در گفت و گوی رکنا با دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور مطرح شد
شریعت: تهران دیگر آبی برای مصرف اضافی ندارد/ هشدار پزشکیان جدی است/ مردم پای کار بیایند/ نهاد فرابخشی وارد میدان تنظیم گری منابع آب شود + صوت
علی شریعت دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور در گفت و گو با رکنا گفت: «توصیه صادقانه من به مردم این است که سخنان اخیر رئیس‌جمهور، را بسیار جدی بگیرند. ایشان واقعیت را با صراحت بیان کردند؛ واقعیتی تلخ اما غیرقابل انکار. وضعیت فعلی کشور، به‌ویژه در تهران، بحرانی و خطرناک است. ما راهی جز صرفه‌جویی نداریم. باید خودمان دست‌به‌کار شویم، آستین‌ها را بالا بزنیم و شیوه مصرف خود را تغییر دهیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم امیدوار باشیم.
به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، بحران آب در پایتخت به نقطه‌ای رسیده که دیگر نمی‌توان آن را صرفاً یک هشدار دانست. علی شریعت، دبیرکل فدراسیون صنعت آب کشور، با اشاره به کاهش بی‌سابقه ذخایر سدهای تهران تا حدود یک و نیم درصد ظرفیت، می‌گوید جیره‌بندی آب نه یک احتمال، بلکه واقعیتی در آستانه اجراست. او با انتقاد از سوء‌مدیریت و تصمیمات جزیره‌ای در بخش‌های کشاورزی و صنعت، تأکید دارد که تا زمانی که نظامی مستقل برای تنظیم‌گری منابع آب شکل نگیرد، بحران موجود نه‌تنها مهار نخواهد شد بلکه ممکن است به مهاجرت اجباری از تهران بینجامد.
مصاحبه کامل علی شریعت دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور با خبرنگار اجتماعی رکنا را می توانید در ادامه بخوانید.
بحران بی‌سابقه آب در پایتخت؛ تهران در کم‌آب‌ترین وضعیت شش دهه اخیر
خبرنگار:اگرچه مردم باید در مصرف آب صرفه‌جویی کنند و الگوی مصرف بهینه را در پیش بگیرند، اما واقعیت این است که در بخش‌های کشاورزی و صنعت کشور، بیشترین میزان خطا و سوء‌مدیریت منابع آبی مشاهده می‌شود. به نظر می‌رسد با وجود بحران جدی آب، هنوز هیچ تغییر اساسی و استراتژیکی در عملکرد مدیریتی این دو حوزه صورت نگرفته است. پرسش این است که در کنار صرفه‌جویی مردم، چه نوع مدیریت‌ها و برنامه‌ریزی‌هایی باید در بخش‌های کشاورزی و صنعت توسط دولت انجام شود تا بتوان از تشدید بحران جلوگیری کرد؟
علی شریعت دبیر کل صنعت آب کشور در گفت‌وگو با خبرنگار اجتماعی رکنا اینگونه توضیح داد: «اجازه بدهید ابتدا آماری از وضعیت سدهای استان تهران ارائه کنم. زمانی که وضعیت سدهای تهران را مرور می‌کنیم، به‌روشنی متوجه می‌شویم که سخنان رئیس‌جمهور در خصوص بحران آب، بر پایه واقعیت‌های نگران‌کننده است. من قصد ندارم در مورد میزان ناامیدکننده بودن شرایط اظهار نظر کنم، اما ارائه چند عدد و رقم می‌تواند تصویر دقیق‌تری از وضعیت فعلی به ما بدهد."
