فقط پنج‌سال برای نجات یوز ایرانی فرصت داریم؛ سپس از طبیعت ایران حذف می شود/ بودجه مستقل نجات یوزپلنگ آسیایی تصویب نشد + فیلم

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، باقر نظامی، مدیر ملی پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی و زیستگاه‌های مرتبط، تأکید کرد که برنامه ملی پنج‌ساله حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با همکاری گسترده متخصصان تدوین شده است. او گفت:«اگر در این مقطع بحرانی اقدام مؤثری انجام نشود، این گونه ارزشمند برای همیشه از طبیعت ایران حذف خواهد شد.»

وی در تشریح این برنامه پنج محور اصلی بیان داشت 

حفاظت و ارتقای کیفیت زیستگاه‌ها: افزایش سطح کمی و کیفی حفاظت در زیستگاه‌های اصلی یوز.

مشارکت و توانمندسازی ذینفعان: همکاری جوامع محلی، بخش خصوصی، نهادهای دولتی و دستگاه قضایی.

پایش و تحقیقات علمی: توسعه روش‌های پایش، جمع‌آوری داده‌های دقیق و تحلیل وضعیت جمعیت.

تکثیر در اسارت: مدیریت علمی برنامه‌های تکثیر برای تثبیت جمعیت گونه.

آموزش و توسعه منابع انسانی: ارتقای مهارت‌های نیروهای حفاظتی و کارشناسان محیط زیست.

نظامی با اشاره به همکاری متخصصانی مانند دکتر انصاری، دکتر سهرابی و دکتر یوسف‌پور گفت: «با همدلی تیمی، گام‌های مهمی در جهت تحقق این اهداف برداشته شده است.»

وضعیت جمعیت یوز آسیایی

به گفته نظامی، آمار دقیق یوزپلنگ‌ها به دلیل مخفی‌زیستی این گونه تنها از پایش میدانی و تصاویر دوربین‌های تله‌ای به دست می‌آید: ۷ نر بالغ،۵ ماده بالغ،۲ فرد با جنسیت نامشخص،۶ توله همراه مادر همچنین ۶ یوز در اسارت نگهداری می‌شوند.

نظامی تأکید کرد که این ارقام حداقل جمعیت شناخته‌شده است و جمعیت واقعی کمی بیشتر از این است، اما همچنان وضعیت بسیار بحرانی است.

چالش‌های اصلی حفاظت

مدیر ملی پروژه حفاظت از یوز آسیایی به محدودیت بودجه و نیروی انسانی اشاره کرد:بودجه پیش‌بینی‌شده برای اجرای کامل برنامه پنج‌ساله ۱.۵ میلیون دلار بود، اما ردیف مستقل برای آن تصویب نشد و اکنون تحت پروژه تنوع زیستی تعریف شده است.

تعارضات انسانی ناشی از شرایط زندگی جوامع محلی و استفاده از چوپانان اتباع با دستمزد پایین، همراه با کمبود نیرو و امکانات حفاظتی، حفاظت از یوز را دشوار کرده است.

نگاهی به گذشته و ساختار اجرایی

پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز آسیایی از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۹۷ فعالیت داشت و توانست بقای این گونه را حفظ کند. نظامی توضیح داد: «تیم مرکزی پروژه تنها چند نفر است و بار اصلی اجرای طرح‌ها بر دوش همکاران استانی است. دفتر پروژه بیشتر هدایت علمی، مشاوره و نظارت را بر عهده دارد.»

محدودیت‌های بین‌المللی و نیاز به فناوری

نظامی با اشاره به تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی گفت: «برای حفاظت از یوز به تجهیزات نوین مانند دوربین‌های تله‌ای و گردنبندهای ردیاب نیاز داریم. حمایت‌های بین‌المللی نیز در سال‌های اخیر کاهش یافته است.»

ضرورت شفافیت و نظارت

او بر اهمیت نظارت دقیق و مدیریت شفاف منابع مالی تأکید کرد: «شفافیت در هزینه‌کرد و مدیریت پروژه‌ها کلید جلب اعتماد و افزایش حمایت‌های داخلی و خارجی است.»

چشم‌انداز آینده

نظامی در پایان هشدار داد: «فرصت بسیار محدودی برای جلوگیری از انقراض یوز داریم. موفقیت نیازمند همکاری بین‌دستگاهی، جذب منابع پایدار، استفاده از فناوری‌های نوین و مشارکت جدی جوامع محلی است. اگر امروز اقدام نکنیم، فردا برای همیشه دیر خواهد بود.»