رفع کمبود آب بلوچستان تا 4 سال آینده / اگر سدها نبود با فاجعه روبرو بودیم

به گزارش رکنا، عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب کشور با حضور در استودیوی برنامه گفتگوی ویژه خبری در پاسخ به این سؤال که آب ذخیره شده در سدها تا چه اندازه می‌تواند در تأمین آب شرب و آب مورد نیاز کشاورزی استان سیستان و بلوچستان مؤثر باشد، بیان داشت: اکنون زمان بهره بردن از آبی است که پشت سدهای استان جمع شده است، چرا که عمده سدها پر هستند و به سرریز افتاده‌اند.

وی افزود: پیش از این بارندگی‌ها، برای تأمین آب شرب منطقه از آب رودخانه‌ها و گاهی منابع آب زیرزمینی و همچنین شیرین‌سازی آب دریا استفاده می‌شد که با شرایط کنونی و بارش‌های خوب صورت گرفته، اکنون آب شیرین سطحی فراوانی برای یک دوره چهار ساله در بلوچستان جنوبی وجود دارد.

سخنگوی صنعت آب با بیان اینکه با منابع آب ذخیره شده به مدت ۴ سال تنش کمبود آب مناطق تحت پوشش شبکه انتقال آب سدها اعم از شرب و کشاورزی رفع خواهد شد، خاطرنشان کرد: طبق هدفگذاری انجام شده، تأمین آب شرب ۱۹۰۰ روستا در سیستان در این دولت به نتیجه خواهد رسید.

بزرگ‌زاده در خصوص تمهیدات وزارت نیرو در مدیریت و کنترل سیلاب سیستان و بلوچستان اظهار داشت: دو دسته از اقدامات برای مدیریت سیلاب انجام شده که نخستین آن، زیرساخت‌ها است. به این منظور در طول سالیان گذشته، سرمایه‌گذاری‌های لازم برای احداث سدها انجام شد تا بتوان با کمک این سازه‌ها اتفاقات حدی و هیدرولوژیکی را کنترل کرد.

وی افزود: اقدام دیگر در ردیف اقدامات غیرسازه‌ای قرار دارد و مربوط به مهندسی حاکم بر بهره‌برداری از سازه‌ها و پروژه‌ها است.

بزرگ‌زاده اضافه کرد: تمهیدات دیگری در حوزه مدیریت سیلاب انجام می‌شود که در سه مرحله اقدامات پیش از سیلاب، حین سیلاب و اقدامات پس از سیلاب دسته بندی می‌شود.

سخنگوی صنعت آب گفت: فاز پیش از سیلاب به پیش‌بینی و پیش‌آمادگی‌های لازم در بخش وزارت نیرو و سایر دستگاه‌ها باز می‌گردد. بدون شک یک پیش‌بینی دقیق یک پیشگیری خوب را با خود به همراه می‌آورد. پیش بینی اینکه این میزان بارش و رواناب و سیل، به چه میزان و به چه صورت و با چه شدتی در رودخانه‌های مختلف رخ خواهد داد که این بررسی‌ها توسط ستاد مدیریت و پشتیابی سیلاب وزارت نیرو مورد بررسی و تحلیل قرار می‌گیرد.

وی با اشاره به نقش سدها در کنترل سیلاب سیستان و بلوچستان اظهار داشت: پهنه بارشی که در استان سیستان و بلوچستان به ویژه در جنوب استان به وقوع پیوست، وسیع و گسترده بود و علاوه بر شهرهای ساحلی و شهرهای کنارک و چابهار، حوضه‌های آبریز و بالادست سدها را در برگرفت.

بزرگ‌زاده خاطرنشان کرد: با حجم ذخیره‌ای که برای تله‌اندازی سیلاب در سدهایی همچون پیشین، زیردان و کهیر ایجاد شده بود، موجب شد سیلاب‌های بالادست حوضه سد که بارش‌های اصلی در این نواحی بود، به تأخیر بیفتد تا سیلاب پایین دست فروکش کند؛ بنابراین سدها از هم‌افزایی دو پیک بالادست و پایین دست جلوگیری کردند.

سخنگوی صنعت آب ایران، نقش دیگر سدها را پیک‌زایی در سیلاب خواند و گفت: چه به دلیل حجم ذخیره برای تله‌اندازی در سیلاب و چه به دلیل روندیابی مخزن یا عملکرد مخزن، وقتی یک سیل با شدت زیاد در یک رودخانه تنگ حرکت می‌کند؛ وقتی یکباره در محدوده پهن به اسم مخزن سد وارد می شود، فرصتی برای مستهلک شدن می‌یابد.

وی با ذکر مثالی توضیح داد: دبی ورودی به سد کهیر در بارش‌های اخیر ۹ هزار و ۳۰۰ مترمکعب در ثانیه بود که در لحظه خروج به ۱۵۰۰ تا ۱۸۰۰ مترمکعب در ثانیه کاهش پیدا کرد. در سد زیردان نیز دبی ورودی از ۲ هزار و ۱۰۰ مترمعکب در ثانیه به ۶۵۰ مترمکعب در ثانیه کاهش پیدا کرده است. یعنی از شدت پیک‌زایی سیلاب کاسته و مانع تداخل سیلاب‌های بالادست و پایین دست شد.

بزرگ‌زاده حاصل این مدیریت را در جلوگیری از تلفات انسانی مؤثر دانست و بیان داشت: اگر این زیرساخت‌ها نبود با یک فاجعه روبرو بودیم. در سیلاب گونو که در خرداد ۸۶ در سیستان و بلوپستان رخ داد، ۱۱۲ نفر جان باختند. در جبهه بارشی اخیر که در ایران و کشورهای همسایه رخ داد، با وجود حجم بارشی یکسان شاهد بودیم که حتی در شهرهای مدرنی مانند دبی تعدادی کشته شدند و خدمات شهری به مدت چند روز مختل شد. این مسئله نشانگر آن است که زیرساخت‌ها و مدیریت بهره‌برداری از سدها در ایران نقش خود را به درستی ایفا کردند.

وی خاطرنشان کرد: در سیلاب ۹۸ یکی از اصلی‌ترین حقایقی که گروه پژوهشی و کمیته سیلاب به آن رسیدند و به آن تأکید داشتند اتمام سد کهیر بود.

سخنگوی صنعت آب کشور در بخشی از سخنان خود، دلیل ماندگاری آب در منطقه دشتیاری بعد از بارگشایی سد بالادست را پست بودن ارتفاع زمین این منطقه عنوان کرد و گفت: به همین دلیل هدایت سیلاب‌ها به آن ناحیه انجام می‌شود. رفع مشکلات دشتیاری نیازمند بازنگری در مبانی شهرسازی در بلندمدت است.