علی شریعت در ادامه با بیان اینکه در حال حاضر، حجم ذخایر سدهای تهران به‌طور میانگین تنها حدود یک و نیم درصد از ظرفیت کل خود را داراست بیان داشت: برخی سدها حتی به ده درصد یا کمتر، یعنی حدود هفت درصد ظرفیت رسیده‌اند. این آمار نشان می‌دهد که در شش دهه اخیر، تهران با چنین وضعیت بحرانی و کم‌سابقه‌ای روبه‌رو نبوده است. بنابراین، سخنان اخیر پزشکیان کاملاً منطبق بر واقعیت‌های آماری و وضعیت میدانی است. تصور کنید شهری با جمعیت بیش از ده میلیون نفر، با چنین ذخیره آبی محدودی مواجه باشد؛ در این شرایط، آینده‌ای دشوار و پرچالش پیش رو قرار دارد.»
شانزده استان کشور بدون بارندگی؛ بحران آب فراگیر شد
وی ادامه داد: «از این منظر، می‌توان گفت سخنان رئیس‌جمهور مبنی بر احتمال جیره‌بندی آب در تهران، از دید تحلیلی و کارشناسی، نوعی هشدار جدی و زنگ خطر تلقی می‌شود؛ هشداری که حاکی از یک برنامه عملیاتی بالقوه و لزوم توجه همگانی به شدت بحران است. هدف ایشان احتمالاً این بوده که با صراحت و شفافیت، مردم و مدیران کشور را متوجه عمق بحران کرده و درکی واقعی از حساسیت وضعیت کنونی ایجاد کنند.با این حال، باید توجه داشت که اجرای عملی چنین تصمیمی در شهری مانند تهران، با وسعت جغرافیایی و جمعیتی گسترده و وجود زیرساخت‌های حیاتی، مراکز اقتصادی، دانشگاه‌ها، بیمارستان‌ها و صنایع گوناگون، بسیار دشوار، پرهزینه و دارای تبعات اجتماعی، اقتصادی و حتی سیاسی است. به همین دلیل، به نظر می‌رسد این اظهارات بیشتر با هدف افزایش آگاهی عمومی و تأکید بر ضرورت مقابله با بحران آب مطرح شده باشد، نه به عنوان تصمیمی اجرایی در کوتاه‌مدت.»
شریعت در ادامه خاطرنشان کرد: «اما واقعیت تلخ‌تر در بخش کشاورزی نهفته است. ما با نوعی کشاورزی بسیار پرمصرف و غیرکارآمد مواجه هستیم که ادامه آن با الگوی کنونی عملاً ممکن نیست. اگر شرایط به همین صورت پیش برود، در آینده نه‌چندان دور حتی برای مصارف کشاورزی نیز آبی در دسترس نخواهد بود، چه برسد به اینکه بخواهیم نگران تأمین آب شرب باشیم. در واقع باید بپذیریم که کشاورزی کشور با روش‌های فعلی، دیگر توجیه‌پذیر نیست و از همین امسال باید به‌طور جدی بازنگری و در بسیاری از مناطق، حتی کنار گذاشته شود، چرا که اکنون مسئله اصلی ما فقط تأمین آب شرب است.»
وی افزود:«موضوع دیگر اینکه در سال آبی جدید، از ابتدای مهرماه تا امروز، شانزده استان کشور حتی یک قطره بارندگی نیز نداشته‌اند؛ پدیده‌ای بی‌سابقه در تاریخ اقلیمی ایران. این بحران فقط به تهران محدود نمی‌شود، اما از آنجا که تهران مرکز سیاسی و اداری کشور است، تبعات و پیامدهای کم‌آبی در این شهر بسیار سنگین‌تر و گسترده‌تر خواهد بود.
جیره‌بندی آب در تهران آغاز شده است
شریعت در خصوص بخش صنعتی گفت: در خصوص بخش صنعت نیز باید گفت که کشور ما از مجموع صد میلیارد متر مکعب منابع آب تجدیدپذیر سالانه، حدود نود درصد آن را در بخش کشاورزی مصرف می‌کند و تنها ده درصد باقی‌مانده به بخش‌های شهری، صنعتی و شرب اختصاص می‌یابد. اکنون به مرحله‌ای رسیده‌ایم که حتی درباره همین ده درصد نیز باید با دقت و برنامه‌ریزی جدی بیندیشیم، چرا که پایداری مصرف در هیچ‌یک از بخش‌ها تضمین‌شده نیست.»
