت دقیق این رخداد اختلاف‌نظر داشتند.

در حالی که گزارش‌های رسمی احتمال می‌دادند عملکرد نادرست یا تنظیم غیرمجاز سیستم بال توسط خدمه موجب باز شدن اسلَت شده باشد، خلبان گیبسون همواره این فرضیه را به‌شدت رد می‌کرد. او بارها تأکید کرده بود که هیچ‌یک از اعضای خدمه تغییری در پیکربندی پروازی ایجاد نکرده‌اند و حادثه صرفاً ناشی از نقص مکانیکی یا طراحی بوده است.

در سال‌های بعد، برخی متخصصان پرواز و مهندسان سابق بوئینگ اعلام کردند که احتمال دارد سیستم هیدرولیک و قفل مکانیکی اسلَت‌ها در شرایط خاص پروازی دچار خطا شده باشد. شواهد نشان می‌داد که بخشی از مکانیزم قفل بال ممکن است در اثر استهلاک یا ارتعاشات مداوم از کار افتاده باشد و همین امر به باز شدن ناگهانی اسلَت منجر شده باشد. این فرضیه با توجه به پیچیدگی طراحی بوئینگ ۷۲۷ و گزارش‌های مشابه از مشکلات سیستم بال در آن زمان، از سوی برخی کارشناسان معتبر مورد تأیید قرار گرفت.

در مقابل، گروهی از بازرسان معتقد بودند که خلبان ممکن است برای کاهش مصرف سوخت یا افزایش راندمان پرواز در ارتفاع بالا، اقدام به تغییر دستی تنظیمات فلاپ‌ها یا اسلَت‌ها کرده باشد — عملی که در آن زمان در میان برخی خلبانان به‌صورت غیررسمی رایج بود اما در دستورالعمل رسمی پرواز مجاز شمرده نمی‌شد. به باور آنان، احتمال دارد این اقدام ناخواسته باعث خروج یکی از اسلَت‌ها از وضعیت قفل شده و در نتیجه آغاز چرخش شدید هواپیما شده باشد.

با وجود تمام این فرضیه‌ها، هیچ‌یک از آزمایش‌ها و شبیه‌سازی‌های بعدی نتوانستند شرایط واقعی حادثه را به‌طور کامل بازسازی کنند. داده‌های ثبت‌شده در ضبط‌کننده پرواز نیز نتوانستند دلیل قطعی ارائه دهند و همین امر موجب شد تا راز این سقوط مهارنشده برای همیشه در ابهام باقی بماند.

حادثه پرواز ۸۴۱ در نهایت به بازنگری جدی در طراحی سیستم‌های کنترلی بوئینگ ۷۲۷ و تدوین دستورالعمل‌های ایمنی دقیق‌تر برای خدمه پرواز منجر شد. کارشناسان بر اهمیت پایش مداوم وضعیت مکانیکی قطعات متحرک بال و ثبت دقیق تغییرات آن‌ها تأکید کردند.

امروز، بیش از چهار دهه پس از آن حادثه، پرواز TWA 841 هنوز یکی از نمونه‌های شاخص نجات در شرایط بحرانی به‌شمار می‌رود. مهارت و خونسردی خلبان و خدمه در لحظاتی که هواپیما با سرعت سقوط آزاد به زمین نزدیک می‌شد، مورد تحسین گسترده جامعه هوانوردی قرار گرفت؛ اما علت اصلی حادثه همچنان یکی از معماهای حل‌نشده تاریخ پرواز باقی مانده است.