غربالگری بهزیستی از شیوع بالا سرطان پرده برداشت / خطر جدی برای سلامت زنان سرپرست خانوار

به گزارش رکنا، مریم خاک‌رنگین، مدیرکل دفتر خانواده و زنان معاونت سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور، از اجرای برنامه غربالگری سلامت جسمی زنان سرپرست خانوار خبر داد و اعلام کرد: بررسی‌های اولیه این طرح نشان می‌دهد میزان بروز برخی بیماری‌ها، به‌خصوص سرطان، در میان زنان سرپرست خانوار بیش از جمعیت عمومی است؛ مسئله‌ای که نه‌تنها در ایران، بلکه در بسیاری از کشورها و به‌ویژه در طبقات اقتصادی و اجتماعی پایین‌تر، به دلیل دسترسی کمتر به خدمات تشخیص زودهنگام و غربالگری مشاهده می‌شود.

به گفته وی، این برنامه از سال ۱۴۰۳ در دفتر امور خانواده و بانوان سازمان بهزیستی آغاز شده و در مرحله نخست، حدود یک‌هزار و ۱۰۰ پرونده سلامت مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است؛ نتایجی که ضرورت تمرکز ویژه بر پیشگیری و شناسایی زودهنگام بیماری‌ها در میان زنان سرپرست خانوار را برجسته کرده است.

خاک‌رنگین با اشاره به اجرای این طرح با همکاری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و به‌ویژه معاونت بهداشت، توضیح داد: ابتکار اصلی امسال، ایجاد هماهنگی در سطح وزارتخانه میان سازمان بهزیستی و وزارت بهداشت بود که پس از آن، از طریق برگزاری جلسات هماهنگی استانی، آموزش مددکاران اجتماعی و جلسات توجیهی برای دانشگاه‌های علوم پزشکی سراسر کشور ادامه یافت. هم‌زمان، ارتباط مستمر در سطح ستاد سازمان بهزیستی با وزارت بهداشت برای شناسایی و رفع چالش‌های اجرایی برقرار شد.

وی افزود: در شش‌ماهه نخست سال، تمرکز اصلی بر ایجاد هماهنگی‌های بین‌بخشی در سطوح ستادی، دانشگاهی و استانی و آماده‌سازی زیرساخت‌های اجرایی طرح بود و طی دو ماه اخیر، این برنامه به‌صورت عملیاتی و با سرعت‌های متفاوت در استان‌های مختلف کشور وارد مرحله اجرا شده است.

مدیرکل دفتر خانواده و زنان سازمان بهزیستی با اشاره به آمارهای اولیه اجرای طرح گفت: تاکنون حدود ۴۰ هزار فرم ارجاع تکمیل شده که به معنای فراخوان ۴۰ هزار زن سرپرست خانوار توسط مددکاران اجتماعی سازمان بهزیستی است. این افراد پس از شرکت در دوره‌های آموزشی درباره اهمیت غربالگری و آشنایی با خدمات بهداشتی در دسترس ـ که اغلب کم‌هزینه یا رایگان هستند ـ مورد ارزیابی اولیه قرار گرفته و به مراکز بهداشت ارجاع شده‌اند.

به گفته خاک‌رنگین، از میان این ارجاعات، حدود ۲۱ هزار فرم به سازمان بهزیستی بازگشته که نشان می‌دهد ۲۲ هزار زن سرپرست خانوار به مراکز بهداشت مراجعه کرده‌اند. برای این افراد غربالگری‌هایی شامل دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی و سرطان‌های شایع زنان از جمله سرطان سینه، رحم و روده انجام شده است. از این تعداد، حدود سه هزار نفر نیازمند دریافت خدمات تخصصی بوده و به سطح دوم درمان ارجاع داده شده‌اند؛ همچنین برای زنان سرپرست خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی، پرونده سلامت تشکیل شده است.