دکتر علی شریعت در ادامه گفت:به باور من، موضوع جیره‌بندی آب دیگر یک احتمال یا تهدید آینده نیست، بلکه مسئله‌ای کاملاً جدی و در آستانه اجراست. حتی در همین روزهایی که با شما گفت‌وگو می‌کنم، در بخش‌هایی از تهران، جیره‌بندی آب به‌صورت غیررسمی آغاز شده است و به‌زودی نیز این تصمیم به‌صورت رسمی اعلام خواهد شد. در حال حاضر، بحث بر سر این است که آیا آب از ساعت هشت شب تا هشت صبح قطع شود یا در طول روز نیز وقفه‌هایی در توزیع آب ایجاد شود؛ اختلاف‌نظرهایی که بیشتر با هدف کاهش تبعات اجتماعی و سیاسی احتمالی، فعلاً اجرای کامل طرح را به تأخیر انداخته است.با این حال، اگر بناست این سیاست اجرا شود، باید با روشی هوشمندانه، مرحله‌به‌مرحله و همراه با اطلاع‌رسانی دقیق و شفاف به شهروندان انجام گیرد تا مردم بتوانند برنامه‌ریزی لازم را برای زندگی روزمره خود داشته باشند. در شرایط فعلی، خوشبختانه سطح آگاهی عمومی نسبت به بحران آب بالا رفته است. مردم دیگر به‌خوبی می‌دانند که بارندگی در تهران تقریباً وجود ندارد؛ هر فردی در خانه یا محیط اطراف خود به‌وضوح آثار کم‌آبی را مشاهده می‌کند، بنابراین نیازی نیست کسی حتماً به سدها سر بزند تا وضعیت را درک کند؛ بحران در زندگی روزمره همه ما دیده می‌شود.
دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور با بیان اینکه یکی از اقدامات فوری و حیاتی در این شرایط، توقف کامل آبیاری فضای سبز شهری در تهران است گفت: به‌ویژه لازم است تمامی شیرهای آبی که در اختیار شهرداری‌هاست، برای مصارف اضطراری ذخیره شود. البته این تصمیم تبعات خود را دارد، اما در شرایط کنونی حفظ منابع آب آشامیدنی اولویت مطلق است. همچنین باید به سرعت نسبت به ممنوعیت شست‌وشوی خودروها و منازل با آب شرب اقدام کرد. علاوه بر این، فعالیت صنایع پرمصرف باید به طور موقت محدود یا حتی تعطیل شود و پر کردن استخرهای خصوصی به‌طور کامل ممنوع اعلام شود. در برخی مناطق نیز ممکن است نیاز به انتقال اضطراری آب با تانکر برای تأمین حداقل نیازهای حیاتی وجود داشته باشد. این‌ها اقداماتی است که باید در کوتاه‌مدت و بدون تأخیر اجرایی شوند.
دبیرکل صنعت آب کشور: سه ماه طلایی پاییز برای جبران کم‌آبی از دست رفت
شریعت ادامه داد: در حال حاضر، ما در نیمه آبان‌ماه قرار داریم و طبق داده‌های منابع معتبر، این وضعیت حداقل تا پایان آذر ادامه خواهد داشت. به همین دلیل، بحث جیره‌بندی آب باید با جدیت تمام پیگیری شود و اطلاع‌رسانی مداوم به مردم درباره وضعیت منابع آبی صورت گیرد تا همگان ضرورت صرفه‌جویی را درک کنند. اگر امروز بتوانیم تنها ده تا پانزده درصد از میزان مصرف را کاهش دهیم، این اقدام می‌تواند بحران پیش‌رو را حداقل یک ماه به تعویق بیندازد و فرصتی ایجاد کند تا شاید در زمستان، با بارش‌های نرمال بتوان بخشی از کمبود را جبران کرد. طبق برآوردهای فعلی، زمستان امسال احتمالاً از نظر بارندگی در حد میانگین خواهد بود، اما نباید فراموش کنیم که سه ماه طلایی پاییز –که برای تغذیه منابع آبی حیاتی است– عملاً از دست رفته است. با این وجود، می‌توان همچنان امیدوار بود که طبیعت تا حدی شرایط را ترمیم کند.
