سمنان، تهران، یزد و اصفهان زیر خط بارش؛ آغاز نگران‌کننده سال زراعی + جدول

به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، از اول مهر تا پایان آذر، آسمان ایران یکدست نباریده است. داده‌های رسمی مجموع بارش مراکز استان‌ها در سه‌ماهه نخست سال زراعی جدید، تصویری نگران‌کننده از شکاف عمیق بارندگی میان شمال و جنوب غرب با فلات مرکزی و شرق کشور ترسیم می‌کند؛ شکافی که پیامدهای مستقیم آن بر کشاورزی، منابع آب شرب، فرونشست زمین و تنش‌های اجتماعی قابل پیش‌بینی است.

برندگان بارش؛ تمرکز رطوبت در شمال و غرب

در صدر جدول، رشت با ۳۴۲.۵ میلی‌متر بارش، فاصله‌ای معنادار با سایر مراکز استان‌ها دارد؛ عددی که نشان می‌دهد سامانه‌های بارشی عمدتاً در حاشیه خزر تخلیه شده‌اند. پس از آن بندرعباس (۲۰۰.۶) و ایلام (۱۹۵.۱) قرار دارند؛ وضعیتی که برای جنوب کشور استثنایی و بیشتر متکی به بارش‌های مقطعی و ناپایدار است.

استان‌های گلستان (گرگان ۱۴۵.۵)، کهگیلویه‌وبویراحمد (یاسوج ۱۲۷.۲) و مازندران (ساری ۱۱۰.۲) نیز در نیمه بالایی جدول‌اند؛ اما حتی در این مناطق، تداوم بارش و توزیع زمانی آن، تعیین‌کننده اثر واقعی بر ذخایر آب خواهد بود.

کم‌بارشی مزمن؛ فلات مرکزی و شرق در تنگنا

از میانه جدول به پایین، نشانه‌های هشدار روشن می‌شود. فارس (شیراز ۸۳.۲)، آذربایجان غربی (ارومیه ۷۶.۴)، لرستان (خرم‌آباد ۷۳.۴) و کرمانشاه (۷۳.۳) اگرچه بارش داشته‌اند، اما این اعداد برای جبران کسری‌های انباشته سال‌های اخیر کافی نیست.

اما وضعیت در فلات مرکزی و شرق کشور به‌مراتب بحرانی‌تر است.اصفهان (۳۹.۵)، مرکزی (اراک ۳۶.۸)، همدان (۳۶.۴) و کرمان (۳۴.۲) در محدوده کم‌بارشی خطرناک قرار دارند؛ جایی که هر میلی‌متر بارش، حیاتی است.

خراسان شمالی (بجنورد ۳۱) و خوزستان (اهواز ۲۴.۶)—با وجود اهمیت کشاورزی—بارش‌هایی به‌مراتب کمتر از نُرم دارند.

یزد (۲۲.۳)، قزوین (۲۱.۸) و قم (۲۰.۱) عملاً وارد زمستانی با ذخایر حداقلی شده‌اند.

پایتخت‌نشینان زیر خط قرمز بارش

وضعیت تهران و پیرامون آن، زنگ خطر جدی است.

تهران ۱۴.۶ میلی‌متر

شرق تهران ۱۷.۵

کرج ۱۳.۱

این اعداد برای حوضه‌ای که سال‌هاست با اضافه‌برداشت، فرونشست و کسری مخازن دست‌وپنجه نرم می‌کند، به‌معنای تشدید تنش آبی در ماه‌های آینده است.

قعر جدول؛ هشدار ویژه برای سمنان و سیستان‌وبلوچستان

در انتهای جدول، سمنان با تنها ۴.۱ میلی‌متر ایستاده است؛ رقمی که عملاً معادل «بی‌بارشی» است. پس از آن سیستان‌وبلوچستان (زاهدان ۱۵.۲) و اردبیل (۱۷.۸) قرار دارند. این مناطق بیش از دیگر استان‌ها در معرض پیامدهای فوری کم‌آبی، از مهاجرت تا بحران معیشت، هستند.

برندگان کوتاه‌مدت، گیلان، گلستان و بخش‌هایی از غرب کشور؛ اما حتی این استان‌ها نیز با ریسک بارش‌های رگباری و سیلابی مواجه‌اند نه تغذیه پایدار سفره‌ها.

بازندگان قطعی، فلات مرکزی (اصفهان، یزد، قم، سمنان)، شرق کشور و حوضه تهران؛ مناطقی که کم‌بارشی امسال بر بستر بحران مزمن نشسته است.

 کاهش تولید کشاورزی، تشدید فرونشست زمین، افزایش تنش آب شرب و بالا رفتن هزینه‌های اجتماعی و اقتصادی در نیمه دوم سال زراعی.

نتیجه روشن است. نقشه بارش امسال، نه‌تنها نوید بهبود نمی‌دهد، بلکه ضرورت بازنگری فوری در مدیریت مصرف آب، الگوی کشت و سیاست‌های انتقال و تخصیص منابع را فریاد می‌زند؛ پیش از آن‌که اعداد خشک بارش، به بحران‌های تر و ملموس اجتماعی تبدیل شوند.

مجموع بارش مراکز استان ها در سال زراعی جدید از ۱ مهر تا ۳۰ آذر