وی توضیح داد: تشکیل پرونده سلامت این امکان را فراهم می‌کند که مددکاران اجتماعی و کارشناسان ستادی و کشوری، میزان استفاده زنان از خدمات غربالگری و ارجاع را به‌صورت مستمر پایش کرده و مشخص کنند که آیا فرد نیازمند خدمات تکمیلی، آزمایش‌های بیشتر یا پیگیری‌های درمانی است یا خیر. در صورت نیاز، فرآیند پیگیری با استفاده از ظرفیت پزشک خانواده و شبکه بهداشت ادامه می‌یابد.

مدیرکل دفتر خانواده و زنان سازمان بهزیستی با تأکید بر نقش نظام شبکه بهداشت در ارائه خدمات تقریباً رایگان، یکی از چالش‌های جدی در حوزه مددکاری اجتماعی را آگاهی پایین برخی خانواده‌ها، به‌ویژه گروه‌های در شرایط دشوارتر، از خدمات موجود دانست و گفت: شبکه خانه‌های بهداشت، مراکز جامع سلامت و پایگاه‌های بهداشتی به‌خوبی در سراسر کشور توزیع شده‌اند، اما اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی درباره این ظرفیت‌ها نیازمند تقویت است.

وی افزود: برنامه غربالگری، فرصتی برای آشنایی زنان سرپرست خانوار با خدمات بهداشتی در دسترس بوده و اکنون دست‌کم ۲۲ هزار زن می‌دانند که در نزدیکی محل سکونت خود به مراکزی با حضور پزشک، ماما، مشاور تغذیه و روان‌شناس دسترسی دارند.

خاک‌رنگین همچنین از حمایت‌های مالی سازمان بهزیستی در حوزه سه سرطان شایع سینه، رحم و روده خبر داد و تصریح کرد: بر اساس قانون برنامه هفتم توسعه، خدمات بستری زنان سرپرست خانوار در بیمارستان‌های دولتی رایگان است و صندوق بیماری‌های خاص نیز از این گروه حمایت می‌کند. ابتکار امسال این است که پرداخت‌های حمایتی سازمان بهزیستی منوط به عضویت مبتلایان در صندوق بیماری‌های خاص شده است.

وی ادامه داد: هماهنگی‌هایی با بیمه سلامت انجام شده و اطلاعات لازم به استان‌ها ابلاغ شده است تا عضویت زنان سرپرست خانوار در بیمه سلامت به‌طور جدی پیگیری شود. این پرداخت‌ها نقش تکمیلی دارند و بخشی از خلأهای موجود در نظام سلامت، از جمله تأمین برخی داروها یا خدماتی که تحت پوشش بیمه پایه نیستند، را جبران می‌کنند.

مدیرکل دفتر خانواده و زنان سازمان بهزیستی با اشاره به امکان توسعه دامنه حمایت‌ها گفت: به استان‌ها مجوز داده شده است در صورت باقی ماندن منابع، برای بیماری‌هایی مانند دیابت و بیماری‌های قلبی نیز اقدام کنند؛ هرچند اولویت اصلی همچنان با سه سرطان شایع است. همچنین پرداخت کمک‌هزینه درمان و ایاب‌وذهاب برای افرادی که نیازمند خدمات تخصصی سطح دو و سه هستند، پیش‌بینی شده است.

خاک‌رنگین در پایان تأکید کرد: راه‌حل ریشه‌ای، اجرای ماده ۷۳ بند «پ» قانون برنامه هفتم توسعه و تصویب پوشش خدمات مازاد بر بیمه پایه برای زنان سرپرست خانوار، به‌ویژه مبتلایان به بیماری‌های خاص، در شورای عالی بیمه سلامت است. بر اساس آمار بیمه سلامت، در حال حاضر حدود ۷۶۰۰ زن سرپرست خانوار مبتلا به بیماری خاص شناسایی شده‌اند که با وجود رایگان بودن بیمه پایه و خدمات بستری، همچنان در پرداخت فرانشیز دارو و برخی خدماتی مانند رادیوتراپی، ماموگرافی و شیمی‌درمانی با چالش‌هایی مواجه‌اند.