خبرنگار: باید از خود بپرسیم وزارت نیرو، پیش از رسیدن به چنین شرایطی، چه اقداماتی می‌توانست انجام دهد؟ آیا امکان پیش‌بینی و مدیریت بهینه وجود نداشت یا صرفاً منتظر نزول باران از آسمان باید می ماندند؟
دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور در پاسخ این سوال گفت: این رویکرد منفعلانه قابل‌قبول نیست. با توجه به پیشرفت علم و فناوری، دیگر هیچ توجیهی برای غافلگیری در برابر بحران‌های زیست‌محیطی وجود ندارد. مسئولان موظف‌اند با پیش‌بینی علمی شرایط آینده، مردم را آگاه کنند و از پیشتازان اطلاع‌رسانی باشند، نه آنکه در مرحله وقوع بحران تازه هشدار دهند.من دقیقاً سه سال پیش در مصاحبه‌ای هشدار داده بودم که «تهران نه آب دارد، نه خاک و نه هوا» و در همان زمان تأکید کردم که پایتخت به شهری بی‌دفاع تبدیل شده است. اگر امروز این سخنان را جست‌وجو کنید، خواهید دید که تمام پیش‌بینی‌های آن روز اکنون به واقعیت پیوسته است. با این حال، طی همین سه سال گذشته، به جای آنکه شاهد اصلاح سیاست‌های توسعه شهری باشیم، روند افزایش جمعیت در تهران با شدت بیشتری ادامه یافته است.به عنوان نمونه، در منطقه ۲۱ تهران اکنون حدود ۸۰۰ هزار نفر ساکن شده‌اند، در حالی که این منطقه پیش‌تر ظرفیت چنین جمعیتی را نداشت. یا در منطقه ۲۲، شاهد موج گسترده‌ای از ساخت‌وساز و انتقال جمعیت بوده‌ایم؛ بدون آنکه حتی یک مطالعه جامع درباره توان آبی این مناطق انجام شود. هیچ‌گاه پرسیده نشد که آیا در آینده این مناطق آب خواهند داشت یا خیر. این در حالی است که پیش‌بینی‌های اقلیمی در سطح جهانی و منطقه‌ای سال‌هاست هشدار می‌دهد که خاورمیانه با روند کاهش بارش و افزایش دما روبه‌رو خواهد بود.اکنون تقریباً همه مردم به این واقعیت آگاهند، اما متأسفانه تصمیم‌گیران همچنان با رویکردی دیرهنگام عمل می‌کنند.
افزایش بی‌رویه جمعیت در مناطق غربی تهران بدون ارزیابی منابع آبی انجام شده است
علی شریعت تاکید داشت: جالب است که در همین شرایط بحرانی، شهردار تهران، آقای زاکانی، اعلام کرده است که برنامه‌ریزی برای شهری با جمعیت ۲۴ میلیون نفر را در دستور کار دارد! چنین رویکردی در شرایطی که پایتخت برای تأمین آب جمعیت فعلی خود نیز با بحران روبه‌رو است، نشان‌دهنده شکاف عمیق میان واقعیت‌های محیطی و تصمیم‌های مدیریتی است.
دکتر علی شریعت در ادامه گفت:زمانی که مردم از یک سو می‌شنوند که کشور با بحران آب مواجه است و از سوی دیگر برخی مسئولان وعده می‌دهند که «نگران نباشید، آب از فلان منبع تأمین خواهد شد»، طبیعی است که دچار سردرگمی شوند و ندانند واقعاً وضعیت چگونه است. وقتی مسئولان در رسانه‌ها می‌گویند آب نداریم و هم‌زمان برخی دیگر اعلام می‌کنند که مثلاً با انتقال آب از سد طالقان یا سایر منابع، مشکل حل می‌شود، این پیام‌های متناقض باعث بی‌اعتمادی عمومی می‌گردد. مردم نمی‌دانند آیا واقعاً باید صرفه‌جویی کنند یا نه؛ و نگرانند که شاید پشت این اظهارات، همان سیاست‌های تکراری و غیرکارآمد گذشته پنهان شده باشد.این همان نسخه‌ای است که متأسفانه سال‌هاست برای کشور پیچیده می‌شود. به‌صراحت باید گفت امروز مردم از مسئولان جلوتر هستند. آنها واقعیت را در زندگی روزمره خود می‌بینند و درک می‌کنند که بحران آب واقعی است، نه صرفاً یک هشدار رسانه‌ای. با وجود این، هنوز در بخش کشاورزی نوعی بی‌اعتنایی به واقعیت کم‌آبی وجود دارد؛ گویی مدیران این حوزه حاضر نیستند بپذیرند که دیگر حتی برای کشت محصولاتی چون شکر، آبی در دسترس نیست. همچنان شعار «خودکفایی کشاورزی» تکرار می‌شود، در حالی که باید پذیرفت در شرایط کنونی چنین هدفی نه عقلانی است و نه امکان‌پذیر.
شریعت گفت: به اعتقاد من، اکنون خود مردم باید بیش از هر زمان دیگری در میدان باشند و مسئولانه رفتار کنند. واقعیت این است که در تهران دیگر آبی برای مصرف اضافی وجود ندارد و همان مقدار محدود موجود نیز باید به‌درستی و با دقت مصرف شود. ما باید بپذیریم که اگر قرار است در تهران یا در هر نقطه‌ای از مناطق مرکزی ایران زندگی کنیم، چاره‌ای جز سازگاری با پدیده کم‌آبی نداریم؛ چرا که کم‌آبی ویژگی ذاتی این سرزمین است و قرن‌هاست با آن همراه بوده است.در تهران توسعه‌ای شکل گرفته که متأسفانه هیچ‌گاه پایدار نبوده است. ما بارها درباره لزوم «توسعه پایدار» سخن گفته‌ایم، اما در عمل، تنها به توسعه فیزیکی و گسترش شهرها پرداخته‌ایم، بدون آنکه به ظرفیت‌های طبیعی و محدودیت منابع آبی و خاکی کشور توجه کنیم. نتیجه این بی‌توجهی، وضعیتی است که امروز شاهد آن هستیم. تهران اکنون در شرایطی قرار دارد که می‌توان آن را به‌جرأت «خطرناک» توصیف کرد. من حتی نمی‌توانم تصور کنم روزی برسد که پایتخت ایران ناچار به تخلیه شود، اما اگر همین روند ادامه پیدا کند، باید بپذیریم که احتمال وقوع چنین سناریویی دور از ذهن نیست.
شریعت: تمدن ایرانی بر پایه تشنگی شکل گرفت، نه وفور آب
دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور با گفتن از اینکه ما باید مردم را به سطحی از آگاهی برسانیم که بپذیرند آینده تهران به همین سمت در حرکت است، همان‌گونه که بسیاری از شهرهای دیگر ایران و منطقه نیز با چنین چالشی مواجه‌اند افزود: اجازه دهید در اینجا جمله‌ای بگویم که همواره برای خود من جالب و تأمل‌برانگیز بوده است: ما ایرانیان، تنها تمدنی در جهان هستیم که بنیان تمدن‌مان بر «فراوانی آب» شکل نگرفته است؛ بلکه بر «تشنگی» استوار بوده است. نیاکان ما به‌خوبی می‌دانستند در این سرزمین آب فراوان وجود ندارد، اما با این واقعیت کنار آمدند و با طبیعت سازگار شدند. آنان با مهربانی با طبیعت رفتار کردند، نه با دشمنی.برخلاف گذشته، ما امروز در برابر طبیعت قرار گرفته‌ایم و تلاش می‌کنیم آن را وادار به تسلیم کنیم، در حالی که نتیجه چنین رویکردی همین بحران‌های پی‌درپی است. اگر در گذشته تمدن ایرانی با «سازگاری با طبیعت» معنا می‌یافت، امروز باید دوباره به همان مسیر بازگردیم. منطقه خاورمیانه در آینده نیز با کاهش بارش و افزایش دما مواجه خواهد بود، بنابراین چاره‌ای جز تغییر الگوی زندگی، مصرف و ساخت‌وساز نداریم. باید به سمت استفاده بهینه از منابع موجود، بازچرخانی آب و فناوری‌های نو در حوزه مصرف حرکت کنیم.
علی شریعت گفت : در همین راستا از برنامه‌هایی که ما در فدراسیون صنعت آب ایران با جدیت پیگیری می‌کنیم، همکاری با سازمان نظام مهندسی ساختمان، وزارت راه و شهرسازی و شرکت مهندسی آب و فاضلاب کشور برای اعمال تغییرات اساسی در آیین‌نامه‌های ساخت‌وساز است. بر اساس این طرح، ساختمان‌های مسکونی، خدماتی و بیمارستانی در تهران باید ملزم شوند تا از تجهیزات کاهنده مصرف آب استفاده کنند و سامانه‌های جمع‌آوری و بازچرخانی آب خاکستری را در طراحی خود بگنجانند. این اصلاحات باید در مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان لحاظ شود تا به یک الزام قانونی تبدیل شود.
شریعت: تصمیمات شورای عالی آب بدون حضور ذی‌نفعان واقعی گرفته می‌شود
خبرنگار: به یاد دارم که قرار بود از خردادماه سال جاری قانونی اجرایی شود مبنی بر اینکه هر ساختمان جدیدی که در کشور ساخته می‌شود، باید از انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده کند و صدور مجوز ساخت نیز منوط به رعایت این الزام باشد. اما متأسفانه، مانند بسیاری از طرح‌های خوب دیگر، این تصمیم نیز فقط در حد مصوبه باقی ماند و در عمل اجرایی نشد. ما تصمیمات درست زیادی در کشور داریم، اما حلقه مفقوده، «عملیاتی‌کردن» آن‌هاست. تصمیم گرفتن آسان است، اما اجرا نیازمند اراده، هماهنگی و مشارکت واقعی همه ذی‌نفعان است.
دبیر کل فدراسیون صنعت آب کشور در این خصوص گفت: در حوزه آب نیز همین مشکل وجود دارد. ما شورای عالی آب داریم که قرار است سیاست‌گذاری کلان در این زمینه را بر عهده داشته باشد، اما این شورا نهایتاً سالی یک‌بار جلسه برگزار می‌کند. باید پرسید خروجی این جلسات چیست؟ چه تصمیمی گرفته شده و چه دستاوردی داشته است؟ آیا واقعاً ذی‌نفعان اصلی – از فعالان حوزه آب گرفته تا نمایندگان مردم، کشاورزان و متخصصان – در فرآیند تصمیم‌سازی حضور دارند یا خیر؟
در فدراسیون صنعت آب، ما سال‌هاست که با صدای بلند هشدار می‌دهیم و فریاد می‌زنیم که کشور در آستانه بحران است، اما این صداها تا زمانی که در سیاست‌گذاری رسمی شنیده نشود، راه به جایی نخواهد برد.
دکتر علی شریعت در ادامه گفت:به باور من، اگر در سال‌های گذشته یک نهاد فرابخشی و قدرتمند تحت عنوان «رگولاتور یا تنظیم‌گر ملی منابع آب» ایجاد می‌شد ـ نهادی که تمامی ذی‌نفعان اصلی، از بخش دولتی گرفته تا بخش خصوصی، کشاورزان، صنعتگران، شهرداری‌ها و نهادهای مردمی در آن حضور داشته باشند و تصمیم‌ها را به‌صورت مشترک اتخاذ و اجرا کنند ـ امروز کشور با چنین بحران شدیدی روبه‌رو نمی‌شد.
وی افزود: در حال حاضر، شورای عالی آب وجود دارد، اما واقعیت این است که این شورا ترکیب و ساختاری محدود دارد. با وجود احترام به اعضای محترم آن، باید گفت تصمیم‌هایی که در این شورا گرفته می‌شود، اغلب بدون حضور نمایندگان واقعی ذی‌نفعان است. برای مثال، در جلساتی که درباره کشاورزی تصمیم‌گیری می‌شود، خود کشاورزان یا نمایندگان صنفی آنها حضور ندارند؛ در مباحث مربوط به بخش خصوصی نیز همین وضعیت حاکم است. در نتیجه، تصمیمات بیشتر جنبه اداری و دستوری دارند و به همین دلیل، اجرایی نمی‌شوند یا در عمل، آثار منفی به‌بار می‌آورند.به‌عنوان نمونه، طرح انتقال آب از سد طالقان به تهران یکی از همین تصمیمات شتاب‌زده و غیرکارشناسی است. من همین حالا که این سخنان ضبط می‌شود، با اطمینان می‌گویم در آینده، این طرح به یکی از چالش‌های بزرگ کشور تبدیل خواهد شد؛ همان‌طور که امروز شاهد درگیری و مناقشات آبی میان استان‌های اصفهان، یزد، خوزستان و چهارمحال و بختیاری هستیم. انتقال آب، نه‌تنها بحران را حل نمی‌کند، بلکه منبع جدیدی از اختلاف و ناپایداری ایجاد می‌کند.
دبیرکل صنعت آب کشور خواستار ایجاد نهاد مستقل تنظیم‌گر منابع آب شد
علی شریعت با تاکید بر اینکه ما باید بپذیریم که تصمیم‌گیری درباره آینده آبی تهران نباید به‌صورت جزیره‌ای و بخشی انجام شود توضیح داد: شهرداری به‌تنهایی نمی‌تواند درباره توسعه شهری تصمیم بگیرد، همان‌طور که وزارت نیرو به تنهایی نمی‌تواند سیاست‌های تخصیص آب را تعیین کند. اکنون هر دستگاهی به‌طور مستقل عمل می‌کند و همین پراکندگی مدیریتی، بحران را تشدید کرده است. تا زمانی که یک نهاد مستقل، شفاف و دارای قدرت قانونی برای تنظیم و هماهنگ‌سازی تصمیمات همه این دستگاه‌ها وجود نداشته باشد، هیچ تصمیم پایداری به نتیجه نخواهد رسید.به همین دلیل است که ما نیازمند ایجاد یک نظام تنظیم‌گری مستقل در حوزه آب هستیم؛ ساختاری مشابه آنچه در حوزه مخابرات وجود دارد. تصمیمات پراکنده‌ای که امروز گرفته می‌شود، مانند انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به استان‌هایی نظیر اصفهان، کرمان و مشهد، شاید در ظاهر راه‌حل باشند، اما در واقع نوعی «تصمیمات خلق‌الساعه» هستند که در آینده، خود به بحران‌های زیست‌محیطی و اقتصادی گسترده‌تری تبدیل خواهند شد.
وی بیان داشت: به جای این سیاست‌های پرهزینه و ناپایدار، باید بر منابع موجود تمرکز کنیم. موجودی آبی کشور و به‌ویژه تهران محدود است و سال‌به‌سال کمتر می‌شود. بنابراین باید به‌جای تمرکز بر انتقال آب، به سمت تمرکززدایی و بازچرخانی آب در همان محل مصرف حرکت کنیم. یکی از راهکارهای مهم، توسعه سامانه‌های تصفیه و استفاده مجدد از آب‌های خاکستری در مقیاس محلی است. برای نمونه، می‌توان در مناطق مسکونی مانند شهرک اکباتان، تصفیه‌خانه‌های محلی ایجاد کرد تا آب مصرف‌شده در همان منطقه بازتصفیه و دوباره برای مصارف غیرشرب به کار رود. این کار نه‌تنها مصرف آب را کاهش می‌دهد، بلکه می‌تواند زمینه‌ساز شکل‌گیری بازار آب شود، به این معنا که مناطق دارای مازاد آب بازچرخانی‌شده، آن را به مناطق دیگر عرضه کنند. این الگو در بسیاری از کشورهای اروپایی با موفقیت اجرا شده و ما نیز باید از آن بهره بگیریم.متأسفانه، در ایران همچنان تصمیم‌گیری‌ها بیشتر روی کاغذ باقی می‌ماند و به مرحله اجرا نمی‌رسد. همین امروز که با شما گفت‌وگو می‌کنم، نشستی در جزیره کیش درباره «توسعه سواحل مکران» در حال برگزاری است. این منطقه، یکی از باارزش‌ترین ظرفیت‌های طبیعی کشور است، اما هنوز از آن بهره‌برداری مؤثری صورت نگرفته است.
دبیرکل صنعت آب کشور: فقط ۱.۵ درصد جمعیت ایران در سواحل زندگی می‌کنند
شریعت اعلام کرد: نگاهی به آمارها نشان می‌دهد که تنها حدود یک و نیم درصد جمعیت ایران در نوار جنوبی و ساحلی کشور ساکن هستند، در حالی که در اغلب کشورهای جهان، بین ۶۰ تا ۷۰ درصد جمعیت در سواحل زندگی می‌کنند. این در حالی است که ما در داخل کشور، از مناطق خشک و بی‌آب به‌سوی توسعه و تمرکز جمعیت حرکت کرده‌ایم و سپس آب را از جنوب به فلات مرکزی منتقل می‌کنیم! در حالی که راه‌حل منطقی و پایدار این است که جمعیت و سرمایه به‌تدریج به سمت سواحل منتقل شود و همان‌جا زیست و تولید شکل گیرد. برای این منظور، باید بستر سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در این مناطق فراهم شود تا توسعه واقعی و متوازن اتفاق بیفتد و بار جمعیتی و آبی از تهران و مناطق مرکزی برداشته شود.
دکتر شریعت در پایان تأکید کرد:«توصیه صادقانه من به مردم این است که سخنان اخیر رئیس‌جمهور، را بسیار جدی بگیرند. ایشان واقعیت را با صراحت بیان کردند؛ واقعیتی تلخ اما غیرقابل انکار. وضعیت فعلی کشور، به‌ویژه در تهران، بحرانی و خطرناک است. ما راهی جز صرفه‌جویی نداریم. باید خودمان دست‌به‌کار شویم، آستین‌ها را بالا بزنیم و شیوه مصرف خود را تغییر دهیم. تنها در این صورت است که می‌توانیم امیدوار باشیم بارش‌های زمستان بخشی از کمبودها را جبران کند.اما نباید فراموش کنیم که این وضعیت موقتی نیست؛ روند کم‌آبی در ایران ادامه‌دار خواهد بود و اگر همین مسیر را پیش بگیریم، در نهایت ناگزیر خواهیم شد درباره انتقال جمعیت یا حتی تخلیه بخشی از تهران تصمیم بگیریم. چنین سناریویی، تبعات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی بسیار سنگینی خواهد داشت و باید از هم‌اکنون برای جلوگیری از آن اقدام کنیم.»
ارسال نظر